رسانهها و وسائل ارتباط جمعی تاجیکستان
رسانه و و سایل ارتباط جمعی
1-12. جایگاه و نقش رسانهها و برنامههای فرهنگی رسانهها؛ وضعیت استفاده از رسانهها؛
به طور کلی رسانهها و وسایل ارتباط جمعی نظیر رادیو، تلویزیون، خبرگزاریها و مطبوعات در تاجیکستان یا متعلق به دولت و یا کاملاً تحت نظارت و کنترل آن است. در تاجیکستان رادیو و تلویزیون در انحصار و کنترل دولت است. از فوریه 1994 این کنترل با صدور مصوبهای شدیدتر شده است. بنابراین مصوبه کمیته رادیو و تلویزیون زیر نظر مستقیم رئیس دولت و رئیس شورای عالی تاجیکستان قرار میگیرد و یکی از وظایف آن خنثیکردن امواج رادیوهای خارجی است که توسط دولتها غربی و یا گروههای مخالف دولت تاجیکستان پخش میشود(تاجیکستان، 1387: 64- 61). علاوه بر شبکه رادیو و تلویزیون دولتی که عرصه رسانه ای این کشور را در احاطه دارد، بیش از ۳۰ شبکه تلویزیونی سراسری و منطقه ای و تعداد معدودی رادیوی خصوصی در تاجیکستان مشغول فعالیت هستند که تولید اصلی آنها برنامه های تفریحی است. نخستین شبکه رادیوی مستقل شهر دوشنبه در سپتامبر سال ۲۰۰۲، پس از چهار سال انتظار برای کسب مجوز، آغاز به کار کرد. بیش از ۲۰۰ نشریه مجوز رسمی دارند. بعضی از آنان دولتی و شماری دیگر وابسته به احزاب و گروههای سیاسی هستند. به گزارش سازمانهای مدافع حقوق رسانه ها، آزادی مطبوعات در تاجیکستان، با وجود تأکید برآن در قانون اساسی کشور، رعایت نمی شود. به گفته گزارشگران بدون مرز، سازمان بین المللی دفاع از خبرنگاران، حکومت تاجیکستان خبرنگاران مستقل را تحت فشار قرار می دهد. اکثر چاپخانه های کشور و سیاست رسانه های دولتی به شدت کنترل می شود. طبق ارزیابی یکی از وزرای دولت تاجیکستان در سال 2007 حدود یک میلیون نفر در این کشور به شبکه اینترنت دسترسی دارند.
2-12. رسانههای ارتباطی
1-2-12. رادیو
كميتة راديوي تاجيكستان
نخستين مركز راديويي در سال 1933 در شهر دوشنبه تاسيس گرديد كه قدرت پخش برنامه‌هايش 5/2 كيلووات بود كه در زمان خود بزرگترين دستگاه راديويي محسوب مي‌شد.
جمهوري تاجيكستان جمعاً حدود 25 پايگاه راديويي و 7 راديو تلگرافي دارد. تا سال 1932 برنامه‌هاي راديويي اساساً به زبانهاي تاجيكي و قسمتي روسي و ازبكي پخش مي‌شد. مركز پخش راديوي تاجيكستان تقريباً حدود 30% مناطق كشور را در بر مي‌گرفت. در سالهاي جنگ جهاني دوم مركز راديوي تاجيكستان به سيستم‌هاي جديد مجهز گرديد.
در سال 1959 وقتي كه مركز تلويزيوني در شهر دوشنبه تأسيس شد. برنامه‌هاي راديو در يكجايگي با كميته‌هاي استاني و برنامه‌ها براي خارجه حدود 24 ساعت پخش گرديد. در سال 1957 كميته راديو و تلويزيون در شوراي وزيران جمهوري سوسياليستي تاجيكستان تأسيس گرديد. همچنين كميته راديو برنامه‌اي به زبان دري براي افغانستان و فارسي براي ايران به مدت سه ساعت پخش مي‌كرد.
