دولت حزب آزادی سریلانکا

5-4-1-2. اولین دولت حزب آزادی سریلانکا  

انتخابات سال 1956 قدرت را به حزب آزادی سریلانکا انتقال داد، و باندارانایکه (Bandaranaike) ریاست دولت ائتلافی به نام جبهۀ اتحاد مردم را به دست گرفت که شامل حزب آزادی سریلانکا و حزب ساما ساماجا بود. دولت جدید اصلاحات اساسی جدیدی را با خط مشی سوسیالیستی و ملی گرایی تصویب کرد. سریلانکا در امور بین المللی موقعیتی بی طرف داشت و تعدادی از صنایع ملی شده بودند. اما، سیاست های دولت که به شدت حامی فرهنگ بودایی سینهالی بود به حساسیت های قومی – نژادی دامن زد و روابط خصمانه ای میان اقوام حاکم شد.

در سال 1958 دولت حزب آزادی سریلانکا با تصویب قانونی زبان سینهالی را به عنوان تنها زبان رسمی کشور اعلام کرد. این قانون مخالفت گستردۀ تامیلی ها را برانگیخت . تامیلی ها به نمایندگی حزب فدرال مبارزه ای را برای نجات رسمیت زبانشان ، زبان تامیل ، آغاز کردند.  این مبارزه باعث بر افروخته شدن اختلاف عقاید اجتماعی شد و آشوب ها در سال 1958 گسترش یافت و کشور به آشفتگی و درگیری داخلی، اعتصابات و مشاجرات میان احزاب بودایی مبتلا شد.

در سال 1959در چنین فضای ناآرام سیاسی ، باندارانایکه توسط یک راهب بودایی افراطی ترور و پس از مرگ وی همسرش خانم سیریماوو باندارانایکه (Sirimavo Bandaranaike) ، به عنوان رهبر حزب آزادی سریلانکا جانشین نخست وزیر شد. انتخابات جولای 1960 حزب آزادی سریلانکا را به قدرت بازگرداند و خانم باندارانایکه توانست نخست وزیر سریلانکا شود و به این ترتیب او اولین نخست وزیر زن در دنیا شد. Samarasinghe))

5-4-1-3. دومین دولت حزب آزادی سریلانکا

دومین دولت حزب آزادی سریلانکا نیز همچنان سیاست های طرفداری از بودیسم و اصلاحات اجتماعی را ادامه داد. در همین جهت برای خشنودی بودایی ها تمامی مدارس مذهبی که اکثریت آن­ها مسیحی بودند را ملی کرد. سال 1960 استفاده از زبان سینهالی به عنوان زبان رسمی در دولت و دادگاه ها به سرعت اجرایی شد. نمایندگان اقلیت تامیل زبان علیه سیاست دولت دست به تظاهرات گسترده ای زدند. برای غلبه بر اوضاع، دولت شرایط فوق العاده اعلام کرد و فعالیت سیاسی تامیل ها را کاهش داد.

5-4-1-5. سومین دولت حزب آزادی سریلانکا

در ماه می 1970 جبهۀ اتحاد چپ اکثریت آراء مجلس را به دست آورد و باندرانایاکه مجددا نخست وزیر شد. با شعار تغییرات بنیادی ، دولت به طور گسترده ای کنترل بر امور بازرگانی و صنعتی  را افزایش داد، اما به علت مشکلات اقتصادی شدید از قبیل بدهی های خارجی ، افزایش هزینه های رفاه اجتماعی و برنامۀ سوبسید مواد غذایی با کسری بود روبرو گردید.

در آوریل 1971 جنبش جوان سینهالی های بنیادگرای چپ ، جاناتا ویموکتی پرامونا (Janatha Vimukhti Peramuna) شورشی را ترتیب داد که از این طریق قدرت را به دست گیرد اما این جنبش به وسیلۀ نیروهای دولت به سرعت متوقف شد. بعد از این شورش دولت به سیاست چپ گرایش پیدا کرد.  در سال 1972 دولت با به تصویب رساندن قانون اصلاحات ارضی ضمن محدودیت تر کردن میزان مالکیت خصوصی و با اجرای آن در سال 1975 کلیه اراضی کشاورزی در تملک خارجیان را نیز ملی ساخت. دولت همچنین وضعیت فوق العاده را تا سال 1977 حفظ کرد. Samarasinghe))

دولت در سال 1972 قانون اساسی را اصلاح و آن را به تصویب مجلس رساند و نام کشور را از سیلان به سریلانکا، و وضعیت کشور را از سلطنت به جمهوری تغییر داد. بنا براین مقام و پست فرمانداریکل بریتانیا را به طور کلی حذف کرد و پست های نخست وزیری و ریاست جمهوری را به عنوان رئیس دولت ایجاد کرد. بنا بر این ویلیام گپالاوا (William Gopallawa) آخرین فرماندار از سوی ملکه انگلیس و باندرانایاکه اولین رییس جمهور سریلانکا شدند.

