نظام آموزشی سریلانکا
11-3. وزارتخانه های آموزش و آموزش عالی
کلیه امور آموزشی کشور از سطح ابتدایی تا آموزش عالی زیر نظر سه وزارتخانه است که همگی با بودجه دولتی اداره می شوند. تقسیم کار در این نظام اداری و آموزشی گاهی سبب بروز مشکلات، سوء مدیریت و ناکارآمدی آن می گردد. بزرگترین مشکل تقیسم موسسات آموزش عالی و پذیرش و دسته بندی دانشجویان پس از پایان آموزش های دیپلم و پیش دانشگاهی و جابجایی وضعیت تحصیلی آن ها در درون این نظام است. به هر حال به طور کلی نظام آموزش کشور زیر نظر چند وزارتخانه به این شرح است:
أ. وزارت آموزش که مسئول نظارت بر مدارس، مدارس راهبان بودایی، کالج های تربیت معلم، کالج های آموزشی و اداره امتحانات برگزاری آزمون سراسری است.
ب. وزارت علوم و آموزش عالی که مسئول اداره و نظارت بر دانشگاه ها، وزارت خدمات آموزشی مسئول تهیه امکانات جهت آموزش های عمومی است.
ت. وزارت آموزش های فنی و حرفه ای که مسئول نظارت بر آموزش های حرفه ای و کالج های فنی هستند.
11-3 سیستم آموزشی[a1]
پس از استقلال[a2] کشور، دولت مرکزی و شوراهای ایالتی مسئولیت آموزش را بر عهده گرفتند. قانون اساسی فعلی این کشور آموزش را از حقوق بنیادین شهروندان می داند. در چند دهه گذشته دولت سیاست های آموزشی خوبی را در پیش گرفته و موفقیت هایی را به دست آورده است. بر اساس اطلاعات پایگاه اطلاع رسانی وزارت آموزش سریلانکا، امروز نرخ باسوادی در این کشور نود و سه درصد است؛ یعنی در قاره آسیا یکی از بالاترین و در بین کشورهای جنوب آسیا بالاترین نرخ با سوادی را دارد. چنین موفقیتی بیش از حد انتظار از یک کشور جهان سومی است. (Edu). در اواخر دهه 1990 حدود سه ملیون دانش آموز در سال های اول تا هشتم نظام آموزشی مشغول تحصیل بوده اند. درصد محصلین 5 الی 14 سال از 57/6 در سال 1948 به 83/7 در سال 1981 افزایش یافته است. دراین سال 81/5 درصد دانش آموزان شهری از گروه های سنی 5 الی 14 ساله و 81/6 درصد دانش آموزان روستایی به نظام آموزشی پیوستند. از همین گروه سنی 83/6 درصد دانش آموزان پسران و 83/7 درصد دختر بوده اند.
بر اساس آمار در سال 1981 حدود 8 تا 10 درصد کودکان 5 تا 14 ساله هرگز به مدرسه نرفته اند و از 90 درصد باقیمانده 71 درصدشان تا پنجم ابتدایی و بقیه تا سال هشتم تحصیل را ادامه داده اند. مطالعات انجام شده روی نمونه های انتخابی در محله های مستضعف نشین کلمبو در سال 1984 نشان می دهد که 19/3 درصد سنین 6 تا 8 ساله و 9/8 درصد افراد 9 تا 14 ساله هرگز به مدرسه نرفته اند، بعلاوه 21 تا 23 درصد افراد سنین 6 تا 14 ساله در دوره های ابتدائی مردود شده اند. این در حالی است که آمار باسوادان کشور در این سال 85 درصد کل جمعیت اعلام شده است. مطالعات مذکور آشکار ساخت نرفتن به مدرسه یا ترک تحصیل ، علت هایی چون هزینه تحصیلی، نیاز خانواده به کار دانش آموزان و فقر فرهنگی بوده است. بر اساس آمار سال 1981 حدود 7.2 درصد افراد 10 تا 29 ساله هرگز به مدرسه نرفته اند و 12.4 درصد از تحصیلات دوره ابتدایی، ریزش داشته اند. تخمین زده شده که 12 درصد دانش آموزان دوره ابتدایی معلولیت هایی همچون بینایی، شنوایی، فراگیری و تکلم دارند.
مدارس از نظر امکانات، کلاس درس مجزا، میز و صندلی، معلم ( 60 درصد معلمان ماهر هستند) زیر خط استاندارد و در سطح ضعیفی هستند. نظام آموزش غیر رسمی جهت مبارزه با بیسوادی در سال 1981 به وسیله یونسکو معرفی شد. شمار مراکز آموزشی غیر رسمی از 50 مرکز در سال 1984 به 147 مرکز در سال 1987 رسید. این مراکز در اکثر بخش های کشور، به ویژه در مناطق پرجمعیت اطراف کلمبو فعال هستند که سه روز در هفته عصرها سه ساعت برنامه های آموزش خواندن و نوشتن، بهداشت و تغذیه ارایه می کنند.
بر اساس مطالعات 1977 وزارت آموزش و بهداشت آمریکا در سی بخش کشور سریلانکا از هر 129270 نفر دانش آموز ابتدایی، 3.4 درصد از سو تغذیه 50 درصد از کمبود و 7.5 درصد از سو تغذیه دائم رنج می برند، فقر و نادانی والدین از عوامل مهم سو تغذیه است. مطالعات یونسکو در سال 1985 از چند مدرسه ابتدایی، نتیجه نظام آموزش ابتدایی را موفقیت آمیز ندانسته است. از بین دانش آموزان در فراگیری زبان و ریاضی بسیار کند بوده اند و مطالعات بعدی نشان داد که 43.3 درصد این دانش آموزان ترک تحصیل کرده اند.