اکثر شبکه های رادیویی تاجیکستان دولتی است و تعداد اندکی رادیوهای خصوصی نیز در این کشور فعالیت دارند. رادیو تاجیکستان دولتی است و بخش برون مرزی آن به زبانهای خارجی مانند روسی و ازبکی نیز برنامه پخش می کند. رادیو صدای دوشنبه دولتی است و در پایتخت مستقر است. رادیو آسیاپلاس اولین رادیوی خصوصی تاجیکستان است که در سپتامبر سال 2002 پس از چهر سال انتظار مجوز فعالیت دریافت کرد. رادیو تراز متعلق به بخش خصوصی و در خجند است(تاجیکستان، 1387: 64).
در حال حاضر رادیو کشور تاجیکستان دارای 4 شبکه می باشد؛ در یکشبانه روز 96 ساعت برنامه پخش می کند. اینها "صدای تاجیکستان"، "صدای دوشنبه"، "آواز تاجیک"، "فرهنگ" می باشند. همچنین ولایت های بدخشان، سغد و ختلان نیز دارای شبکه های رادیویی می باشند. در تاجیکستان رادیوهای غیردولتی "آسیا پلوس"، "وطن"، "آسیا ف.م."، "آریان مدیا"، "امروز" در شهر دوشنبه "موج تاجیک" در شهر کولاب، "تیراز"، "امروز"، در شهر خجند فعالیت دارند. (http://iranembassytj.com/fa/a/adab.html)
2-2-12. تلویزیون
كميتة تلويزيون جمهوري تاجيكستان
استوديو تلويزيون تاجيكستان در تاريخ 7 نوامبر سال 1959 تأسيس گرديد. در تاريخ 2 فورية سال 1960 استوديوي سيّار تلويزيوني شروع به فعاليت كرد. از سال 1967 برنامه‌هاي تلويزيون مركزي و استوديوي تلويزيوني تاشكند توسط كانال ريلي تاشكند- دوشنبه براي تاجيكستان رله مي‌شد و در 25 ژانويه سال 1975 تلويزيون سيّار رنگي شروع به كار كرد. پس از استقلال تاجيكستان كميتة راديو و تلويزيون جمهوري تاجيكستان به طور مستقل شروع به پخش چند ساعت برنامه در روز كرد.
در حال حاضر تنها شبكة سراسري تاجيكستان شبكة تلويزيوني «جمهوري» است و طبق قرار، برنامه‌هاي شبكة تلويزيوني RTR روسيه نيز به طور مستقيم از ساعت 00/6 صبح تا پايان برنامه‌هاي شبانگاهي (حدود 00/1 بامداد) رله و براي تاجيكستان پخش مي‌شود.
شبكة تلويزيوني «پايتخت» فقط محدود شهر دوشنبه را در بر مي‌گيرد كه فقط روزهاي دوشنبه، چهارشنبه و جمعه و شنبه چند ساعت برنامة تلويزيوني پخش مي‌كند.
شبكة تلويزيوني «سامانيان» نيز فقط براي پايتخت جمهوري شهر دوشنبه به مدت چند ساعت در روز برنامه پخش مي‌كند.
شبکههای تلویزیونی تاجیک، سغد و ختلان همگی متعلق به دولت است و اولی برای سراسر کشور، دومی برای مناطق شمالی و سومی برای مناطق جنوب کشور برنامه تهیه و پخش میکنند(تاجیکستان، 1387: 64).
- تلويزيون تاجيکستان؛ شبکه تلويزيون دولتی
- تلويزيون ملی سغد؛ شبکه تلويزيون دولتی در شمال کشور
- تلويزيون ختلان؛ شبکه تلويزيون دولتی در جنوب کشور.
