لی یو ادیب نامدار چین باستان

در تاریخ ادبیات باستانی چندین هزار ساله­‌ی چین، تعداد بی­شماری شاعر، درام نویس و نویسنده­‌ی مشهور دیده می­شوند، اما شخصیتی‌­هایی که هم­زمان درام نویس، کارگردان، تاتر شناس و نویسنده باشد، نادر بوده ­اند. « لی یو» در سال 1610 میلادی، و در دوران حکمرانی سلسله‌­ی مینگ در چین به دنیا آمد. 30 سالگی وی درست با دوران جابه جایی سلسله­‌های یوان و مینگ مصادف شد که برای چندین دهه، زمینه­‌ی نوسانات شدیدی در جامعه فراهم آورد.

«لی یو» درست در چنین شرایط پرهرج ومرجی زندگی ­کرد و در سال 1680میلادی نیز بدرود حیات گفت. او در کودکی تحت آموزش و تربیت مکتب سنتی«جو» یعنی مکتب کنفوسیوس قرار گرفت و آرزوی طی کردن راهی را دشت که روشنفکران سنتی چین اغلب انتخاب می­کردند. در واقع، وی می­خواست با قبولی در امتحانات دولتی، مامور دربار شود. اما اغشاشات اجتماعی آرزوی وی را بر باد داد و سرانجام مجبور شد درخانه به کتاب فروشی ب­پردازد. با این حال، او با دل و جان سرگرم آفرینش درام گردید. بزرگ­ترین موفقیت« لی یو» در تمام عمرش، آفرینش درام و نظریاتی در این زمینه بود.

از وی ده نمایشنامه­‌ی تئاتر باقی مانده است که ازجمله آن­ها« ماهی پهن»، «عشق سی­مرغان» است که از زندگی واقعی مردم سوژه گرفته و آرزو و عشق دختران و پسران را می­ ستاید. داستان‌­هایی که وی نگاشته بسیار پیچیده، مهیج و هیجان انگیز بوده و بعضی از آن­ها طنزآمیز و برای نمایش در صحنه بسیار مناسب هستند.

«لی­یو» نه تنها نمایشنامه­‌ی بسیاری آفرید، بلکه هنرمندان و هنریپیشگان تئاتر را نیز برای این نمایش‌­ها سازمانده‌ی می­کرد. وی شخصا کارگردان و هنریپیشه هم بود و به مدت بیش از 20 سال در رأس یک گروه تئاتر برای اجرای نمایش، بیش از ده استان و ناحیه­‌ی جنوبی و شمالی چین را زیر پا گذاشت. او در به روی صحنه آوردن تئاتر تجربیات فراوانی به‌­دست آورد و در هر زمینه از اجرای نمایش، و نگارش نمایشنامه گرفته تا انتخاب هنریپیشگان، کاگردانی، آخرین تمرینات نمایشی و نمایش­‌های رسمی استاد بود. وی دستاوردهای خود را در کتابی به­‌نام« یاداشت­ های زمان فراغت» نگاشت ودر نتیجه سلسله نظریاتی از جمله تئوری چگونگی تهیه‌­ی نمایشنامه و کارگردانی نمایش را به وجود آورد که نشانگر پختگی تئوری تئاتر کلاسیک چین بوده و در پیشرفت درام وادبیات نقش مثبتی برجای گذاشت.

«لی یو» در نگارش رمانش بیشتر از سرگذشت­‌ها و مشاهدات خود استفاده می­کرد وبه این ترتیب فضای آفرینش را برای بروز خلاقیت خویش گشوده و در این زمینه سبک خاصی ایجاد کرده است. گفتنی است­که« لی یو» در دیگر زمینه­‌های ادبیات از قبیل شعر وتاریخ نیز مهارت زیادی داشت.