طب سنتی قوم مسلمان خویی

نگاهی اجمالی به طب سنتی قوم مسلمان«خویی»

طب سنتی چین، تنها طب سنتی قوم «خَن» یا نژاد اکثریت این کشور نیست، بلکه مجموعه‌ای از علوم طب سنتی اقلیت‌های مختلف از جمله تبتی، مغولی، اویغوری، کره‌ای، جوآن، دَی و قوم خویی است. با توجه به مسلمان بودن اقلیت «خویی» و ارتباط آن با ایران و سرزمین‌های اسلامی آسیای مرکزی و خاورمیانه، و ریشه‌داشتن طب سنتی آن‌ها در طب ایرانی و اسلامی، در این جا به پاره‌ای از ویژگی‌های طب سنتی قوم خویی اشاره می‌شود.

طب سنتی قوم خویی، محصول ترکیبی از طب سنتی چین با علوم پزشکی سرزمین‌های ایرانی، عربی و اسلامی است. در عصر سلسله های جین و یوان (1115 تا 1368 میلادی) بود که توسعه‌ی علوم پزشکی و دارویی قوم خویی، به اوج خود رسید و آثار مهم و ارزشمندی هم‌چون «نسخه‌های دارویی قوم خویی» آثار پزشکی جامع و بزرگ طبی و دارویی قوم خویی، یکپارچگی طب و دارو شناسی عربی و طب سنتی چین با خصوصیات قوم خویی چین، و... به وجود آمد. با نگاهی به نسخه‌های دارویی درج شده در کتاب «نسخه‌های دارویی قوم خویی» می‌توان دریافت که در طب سنتی قوم «خویی»، هم داروهای مایع، به صورت قرص، پودر، خمیر، و جوشانده‌های گیاهی چینی وجود دارد، و هم داروهای معطر، قطره‌ای، نوشیدنی‌های مخلوط با آب میوه، مایعات محلول و غلیظ قندی که در جهان عرب متداول بوده است. بنابراین، می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که طب سنتی قوم «خویی» ترکیبی از طب سنتی ایرانی و اسلامی از یک سو، و طب سنتی چینی از سوی دیگر است.

البته، اویغورها که قوم ترک تبار مسلمان دیگری از اقوام پنجاه و ششگانه‌ی چینی هستند نیز دارای طب سنتی مخصوصی هستند که به طب سنتی اویغوری معروف است. طب سنتی اویغورها نیز هم‌چون طب سنتی «خویی»، آمیزه‌ای از طب ایرانی و اسلامی و طب سنتی چینی است.