تلویزیون سراسری کشور حالا در یک شبانه روز 18 ساعت برنامه پخش می کند. درردیف آن تلویزیون "سفینه"، "بهارستان"، "جهاننما"، "تلویزیون پایتخت"، "تلویزیون سغد"، "تلویزیون ختلان"، "تلویزیون کولاب"، نیز فعالیت دارند، که دولتی می باشند.
تلویزیون های غیردولتی، "سرویس" در شهر دوشنبه و "ریگر" در شهر ترسون زاده، "آسیا" و "س.م-1" در شهر خجند، "گل بادام" در شهر کانیبادام، "جهانرا" در شهر چکلاوسک، "سیما" در شهر پنجکنت، "قرغان تپه" در شهر قرغان تپه، "استروشنه" در شهر استروشن، "موج آزاد" در ناحیه واسع، "پرویز" در ناحیه ظفرآباد، "قلکنداز" در ناحیه جبار رسول اف، "مستچاه" در ناحیه مستچاه، "اسفره" در ناحیه اسفره فعالند.
همکاری نشریات و شبکه های رادیویی و تلویزیونی تاجیکستان با رایزنی جمهوری اسلامی ایران
جدول شماره 26- همکاری نشریات و شبکه های رادیویی و تلویزیونی تاجیکستان با رایزنی جمهوری اسلامی ایران
| ردیف | نام مؤسسه | مدت فعالیت | زمینة فعالیت | نوع همکاری و ارتباط با رایزنی |
| 1 | مجلة «علم و حیات»، وزارت فرهنگ و جمعیت «دانش» جمهوری تاجیکستان | از ماه ژانویة 1989 | علمی- عمومی | چاپ مقالات در مناسبت های خاص |
| 2 | هفته‌نامة «نجات» حزب نهضت اسلامی تاجیکستان | از سال 1997 | سیاسی، اجتماعی | چاپ مقالات در مناسبت های خاص |
| 3 | هفته‌نامة «ادبیات و صنعت» | از سال 1959 | ادبی، فرهنگی | چاپ هفتگی صفحة فارسی در زمینه فرهنگ،تاریخ و تمدن مشترک |
| 4 | تلویزیون «جهاننما» | از سال 2009 | سیاسی، اجتماعی، فرهنگی | مصاحبه، ضبط از برگزاری سمینارها ، نشست های علمی ،ادبی و فرهنگی در مناسبت های خاص و بخش برنامه از شبکه فوق |
| 5 | تلویزیون «سفینه» | از سال 2005 | سیاسی، اجتماعی، فرهنگی | مصاحبه، ضبط از برگزاری سمینارها ، نشست های علمی ،ادبی و فرهنگی در مناسبت های خاص و بخش برنامه از شبکه فوق |
| 6 | تلویزیون «پایتخت» | از سال 1996 | اجتماعی، فرهنگی | مصاحبه، ضبط از برگزاری سمینارها ، نشست های علمی ،ادبی و فرهنگی در مناسبت های خاص و بخش برنامه از شبکه فوق |
| 7 | رادیوی «فرهنگ» | از سال 2010 | فرهنگی | مصاحبه، ضبط و بخش برنامه در مناسبت های خاص وضبط شعر و شعر خوانی از شاعران معاصر کشورمان بر اساس در خواست از شبکه رادیوئی فوق |
| 8 | رادیوی «تاجیکستان» | از سال 1933 | سیاسی، اجتماعی، فرهنگی | مصاحبه، ضبط و بخش برنامه در مناسبت های خاص وضبط شعر و شعرخوانی از شاعران معاصر کشورمان بر اساس در خواست از شبکه رادیوئی فوق |
3-2-12. اینترنت
وضعیت اینترت در تاجیکستان طی سالهای اخیر وضعیت نسبتاً رو به بهبودی را نشان میدهد.
با ورود اینترنت به این کشور پهنای باند در این کشور نیز دستخوش تحولات جهشی شده است و در سال 2009 به بالاترین حد خود رسیده است.
