علوم ادبی در سوریه
گرچه از ابتدای این بخش، امر، دایر بر بیان آثار علمی در ادبیات شام نبود؛ اما علوم ادبی، استثناءً بایستی موردتوجه قرار گیرد و برای ممانعت از ملال و اطناب به فهرستی گزیده از بزرگان علوم ادبی در شام در قرون اولیه ورود اسلام که از ایشان اثری برجای مانده اکتفا‌‌‌‌‌‌‌می‌شود:
«الزُّجاجی» که اصالتاً بغدادی بود؛ اما بیشتر عمر خود را در دمشق گذر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند؛ صاحب کتاب درسی مشهور و متداول «الجُمَل» و نیز «الایضاح»، «ابوالطیب، عبدالواحد» با کتاب‌‌‌‌های «مراتب النحویین» و «الاضداد» ، «ابن خالویه» معلم فرزندان سیف الدوله؛ با چندین عنوان: «الاشتقاق»، «الممدود»، «المقصود» و...، «کُشاجم»، شاعر پیش گفته، با چندین اثر: «المصاید» ،«المطارد» و...، «خالدیان» دو خالدی پیش گفته که هم شاعر بودند و هم دانشمند وادیب با کتاب «الحماسه» و «اخبار ابی تمّام» و ...، «ابو علی فارسی»، «ابن جنی»، «ابوالعلای معری» که سلطان ادبیات عرب در شام است و شرح آثار واحوال او چندین رساله و کتاب میطلبد، «الوأواه الحلبی» (وفات: 551) که شارح دیوان متنبی است و او را نباید با الودواه الدمشق شاعر پیش گفته اشتباه کرد؛ «التاج الکندی» (وفات: 551) نحوی دمشق ، «یحی بن معطی» (وفات 628)، «یعیش بن علی بن یعیش حلبی» (556-643) شارح آثار ابن جنی، «ابن حاجب» (وفات: 646) صاحب «الکافیة» و «الشافية» و در ن‌‌‌‌هایت، «ابن مالک اندلسی» که درباره الفیه آن پیشتر مطالبی بیان شد و ....