کلیسای حنانیا در سوریه
کلیسای حنانیا (باب تومای دمشق)
چون یهودیان از ماجرای شائول که پس از مسیحی شدن به «پولس طرسوس» (Paul of Tarsus) شهرت یافت، مطلع شدند، سپاهی را برای مجازاتش به دمشق گسیل کردند؛ اما او به مکانی در جنوب شرق شهر دمشق که اکنون «باب توما» نامیده میشود، گریخت. باب توما در آن زمان «دویلعه» نامیده میشد و مَغارهای در کنار دیوارهی شهر بود. اکنون کلیسای «حنانیای دمشقی» (Ananias of Damascus) در آن محل واقع شده است؛ البته کلیساهای متعدد دیگری در دویلعة هستند؛ مثل کلیسای ابراهیم خلیل و یوسف العامل.
وجه تسمیه این کلیسا به حنایا، مکاشفهای است که حنایای دمشقی، از شاگردان و قدیسان دمشقی عیسی ع دیده و از طرف عیسی ع مأموریت یافته که پولس (شائول) را دریابد و او را شفا و پناه دهد و تعمید کند. قداست حنایای دمشقی در آئین مسیح ع به حدی است که گروهی او را نبی محسوب کردهاند.[84]
در انجیل چنین آمدهاست:
عیسی (ع) در رؤیا با حنانیا صحبت کرد و به او گفت که به «خیابانی که مستقیم[85] نامیده میشود، برو در خانه یهودا شخصی به نام شائول طرسوسی وجود دارد.» ( اعمال رسولان ۹ :۱۱ ) حنانیا گفت: «شائول قدیسان شما را آزار می‌داد»؛ اما خداوند (عیسی) به او گفت: «من شائول را به عنوان ظرفی انتخاب کردهام که نام مرا برای امت‌ها، پادشاهان و پسران خدا بردارد.» ( اعمال رسولان 15 :9 ). هنگامی که حنانیا نزد شائول آمد و دستان خود را بر روی او گذاشت، «فلس های» روی چشمانش افتاد و او به حنانیا نگاه کرد. پس از آن، شائول تعمید یافت . ( اعمال رسولان 18:9 ؛ 22)
حنایا دمشقی در حال شفا و تعمید پولس رسول در باب تومای دمشق
کلیسای باستانی حنانیا، به شکل یک غار طبیعی در زیر زمین قرار دارد و با پلکانی به شاهکاری تاریخی به سبک کلیساهای ارتدکس دمشقی با قدمت بیش از 2000 سال منتهی میشود و سقف آن شبیه سقف خانههای معروف عرب دمشقی است.
کلیسای باستانی حنایا در باب تومای دمشق، پناهگاه پولس رسول
سن پل یا همان پولس رسول، سپس به «انطاکیه» - که اکنون در استان حاتای ترکیه واقع است- رفت و نخستین کلیسای مسیحی را در سال 36 پس از میلاد در آن شهر بنا نهاد. آنگاه به همراه «سن پتروس» که از پرآوازه‌ترین مبلغان دین مسیحیت به شمار می‌رود، به شهر رم رفت؛ اما در آنجا به دستور فرمانروای وقت روم کشته شد.[86]