کنگره ملی نمایندگان خلق چین

کنگره ملی خلق چین

کنگره‌­ی ملی نمایندگان خلق، بالاترین نهاد سیاسی کشور چین بوده و نماد قدرت سیاسی دیکتاتوری دموکراتیک مردمی و نظام دولتی چین به شمار می­‌رود. کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق چین متفاوت با نظام پارلمانی تفکیک و توازن سه قوای موجود در کشور­های غربی است. براساس قانون اساسی، کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق چین، به عنوان عالی­‌ترین مرجع قدرت کشور تعیین شده است. براساس این قانون، هر تبعه­‌ی چینی از 18سالگی حق انتخاب کردن و انتخاب شدن به ­عنوان نماینده­‌ی کنگره­‌ی ملی را دارد. در چین، نمایندگان مجالس سطوح مختلف محلی، نمایندگان مجالس محلی، در سطوح شهرستان­‌ها و روستاها با انتخابات مستقیم مردم، و نمایندگان سطوح بالاتر، از طریق انتخابات غیر مستقم برگزیده می­‌شوند. کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق سراسری مرکب از نمایندگان منتخب استان­‌ها، مناطق خودمختار، شهرهای تابع دولت مرکزی و ارتش است.از همين روی است كه تعداد نمايندگان آن ثابت نيست و در هر دوره با توجه به جمعيت و شرايط سياسی و اجتماعی حاكم بر تعداد نمايندگان آن افزوده می شود.در دوازدهمين كنگره ملی خلق كه در ماه مارس 2013 برگزار شد تعداد نمايندگان عضو 2987 نفر بودند كه 699 نفر(23/4 درصد) آنان زن بودند.  دوره­‌ی نمایندگی مجالس ملی سطوح مختلف 5 سال است و سالانه یک اجلاس عمومی برگزار می‌­کنند.

در اجلاس سالانه­‌ی کنگره‌­ی ملی نمایندگان خلق چین، نمایندگان ضمن شنیدن گزارش کار دولت و دیگر گزارش‌­های مهم، به بررسی و رسیدگی به آن­‌ها پرداخته و بیانیه­‌های لازم را به تصویب می­‌رسانند. در ایامی که کنگره­ تشکیل جلسه نمی­‌دهد، کمیسیون دائمی کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق، ارگان دائمی کنگره‌­ی ملی نمایندگان سطوح مختلف، اختیارات محوله از سوی کنگره‌­ی ملی را اجرا می­‌کند. برای نمونه، اختیارات کمیسیون دائمی کنگره­‌ی ملی عبارت است از تفسیر قانون اساسی، نظارت بر اجرای قانون اساسی، تنظیم و اصلاح قوانین، (غیر از قوانین تصویب شده توسط اجلاس عمومی کنگره­‌ی ملی) و مسئولیت پذیری در برابر کنگره­‌ی ملی و تسلیم گزارش کار به مجلس ملی است. قدرت و حدود اختیارات اساسی کنگره­‌ی ملی شامل حق قانونگذاری­، حق نظارت، حق تصمیم گیری در باره‌­ی امور مهم و عزل و نصب پرسنل است.

در کشور چین، تنظیم برنامه­‌های توسعه­‌ی اقتصاد ملی و اجتماعی، راهبرد اساسی در جهت کمک به پیشرفت و توسعه­‌ی اجتماعی چین محسوب می­‌شود. ولی این برنامه­‌ها تنها پس از تصویب در کنگره‌­ی ملی نمایندگان خلق سراسری اعتبار حقوقی پیدا می­‌کند. در قانون اساسی چین قید شده است که رهبران عالی‌رتبه­‌ی چین، از جمله رییس جمهور و رییس کمیته­‌ی دائمی کنگره­‌ی ملی، باید به کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق معرفی و از طریق انتخابات برگزیده شوند. نخست وزیر، اعضای شورای دولتی و وزیران وزارت­خانه­‌های مختلف نیز باید به کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق معرفی و از سوی آن­‌ها منصوب شوند. کنگره‌­ی ملی نمایندگان خلق سراسری نیز می­‌تواند از طریق تشریفات، طرح پیشنهادی عزل رهبران منتخب وتعیین شده، از جمله رییس کمیته­‌ی دائمی کنگره­‌ی ملی نمایندگان سراسری، رییس جمهور و نخست وزیر را ارایه کند.

حدود وظایف و اختیارات کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق چین

هم­چنان­ که ذکر آن رفت، بر اساس قانون اساسی، کنگره‌­ی ملی نمایندگان خلق، بالاترین ارگان نظام سیاسی چین است. این کنگره، مرکب از نمایندگان منتخب استان­‌ها، مناطق خودمختار، شهرهای تابع دولت مرکزی، مناطق ویژه­‌ی اداری و ارتش است. این کنگره ضمن داشتن حق قانونگذاری در کشور، درباره‌­ی مسائل مهم و بزرگ که با حيات سیاسی کشور ارتباط دارد، تصمیم می‌­گیرد. وظایف اساسی کنگره­‌ی ملی نمایندگان خلق عباتند از: اصلاح قانون اساسی؛ نظارت بر اجرای قانون اساسی؛ تنظیم و تجدید نظر در قوانین جزایی، مدنی، ارگان­‌های کشوری، و سایر مقررات؛ بررسی وتصويب برنامه­‌های اقتصاد ملی و توسعه­‌ی اجتماعی و دریافت گزارش از چگونگی اجرای این برنامه­‌ها و بودجه­‌ی سالانه­‌ی کشور و وضع مقررات اجرایی بودجه؛ تصویب ایجاد استان­‌ها، مناطق خودمختار و شهر­های تابع دولت مرکزی؛ تصمیم گیری در خصوص ایجاد مناطق ویژه­‌ی اداری و مقررات مربوط به آن؛ تصمیم گیری در خصوص جنگ و صلح؛ انتخاب و تعيين رهبران عالی­‌رتبه‌­ی ارگان اجرای کشور(انتخاب اعضای کمیته­‌ی دائمی مجلس ملی نمایندگان خلق، انتخاب رییس جمهور، معاون رییس جمهور، نخست وزیر و دیگر نامزدها برای عضویت در این شورا)؛ انتخاب رییس کمیسیون مرکزی نظامی و دیگر نامزدهای عضویت در این کمیسیون؛ انتخاب رییس عالی دادگاه خلق و دادستان کل کشور.

مجلس ملی نمایندگان خلق، حق عزل اشخاص مزبور را نيز دارد. دوره‌­ی نمایندگی مجلس ملی نمایندگان خلق 5 سال است و سالانه یک اجلاس برگزار می­‌کند. زمانی که مجلس ملی نمایندگان خلق تشکیل جلسه نمی­‌دهد، کمیته­‌ی دائمی، ارگان دائمی این مجلس، بالا­ترین قدرت اجرایی کشور را پیگیری می­‌کند.کمیته­‌ی دائمی مجلس ملی نمایندگان خلق چین مرکب از رییس کمیته، معاون، دبیر کل و دیگر اعضای آن است. ارگان­‌های قانونگذار چین عبارتند از: مجلس ملی نمایندگان خلق و کمیته­‌ی دائمی آن؛ شورای دولتی و وزارت خانه­‌ها؛ مجالس محلی؛ مجالس مناطق خودمختار؛ و مجالس مناطق ویژه­‌ی اقتصادی و مناطق ویژه­‌ی اداری.

نیز نگاه کنید به

• نهادهای مشورتی و قانونگذار در چین
• کنفرانس مشورتی و سیاسی خلق چین
• نظام همکاری چند حزبی و مشورت سیاسی در چین