کاربران اینترنت در تاجیکستان در سال 2009 نزدیک به هشتصد هزار نفر بوده اند که تقریباً 11درصد از جمعیت این کشور را شامل می شود. از سال 2005 تعداد کاربرران بصورت جهشی افزایش یافته و هر سال 2 برابر شده است.
SOURCE: Worldbank.org, 2011
4-2-12. مجلات و نشریات تأثیرگذار فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی
در کشور تاجیکستان روزنامه، هفته نامه، دو هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سالنامه، گاهنامه متعددی چاپ و منتشر می گردد. در سال 2008 میلادی در وزارت فرهنگ جمهوری تاجیکستان 360 فهرست روزنامه، هفته نامه، دو هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سالنامه، گاهنامه و دیگر موردهای مطبوعات دوره ای ثبت شده است، که آنها دولتی و غیردولتی بوده، در پایتخت، مرکز ولایتها و ناحیه های سراسری تاجیکستان نشر می شوند. از این مقدار 130 موردش روزنامه و هفته نامه، 50 مورد آنها مجله ها، 5 مورد آن آژانس اطلاعات می باشند. (http://iranembassytj.com/fa/a/ghadr.html)
-هفتهنامه نجات، که توسط حزب احیای اسلامی منشر میشود.
- هفتهنامه ادبیات و صنعت (درباره ادبیات و هنر) نشریه انجمن نویسندگان و وزارت فرهنگ تاجیکستان به زبان فارسی، که از سال 1959 منتشر می شود.
- هفتهنامه آموزگار به زبان فارسی، که از سال 1932 منشر می شود و نشریه وزارت آموزش و پرورش است و به زبان فارسی است.
- صدای مردم به زبان فارسی، که از سال 1991 منتشر میشود و نشریه رسمی شورای عالی تاجیکستان است.
- ماهنامههایی نیز در تاجیکستان منتشر میشدهاند، مانند حیات دهات که از سال 1947 به زبان فارسی منتشر میشده است و مجله وزارت کشاورزی است؛ خارپشتک از سال 1953 منتشر میشده است و مجلهای است فکاهی؛ ماهنامه مشعل از سال 1952 به زبان فارسی منتشر میشد و مجله کمیته مرکزی انجمن جوانان کمونیست - لنینیست سابق است؛ پامیر از سال 1949 به زبان روسی منتشر میشود و روزنامه انجمن نویسندگان تاجیکستان است؛ صدای شرق از سال 1924 به زبان فارسی منتشر میشود و روزنامه انجمن نویسندگان تاجیکستان است. سلسکایا ژیزن[1] درباره کشاورزی به زبان روسی؛ تاجیکستان، نشریه اجتماعی و سیاسی که از سال 1938 منتشر میشود؛ زدراووک رانه پنه تاجیکستانا[2] درباره سامانه بهداشت عمومی تاجیکستان که از سال 1033 شش بار در سال به زبان روسی منتشر میشود و مجله وزارت بهداشت است. مجلات دیگر عبارت است از صدای مردم، پیام دوشنبه، نوروز، وطن، فجر اسلام، نجات و پیوند به زبان فارسی، شام دوشنبه و نوید بازرگان به زبان روسی(تاجیکستان، 1387: 63 - 62).
1-4-2-12. مـجـــــــله هــــا
1-مجله (تاجیکستان)، مؤسس وزارت فرهنگ.
