سیر تحولات فرهنگی گرجستان
سير تحولات فرهنگي
گرجستان در حد فاصل دو قاره اروپا و آسيا قرار گرفته و تأثير اين موقعيت جغرافيايي در شكلگيري تمدن مردم گرجستان تبلوري از نفوذ فرهنگهاي شرقي و غربي است. در روزگاران كهن، ساكنان اين كشور با مناطق همجوار خود منطقه فرهنگي واحدي را تشكيل مي دادند كه به فرهنگ "كورا ارس" معروف بود. گرجي ها خود را "كارتولي" مي نامند. ريشه اصلي اين نام را بايد در نواحي مركزي گرجستان شرقي جستجو كرد. كارتولي يعني كسي كه در سرزمين كارتلي زندگي مي كند. طي قرون و اعصار اين نام پايه و اساسي براي شكل گيري واژه مركب "ساكارتولو" شد كه نام محلي گرجستان است. گرجي ها از اواخر دوران پارينه سنگي در سرزمين هاي قفقاز جنوبي مي زيسته اند و در همين سرزمين ها بود كه ساختار ملت گرجي شكل گرفت اين ملت از قبايل گوناگون كارتولي تشكيل شده بود. جمعيت اينان به تدريج افزايش يافته و در نتيجه در بخش هاي وسيعتري سكني گزيدند. بدنبال اين فرايندها، وحد ت اوليه قوم كارتولي در اوايل هزاره دوم پيش از ميلاد از هم گسست و به سه شاخه تقسيم شدند. متعاقب آن گويش هاي سه گانه "اسوانتي" "مگرلي" و "كارت" شكل گرفت و توسعه يافت، بخشي از قبايل اسوان در نواحي كوهستاني غرب قفقاز و بخشي از آنها در سرزميني كه بعداً آبخازيا نام گرفت سكني گزيدند. قبايل مگرل تمامي گرجستان غربي و كرانه هاي جنوب شرقي درياي سياه را اشغال كردند. قبايل كارت در نواحي شرقي و جنوب شرقي گرجستان كه همان گرجستان تاريخي است متوطن شدند.
گرجستان به دو بخش اصلي گرجستان شرقي و غربي تقسيم مي شود كه هركدام با توجه به شرايط اقليمي و محيط ي، سيما ي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگ ي خاص خود را دارد. به همين دليل از هزار ه دوم پيش از ميلاد دو نوع خرده فرهنگ در درون فرهنگي گرجستان مشاهده شده كه فرهنگ خاصي گرجستان غربي را "فرهنگ كولخي " و فرهنگ گرجستان شرقي را "فرهنگ ايبريايي " ناميده اند.
دو فرهنگ ياد شده موجب شكل گيري دو اتحادي ه اصلي گرجستان يعني اتحاديه گرجستان غربي (متشكل از قبايل مگرل، چان واسوان ) و گرجستان شرقي (متشكل از قبايل مختلف كارت ) گرديد كه بعدها پايه دو ايالت گرجستا ن بر اين اساس پي ريزي شد. از اين پس، قلمرو سلطنت كولخي، گرجستان غربي و قلمرو سلطنت كارتلي يا ايبريايي، گرجستان شرقي بود.
شرايط مناسب و مستعد جغرافيايي و اقليمي گرجستان، قرار گرفتن آن در بين دو قاره اروپا و آسيا و دو حوزه دريايي بزرگ (درياي سياه و درياي خزر)، و نيز واقع شدن آن در مرز دو حوزه ديني مهم اسلام و مسيحيت موجب شده است تا اين كشور از بامداد تاريخ تاكنون مورد توجه جهانيان و محل مواجهه تمدنها و فرهنگها باشد در قرون گذشته بويژه قرن 13 و 12 ميلادي تفليس يكي از مهمترين مراكز فرهنگي بشمار مي آمده است. رجال گرجي در دور ه اتحاد شورو ي، در مقايسه با ساير اتحاد جماهير قفقاز، از اهميت بيشتري در امور فرهنگ ي و سياس ي برخوردار بودند. استالين رهبر كمونيست غير روس ي شورو ي سابق، يك فرد گرجي بود. روستاولي، چاوچاوادزه و ده ها تن ديگر از اديبان و دانشمندان گرجي نام هاي آشنايي در قلمرو شورو ي سابق و نيز در مقياس هاي جهاني هستند. مكاتب علمي گرجستان از شهرت جهاني برخوردار است. نيكولوز موسخلي شويلي از جمله كساني است كه مكتب علمي خاصي را بنيان در اتحاد شوروي (Elasticity) نهاده است. وي بنيان گذار مكتب تئوري رياضي ارتجاع است.