جامعۀ تامیل به فقدان حمایت قانون اساسی از حقوق اقلیت ها و ترفیع بودیسم به عنوان دین رسمی اعتراض کردند. تامیلی­ها برای بیان علایق و خواسته هایشان "جبهۀ اتحاد تامیل" که در سال 1976 به "جبهۀ لیبرال اتحاد تامیل" تغییر نام داد را سازماندهی کردند.

با جدا شدن حزب ساما ساماجا در سال 1975 و سپس کنار رفتن حزب کمونیست سریلانکا در سال  1977 ائتلاف جبهۀ اتحاد لیبرال از هم گسیخت و به علت نداشتن اکثریت پارلمانی ، باندرانایاکه  مجبور شد انتخابات عمومی پیش از موعد را در ماه جولای سال 1977 برگزار کندSamarasinghe)).

5-4-1-7. چهارمین دولت حزب آزادی سریلانکا

پس از ترور رئیس جمهور پریماداسا، با تایید مجلس نخست وزیر دینگیری باندا ویجتونگا (Dingiri Banda Wijetunga) قدرت را به دست گرفت. برای تکمیل کابینه، نخست وزیر رانیل ویکریمنسینگ (Ranil Wickremesinghe) را در حزب اتحاد ملی به وزارت توسعه صنعتی منصوب و مدتی بعد مجلس را منحل و انتخابات مجلس  را زودتر از موعد انتخابات ریاست جمهوری در آگوست 1994 برگزار کرد تا کاندیداتوری خود را برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری حزب اتحاد ملی حفظ کند. اما ائتلاف جدید حزب آزادی سریلانکابا اختلاف اندکی برندۀ انتخابات مجلس شد و به تسلط 17 سالۀ حزب اتحاد ملی خاتمه داد. چاندریکا باندرانایاک کوماراتونگه (Chandrika Bandaranaike Kumaratunga) دختر سولومون و سیریماوو باندرانایاکه نخست وزیر شد. او به سرعت گفتگوی بی قید شرط صلح با ببرهای آزادیبخش تامیل را آغاز کرد.

در رقابت انتخابات ریاست جمهوری سال 1994 کوماراتونگه توسط حزب مردم انتخاب شد. نامزد حزب اتحاد ملی گامانی دیسانایاکه (Gamani Dissanayake) درست قبل از انتخابات توسط یک حمله انتحاری منسوب به ببرهای تامیل ترور شد. در نتیجه دولت وضعیت فوق العاده اعلام کرد و گفتگوهای صلح با ببرهای تامیل را به تعویق انداخت . کوماراتونگه انتخابات را با 63 درصد آراء برد و در نتیجه دوره ریاست جمهوریِ اتحاد مردم را تامین کرد. کوماراتونگه مادرش را به عنوان نخست وزیر منصوب کرد.

بعد از به دست آوردن مقام رسمی، کوماراتونگه گفتگوهای صلح خود را با ببرهای تامیل آغاز کرد. این گفتگوها به سرعت با شکست روبرو شد و جنگ داخلی شدت گرفت. در انتهای سال 1995 نیروهای دولتی کنترل شهر جفنا را که از سال 1985 توسط ببرهای تامیل اداره می شد، به دست گرفتند. در اواسط سال 1996 دولت کاملاً اداره امنیت شهر جفنا را به دست آورد اما ببرهای تامیل همچنان حضور قوی خود را نگه داشتند. ببرهای تامیل حملات چریکی خود را بر نیروهای دولت در شمال افزایش دادند و چندین حمله انتحاری را در کلمبو و شهرهای دیگر برنامه ریزی کردند که منجر به تلفات غیر نظامیان شد.