2-مجله (صدای شرق)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان تاجیکستان
3-مجله (خارپشتک)، مؤسس وزارت فرهنگ تاجیکستان
4-مجله (فیروزه)، مؤسس وزارت فرهنگ تاجیکستان
5-مجله (چشمه)، مؤسس وزارت فرهنگ تاجیکستان
6-مجله (پامیر)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان تاجیکستان
7-مجله (استقبال)، مؤسس وزارت فرهنگ تاجیکستان
8-مجله (گفتگو)، مؤسس: کارکنان مجله «فیروزه»
1-1-4-2-12. مجــلـه هــای دولتی
1-اطلاعات مجلس عالی تاجیکستان
2-مجموعه تصویب نامه های دولت تاجیکستان
3-مجله های تخصصی و سایر مجله ها
4-مجله (بهداشت تاجیکستان)، مؤسس: وزارت بهداشت تاجیکستان
5-مجله (ادب) مؤسس: وزارت آموزش و پرورش تاجیکستان
6-مجله (علم و حیات)، مؤسسان: کانون «دانش» و فرهنگستان علوم تاجیکستان
7-مجله (وستنیک اویسینا)، مؤسس: دانشگاه طب تاجیکستان
8-مجله ( ژیزن و ترود)، مؤسس: کمیته مرکزی جامعه نابینایان (شهر دوشنبه)
9-مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش اقتصاد)
10-مجله (رودکی)، مؤسس: رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران
11-مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش فلسفه و حقوق شناسی
12-مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش علوم شیمی، فیزیک و ریاضی)
13-مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش علوم زمین شناسی)
14-مجله (شفا)، مؤسس: وزارت بهداشت تاجیکستان و شرکت «اکامپ سینا»
15-مجله (مسائل گستروانتریولوژی)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان
16-مجله (حفظ اجتماعی)، مؤسس: وزارت کار و تأمین اجتماعی تاجیکستان
17-مجله (میراث)، مؤسس: انستیتوی میراث کتبی وابسته به فرهنگستان علوم تاجیکستان و سفارت ج.ا. ایران در تاجیکستان
18-مجله (اخبار دانشگاه خاروغ)، مؤسس: دانشگاه خاروغ
19-مجله (اخبار علوم خاک شناسی) مؤسس: انستیتوی خاک شناسی (شهر دوشنبه)
20-مجله (پیام دانشگاه آموزگاری)، مؤسس دانشگاه آموزگاری تاجیکستان
21-مجله(مالکیت صنعتی و بازار)، مؤسس مرکز اطلاع رسانی پاتنت
22-مجله (ایزوستیا)، مؤسس: فرهنگستان علوم تاجیکستان (بخش اقتصاد و سیاست شناسی)
23-مجله (اخبار بانکی) مؤسس: بانک ملی تاجیکستان
24-مجله (خجند) مؤسس: حکومت شهر خجند
25-مجله (گزارش های آکادمی علوم کشاورزی) مؤسس: آکادمی علوم کشاورزی
26-مجله (حیات و قانون)، مؤسس وزارت دادگستری تاجیکستان
27-مجله (کشاورز)، مؤسس دانشگاه کشاورزی تاجیکستان
28-مجله (پیام دانشگاه)، مؤسس: دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان
29-مجله (معرفت) مؤسس: وزارت آموزش و پرورش و انستیتوی علوم آموزگاری
30-مجله (میراث نیاکان)، مؤسس: شورای انجمن حفظ آثار تاریخی و فرهنگی تاجیکستان
