نماز جمعه در بنگلادش
7. 5. 1.نمازجمعه
نمازجمعه در عين حال كه در نظر عموم مردم از اهميت خاصي برخوردار است، روش برگزاري آن باعث شده تا فقط مفهوم عبادي مد نظر باشد و از طرح مسایل سیاسی خبری نیست.
به طـــور كلي در همه مساجد کشور، که جمعا حدود دويست هزار مسجد می شوند، در روز جمعه هر هفته، هم زمان نماز جمعه برگزار مي شود. در روستاها 99 درصد مردم مسلمان و در شهرها 90 درصد و در پايتخت در حدود 80 درصد مردم مسلمان در نمازهاي جمعه شركت مي كنند.
ائمه مساجد و يا جمعه از طرف نمازگزاران و يا كميتة مديريت مسجد مربوطه، به طور دائمي و به صورت حقوق بگير استخدام مي شوند. فقط خطيب و ائمه جماعت « مسجد بيت المكرم »، مسجد ملي بنگلادش در پايتخت، و نیز امام جماعت مسجد جامع شهر چيتاگنگ، از طرف دولت و از طريق بنياد اسلامي دولتي منصوب مي شوند.
تقريباً در تمام مساجد، خطبه هاي نماز جمعه از روي كتابی قديمي خوانده مي شود. در اين كتاب براي هر ماه 4 يا 5 خطبه پيش بيني و نگارش شده است. محتوي اين خطبه ها مسائل اعتقادي، اخلاقي و معاد مي باشد و جنبه هاي مذهبي را در بر مي گيرد.
در مسجد بيت المكرم و چند مسجد مهم ديگر، خطبه هاي نماز جمعه را خطيب و امام جمعه آن مساجد مي نويسند و مي خوانند. شایان ذكر است كه بجز يكي دو مسجد، در همه مساجد خطبه هاي نماز جمعه به زبان عربي خوانده مي شود. در يكي دو مسجد مذكور كه كاملاً به دست جماعت اسلامي است، خطبه به زبان بنگالي ايراد مي شود. معلوم است كه خطبة عربي را اكثر مردم نمي فهمند و هيچ رابطه اي با زندگي مردم ندارد؛ به همین دلیل از انعكاس آن در مطبوعات هيچ اثري نيست. البته از يكي دو دهة پيش اين سنت به همه مساجد ترويج شده است كه قبل از خطبة عربي، خلاصة خطبه و يا مسايل ضروري را امام جمعه در سخنان قبل از خطبه به زبان بنگالي بيان کند، ولي عملاً به علت ضعف علمي وكمبود اطلاعات و يا مشكلات ديگر، به آن عمل نمي شود.
دو روزنامه در داكا ( یعنی روزنامه های سنگرام و ملت ) خلاصة خطبه نماز جمعه مسجد بيت المكرم را كه اكثراً مربوط به مسائل ديني و اجتماعي روزمره مي باشد، منعكس مي كنند. مولانا عبيد الحق، امام جمعه بيت المكرم، بزرگ ترين خطيب مساجد بنگلادش است. وی نیز از طرف دولت برگزيده و استخدام شده است.
نمازهاي جمعه در بنگلادش به جز چند نمونه، در راديو و تلويزيون منعكس نمي شود. حتي در مطبوعات كشور نيز انعكاس ندارد. البته در چند نمونه كه بعد از نماز جمعه مراسم سياسي و يا سخنراني هاي بزرگ سياسي مذهبي در محوطة بيروني مسجد ملي كشور برگزار مي شود، خبر آن در مطبوعات به چاپ مي رسد كه در خصوص نماز جمعه فقط جنبة اشاره و فرعي دارد. اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه علت اصلي آن نداشتن مركزيت واحد براي نماز جمعه مي باشد و اصولاً در نماز جمعه مطلب مهمي بيان نمي شود كه مطبوعات بدان بپردازند.