در اکتبر و نوامبر سال 1999 ببرهای تامیل شکست هایی را به ارتش سریلانکا تحمیل کردند و در شمال کنترل بر مناطق بزرگی را دوباره به دست آوردند. چند روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری (دسامبر 1999) و انتخاباتی که یک سال زودتر برگزار شد کوماراتونگه در یک حمله انتحاری که به ببرهای تامیل نسبت داده شد، آسیب دید. اما با این حال انتخابات انجام و کوماراتونگه مجددا برای شش سال و دوم دوره ریاست جمهوری با 51 درصد آرا انتخاب شد. در سال 2000 "اتحاد مردم" بیشترین کرسی را در انتخابات مجلس به دست آورد. باندرانایاکه به دلیل انتخابات قبلی از ریاست جمهوری استعفا داد. کوماراتونگه به جای او راتناسیری ویکریمانایاکه (Ratnasiri Wickremanayake) را به عنوان محرم اسرار و نخست وزیری خود برگزید. در این دوره نیز جنگ های سخت بین نیروهای دولت و چریک های ببرهای تامیل ادامه یافت.  Samarasinghe))

5-4-1-9. پنجمین دولت حزب آزادی سریلانکا

در انتخابات مجلس در ماه مارچ 2004 اتحاد آزادی مردم با حزب آزادی سریلانکا متحد شد و 105 کرسی از 225 کرسی را در مجلس به خود اختصاص داد و ماهیندا راجاپاکس (Mahinda Rajapakse) نخست وزیر شد. اگرچه این اتحاد اکثریت مطلق را کم داشت اما از آن انتظار میرفت که دولت ائتلافی را با حزب کوچکتری شکل دهند . این انتخابات به رقابت هایی که در زمان اداره مجلس توسط حزب اتحاد ملی و اتحاد آزادی مردم وجود داشت ، خاتمه داد.  به دلیل اینکه نخست وزیر راجاپاکس (Rajapakse) توسط کوماراتونگه (Kumaratunga) به عنوان رهبر اتحاد منسوب شده بود ، از او انتظار میرفت که به عنوان چهره ای پر قدرت که توانایی ادارۀ  دو شاخۀ اجرایی و قانونوگذاری را در دولت داشته باشد،  ظاهر شود. اما با  نمایش پر قدرت اتحاد ملی تامیل عواقب جدید پیش آمد و جناح سیاسی حزب ببرهای تامیل 22 کرسی در پارلمان را کسب کرد.

کوماراتونگه این قول را داد که به دنبال گفتگو های صلح جدیدی با شورشیان ببرهای تامیل باشد. اتحاد ملی تامیل به این پیشنهاد به این شرط پاسخ داد که این گفتگوها باید براساس خواستۀ حزب ببرهای تامیل برای ایجاد فرمانروایی مستقل تامیل باشد و تهدید کرد که اگر مبنای گفتگوها بر اساس این خواسته ها نباشد، منازعات خود را از سر می گیرد. اتحاد ملی تامیل همچنین درخواست کرد که ببرهای تامیل به عنوان تنها نماینده اقلیت تامیل در نظر گرفته شوند. کوماراتونگه قبلاً هر دوی این خواسته ها را رد کرده بود.  از طرفی ببرهای تامیل با مسائل اختلافات درونی مواجه و با گروه یورش به نام کارونا (Karuna) وارد جنگ شد. Samarasinghe))

در 26 دسامبر سال 2004 شدیدترین زمین لرزه جهان در 40 سال اخیر در اعماق اقیانوس آرام رخ داد. بزرگی این زمین لرزه 9 درجه ریشتر در سواحل شمال غربی جزیره سوماترا در اندونزی بود.  این زمین لرزه سونامی بزرگی را راه انداخت که در سرتاسر اقیانوس هند پیش رفت و سواحل 14 کشور را از جنوب  شرقی آسیا تا سواحل شرقی آفریقا درنوردید . حدود دو ساعت پس از زمین لرزه موجهای مخرب سواحل سریلانکا را در هم شکست. به دلیل فقدان سیستم های هشدار دهنده برای وقوع سونامی در اقیانوس آرام، مردم ساحلی درمنطقه از این فاجعه قریب الوقوع بی خبر بودند. این سونامی مرگبارترین واقعۀ تاریخ سریلانکا بود. جامعۀ بین المللی صلیب سرخ تعداد تلفات سونامی و زمین لرزه را 250000 نفر گزارش کرد. اندونزی نزدیکترین نقطه به مرکز زلزله بیشترین تعداد تلفات را داشت و سریلانکا دومین کشوری بود که بیشترین تلفات جانی را متحمل شد و بیش از 30000 نفر کشته و مفقود گزارش شد. Samarasinghe))