31-مجله (زبان و ادبیات روسی در مدارس تاجیکستان)، مؤسس: وزارت آموزش و پرورش تاجیکستان
32-مجله (دولت و حقوق)، مؤسس : اتحادیه حقوق شناسان جوان
33-مجله (سوسیالیسم: تئوری و پراکتیک)، مؤسس: دانشمندان سوسیال گراء
34-مجله (فرهنگ آریانا)، مؤسس: اتحادیه محافظان فرهنگ آریانا
35-مجله ( شاهراه وحدت)، مؤسس: کانون ملی «شاهراه ابریشم» (شهر دوشنبه)
36-مجله (محاسبه و مالیات)، مؤسس: وزارت دارایی تاجیکستان
37-مجله (بامداد)، مؤسس: صندوق خیریه صلح و مصالحه ملی (شهر دوشنبه)
38-مجله (انیس)، مؤسس: شرکت موسوم به «کفالت» (شهر دوشنبه)
39-بولتن اطلاعاتی و پژوهشی «سرمایه گذاری و کاتالوگ یکصد شرکت های موفق تاجیکستان»، مؤسس: آژانس تاجیکستانی روابط با سازمان های بین المللی دارایی و اقتصادی و انسانی
40-مجله (اقتصاد تاجیکستان: استراتژی توسعه)، مؤسس: وزارت اقتصاد و بازرگانی تاجیکستان
41-مجله اخبار دانشگاه دولتی ملی تاجیکستان (حقوق، تجارت و سیاست)، مؤسس: دانشگاه خجند
42-مجله(نوید گمرک)، مؤسس: کمیته گمرک تاجیکستان
43-مجله (اورنگ)، مؤسس: مرکز فرهنگی فردوسی (شهر دوشنبه)
44-مجله (گفتگو)، مؤسس: سردبیر مجله «فیروزه»
45-مجله (فانوس)، مؤسس: کانون فرهنگی بین المللی زیاداله شهیدی
46-مجله (یوریست)، مؤسس: اتحادیه حقوق شناسان «درهای باز» شهر دوشنبه
47-مجله (صدف)، مؤسس: اتحادیه بین المللی دندان پزشکان
48-مجله (نقلیات)، مؤسس: وزارت حمل و نقل تاجیکستان
49-مجله (مدیریت محلی)، مؤسس: مرکز تکنولوژی اجتماعی (شهر دوشنبه)
50-مجله (دهقان)، مؤسس: آژانس مستقل پژوهش های استراتژی و طرح ریزی مجتمع کشاورزی و صنایع تاجیکستان
51-مجله (پاگاواریم)، شرکت «یونورسال - 3 » شهر دوشنبه
52-مجله (تاجیکستان و اینترناسیونال)، مؤسس: انجمن «پیمان و اینترنشنال» شهر دوشنبه
53-مجله (اودیت)، مؤسس: انستیتوی اجتماعی حسابدارهای حرفه ای، شهر دوشنبه
54-مجله (فروغ)، مؤسس کالج مشترک تاجیکستان و ترکیه در شهر دوشنبه
55-مجله (وستنیک)، مؤسس: دانشگاه اسلاویانی تاجیکستان و روسیه
56-مجله (گلبرگ)، مؤسس: اتحادیه نویسندگان استان ختلان
57-مجله (پیغام)، مرکز آموزش زبان های خارجی و کامپیوتر موسوم به «شلاله» در شهر دوشنبه
58-مجله (کالا و خدمات)، مؤسس: شرکت سهامی “ارگراف” شهر دوشنبه
59-مجله (مدرسه و جلمعه)، مرکز پشتیبانی از اصلاحات آموزشی موسوم به «پولس» در شهر دوشنبه
60-مجله (زن معاصر)، مؤسس: حزب خلقی دموکراتیک تاجیکستان، شهر دوشنبه
61-مجله (گردش)، مؤسس: مرکز فرهنگی و آموزشی موسوم به «عالم»، شهر دوشنبه
62-مجله (عمل)، مؤسس: اتاق بازرگانی و صنایع تاجیکستان
63-مجله (توازن پرداخت)، مؤسس: بانک ملی تاجیکستان، شهر دوشنبه
64-مجله (شرح مونیتوری)، مؤسس: بانک ملی تاجیکستان، شهر دوشنبه
65-مجله (ذخایر آب در آسیای مرکزی)، مؤسس: انستیتوی پژوهش مسایل آب و انرژی آب و اکولوژی وابسته به فرهنگستان علوم تاجیکستان، شهر دوشنبه
