پراکندگی جمعیت در قزاقستان

قزاقستان با وسعت ۲.۷۲۴ میلیون کیلومتر مربع، دارای یکی از پایین‌ترین تراکم‌های جمعیتی جهان است؛ به‌طوری که تراکم جمعیت آن در سال ۲۰۲۴ حدود ۷.۳ نفر در هر کیلومترمربع است. بیشتر جمعیت این کشور در مناطق جنوبی و شرقی متمرکز شده‌اند. شهرهای آلماتی و نورسلطان بیشترین تراکم را دارند. آلماتی به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر قزاقستان، جمعیتی حدود ۲ میلیون نفر دارد، درحالی‌که نورسلطان، پایتخت کشور، جمعیتی در حدود ۱.۲ میلیون نفر را در خود جای‌داده است. در مقابل، نواحی شمالی و غربی کشور همچنان کم‌جمعیت باقی‌مانده‌اند، به‌طوری‌که استان قزاقستان غربی تنها ۵۵۰ هزار نفر جمعیت دارد که تراکم جمعیتی آن زیر ۲ نفر در هر کیلومتر مربع است.

1. توزیع جغرافیایی جمعیت

مهاجرت داخلی در قزاقستان تأثیر عمده‌ای بر توزیع جمعیت داشته است. در سال ۲۰۲۴، بر اساس آمار وزارت کار و مهاجرت قزاقستان، حدود ۳۵۰ هزار نفر از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند. این مهاجرت‌ها عمدتاً به شهرهای آلماتی، نورسلطان و شیمکنت انجام شده است. آلماتی به‌عنوان مقصد اول مهاجران داخلی، طی دهه اخیر شاهد رشد جمعیتی سالانه حدود ۳٪ بوده است. این در حالی است که مناطق روستایی با نرخ کاهش جمعیت ۱.۵٪ در سال مواجه بوده‌اند. این کاهش جمعیت به‌ویژه در مناطق شمالی قزاقستان بیشتر مشاهده می‌شود، جایی که جوانان به دلیل کمبود فرصت‌های شغلی به مناطق شهری مهاجرت می‌کنند.

2.تأثیر مهاجرت داخلی

مهاجرت داخلی از مناطق روستایی به مناطق شهری یکی از عوامل اصلی پراکندگی جمعیت است. شهرهای بزرگ با فرصت‌های شغلی و اقتصادی بیشتر، مهاجران بسیاری را از مناطق روستایی جذب می‌کنند.

3.توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته

دولت قزاقستان برای مقابله با کاهش جمعیت در مناطق دورافتاده، برنامه‌های متعددی برای توسعه این نواحی اجرا کرده است. در سال ۲۰۲۴، دولت بودجه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار برای بهبود زیرساخت‌ها در مناطق روستایی اختصاص داد. این برنامه‌ها شامل ساخت ۱۲۰ مدرسه جدید، ۸۵ مرکز بهداشتی و بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر جاده جدید در نواحی کم‌جمعیت است. همچنین، پروژه‌های کشاورزی مدرن به‌منظور افزایش تولید و اشتغال‌زایی در این مناطق راه‌اندازی شده‌اند. به‌عنوان‌مثال، در منطقه قزاقستان شرقی، تولید محصولات کشاورزی با رشد ۷٪ در سال ۲۰۲۳ همراه بوده است که توانسته به ایجاد بیش از ۲۰۰۰ شغل جدید در این ناحیه کمک کند.

در سال ۲۰۲۴، جمعیت قزاقستان با توزیع نامتوازن مواجه است؛ شهرهای بزرگ با رشد جمعیت و مناطق روستایی با کاهش جمعیت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بر اساس آمار، رشد جمعیتی در مناطق شهری به‌ویژه آلماتی و نورسلطان قابل‌توجه است، در حالی که تلاش‌های دولت برای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته، به‌تدریج نتایج مثبتی به همراه دارد. با ادامه این برنامه‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر، ممکن است پراکندگی جمعیت در قزاقستان طی دهه‌های آینده بهبود یابد.

نویسنده : نرگس شکوری