مسختی
قسمت غربی گرجستان جنوبی مسختی نامیده میشود. قسمت نسبتاً بزرگی از مسختی در زمین باز و گستردهای قرار دارد که به نام «چاله آخال تسیخه» یا سامتسخه معروف است. آب و هوای چاله آخال تسیخه معتدل مرطوب با تابستانهای گرم و طولانی است. در قر ن نهم میلادی مسختی مرکز پادشاهی «تائو کلارجتی» بود. بسیاری از تاریخنگاران مسختی را گهواره فرهنگ ملی گرجی میدانند، زیرا این ناحیه همانند جاواختی در دوره حکومت ملکه تامارا (پایان سده 12 و آغاز سده 13) مرکز سیاسی و حیات فرهنگی گرجستان بود. تعداد زیادی ساختارهای آبیاری در دوره شوروی در مسختی ایجاد شد که بزرگترین آنها کانالهای آبیاری تسریوخی، گورکل آرالی و خوشنی هستند. اراضی بایر با ایجاد این کانالها آباد شد و در آنها غلات کشت شده و باغهای میوه احداث شده است.
کشاورزی و صنعت در این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مهمترین بخشهای صنعت مسختی، توسعه منابع ذغال سنگ قهوهای، در نزدیکی روستای «واله» پیرامون شهر آخال تسیخه بود. اهمیت راهآهن فرعی بورجومی شهرک معدنچیان واله، بسیار زیاد است. این راهآهن نه تنها کاربرد محلی دارد، بلکه این ناحیه را با سایر نواحی جمهوری مرتبط میسازد.
نیز نگاه کنید به
گرجستان؛ جغرافیای طبیعی و انسانی گرجستان؛ استان های تاریخی گرجستان