66-مجله (ماگازین)، مؤسس: کارکنان روزنامه «استودنت»، شهر دوشنبه
67-مجله (اقبال)، مؤسس: بخش جوانان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، شهر دوشنبه
68-مجله (پژوهش محیط طبیعی توسط وسایل کیهان نوردی)، مؤسس: آژانس پژوهش های کیهانی، شهر دوشنبه
2-1-4-2-12.مـجــــــلـه های خصــوصی
1-مجله (مردم گیاه)، مؤسس: آقای رحمانی تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
2- مجله (دریا)، مؤسس: خانم صفرآوا تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
3- مجله (گل مراد)، مؤسس: آقای گلمرادزاده تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
4- مجله (صبح امید)، مؤسسان: آقایان سعیداف و جلال الدین تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
5-مجله (دنیا)، مؤسس: آقای رحیم اف تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
6-مجله (همراز)، مؤسس: آقای بازاراف تبعه تاجیکستان، شهر دوشنبه
5-2-12. روزنامهها
در تاجیکستان بیش از بیش از 200 روزنامه به ثبت رسیده است. از این تعداد بعضی متعلق به دولت است و بعضی دیگر توسط احزاب و گروههای سیاسی منتشر میشود. به گزارش سازمانهای مدافع حقوق مطبوعات، با آن که آزادی مطبوعات در قانون اساسی تاجیکستان تصریح شده، در عمل آزادی اندکی در این زمینه وجود دارد و دستاندرکاران رسانهها و خبرنگاران مستقل از جانب دولت تحت فشار هستند. بر اساس آمار رسمی تاجیکستان در سال 1990، در این کشور 74 روزنامه منتشر میشد که از این تعداد 66 روزنامه به زبان فارسی و خط روسی بود. بنا بر آمار وزارت اطلاعات و مطبوعات تاجیکستان، پیش از آغاز جنگ داخلی در سال 1992 شمارگان روزنامه های فارسی زبان 000/895/1 بود و 48 نشریه ادواری نیز که 13 عنوان آن به زبان فارسی بود با شمارگان سالانه 2/16 میلیون نسخه (2/9 میلیون به زبان فارسی) چاپ میشد. در زمان جنگهای داخلی، 90% مطبوعات در تاجیکستان تعطیل شد و تا بهار سال 1995، تعداد هفته نامههای تعطیل شده فارسیزبان به 74 عنوان رسید. امروز نشریات مهم تاجیکستان از قرار زیر است:
-تاجیکستان، متعلق به بخش خصوصی، که هفتهای یکبار منتشر میشود.
- جمهوریت، متعلق به دولت، به زبان فارسی است و هفته ای سه بار منتشر می شود.
- خلق آوازی، متعلق به دولت، به زبان ترکی ازبکی است و هفته ای سه بار منشر می شود.
- گالاس تاجیکستانا، هفته نامه به زبان روسی که توسط حزب کمونیست منتشر می شود.
- منبر خلق - نشريه متعلق به حزب خلق دموکراتیک، حزب حاکم
- نارودنایا گازتا، متعلق به دولت، به زبان روسی است و هفته ای سه بار منتشر می شود.
- نجات - هفته نامه به زبان تاجيکی متعلق به حزب نهضت اسلامی.
- ندای رنجبر، به زبان فارسی که هفته ای یکبار توسط حزب کمونیست منشر می شود.
- نیروی سخن، هفته نامه خصوصی به زبان تاجيکی، متعلق به بخش خصوصی است و هفته ای یکبار منتشر می شود(تاجیکستان، 1387: 62 - 61). از میان روزنامه های مهم عناوین ذیل مورد توجه بیشتری میباشند که عبارتند از :
جدول شماره 27- روزنامههای مهم تاجیکستان
| ردیف | نام روزنامه | دفعات چاپ | تیراژ |
| 1 | جمهوریت | 3 روز در هفته | 20330 |
| 2 | صدای مردم | 2 روز در هفته | 10130 |
| 3 | نرودنیا گزیتا | هفته نامه | 3200 |
| 4 | منبر خلق | 2 بار در هفته | 20579 |
| 5 | آسیا پلوس | هفته نامه | 5500 |
| 6 | تاجیکستان | هفته نامه | 2050 |
| 7 | بیزینس پلیتیک | هفته نامه | 1000 |
| 8 | روز نو | هفته نامه | 6000 |
| 9 | نیروی سخن | هفته نامه | 2700 |
| 10 | چرخ گردون | هفته نامه | 5200 |
| 11 | نجات | هفته نامه | 4750 |
| 12 | عدالت | هفته نامه | - |
| 13 | آسیا بلیتس | روزانه | - |
| 14 | زن و مرد | هفته نامه | - |
| 15 | ملت | هفته نامه | 2000 |
| 16 | زندگی | هفته نامه | 1500 |
6-2-12. خبرگزاریها
خبرگزاری ملی تاجیکستان «خاور» نام دارد و در سال 1991 جانشین خبرگزاری تلگراف تاجیکستان[3] شد. علاوه بر آن دو خبرگزاری خصوصی به نامهای ورارود خبرگزاری مستقل؛ آسیا پلاس[4]- خبرگزاری مستقل و نیز خبرگزاری روسیه در تاجیکستان فعالیت دارند(تاجیکستان، 1387: 63).
در تاجیکستان رسانه‌هاي خبري خارجي فعال عبارتند از: آژانس ايرنا جمهوري اسلامي ايران، نمايندگي صدا و سيماي ج.ا.ا. جمهوري اسلامي ايران، روزنامه «كيهان» جمهوري اسلامي ايران، روزنامه «آرگومنتي اي فاكتي» فدراسيون روسيه، روزنامه «وازدوشني ترانسپورت» فدراسيون روسيه، روزنامه «بويواي دازار» فدراسيون روسيه، روزنامه «ترود» فدراسيون روسيه، روزنامه «سولدات روسيه» فدراسيون روسيه، آژانس «اينتر فاكس» فدراسيون روسيه، تلويزيون «NTV» فدراسيون روسيه، تلويزيون «RTR» فدراسيون روسيه، تلويزيون «ORT» فدراسيون روسيه، تلويزيون «REN-TV» فدراسيون روسيه، تلويزيون «TV3» فدراسيون روسيه، تلويزيون «TV-201» فدراسيون روسيه،آژانس «نووستي» فدراسيون روسيه، آژانس «ايتار-تاس» فدراسيون روسيه، راديو «BBC» انگلستان، آژانس «رويتر» انگلستان، روزنامه «اُيگري آوازي» جمهوري قزاقستان، راديو «آزادي – اروپا» امريكا.
7-2-12. مؤسسات انتشاراتی
نخستین مؤسسه طبع و نشر کتاب در تاجیکستان 7 اکتبر1952 در شهر دوشنبه به نام نشریات دولتی تاجیکستان تاسیس یافت، که آن در سال 1964 میلادی نام "عرفان" را گرفت. ( http://iranembassytj.com/fa/a/adab.html) در حال حاضر در جمهوری تاجیکستان چندین نشریات دولتی و غیردولتی فعالیت دارند، که مهم ترین آنها از این قرارند:
-انتشارات ادیب، سال 1987
- انتشارات دولتی عرفان، که کتابهای سیاسی، علمی، اقتصادی و کشاورزی منتشر میکند و ناشر رسمی و تنها ناشر فرهنگستان علوم تاجیکستان است.
- انتشارات معارف، که کتابهای تربیتی منتشر میکند.
- انتشارات دایرة المعارف علمی تاجیکستان، سال 1969
- مؤسسه انتشارات بینالمللی ایرانی الهدی، که بعد از استقلال تاجیکستان فعال شده است و کتابهایی به خط فارسی منشر میکند.
-مؤسسه ایرانی انتشارت سروش(تاجیکستان، 1387: 63).
Selskaya Zhizn.[1]
Zdravookhraneniye Tajikistana.[2]
T.T.A.[3]
Asia Plus.[4]