انجمن فرهنگی پاکستان و ایران(کراچی)
این انجمن در سال 1948م/ 1327ش، در شهر کراچی پاکستان به ریاست ممتاز حسن و به کوشش وابسته فرهنگی ایران در پاکستان، مشایخ فریدنی، و دیگر دوستداران ایران در کراچی تاسیس شد.تدریس زبان و ادبیات فارسی و خواندن اشعار فارسی و برگزاری جلسات ادبی و مشاعره از برنامههای انجمن بود (حجتی، 1380). در این کلاسها افراد مشهوری مانند داود پوتا و ایران شناسان و محققانی چون ممتاز احسن حسن و پیرحسام‌الدین راشدی (ایران شناس و پژوهشگر شهیر پاکستان و صاحب دهها اثر پژوهشی و تصحیح دهها متن فارسی) در آن فعالیت می‌کردند. در این انجمن جزواتی در معرفی ایران به پاکستانیها و بالعکس به چاپ می‌رسید و برنامههای این انجمن حول موارد زیر به اجرا در آمدند:
سخنرانی‌ها توسط دانشمندان پیرامون ناموران ایران و پاکستان و میراث مشترک ادبی و فرهنگی دو کشور؛
معرفی آثار علمی و ادبی که در شبه‌قاره به فارسی نوشته شده است؛
خواندن اشعار فارسی و برگزاری جلسات ادبی؛
برگزاری نمایشگاه‌های هنری و نقاشی دو کشور؛
چاپ کتابچه‌ها در معرفی دو کشور؛
نمایش فیلم مربوط به فرهنگ ایران؛
برگزاری جلسات هنری جهت معرفی موسیقی و هنر‌ایران؛
برگزاری جلسات معارفه در موقع ورود اشخاص عالی مقام و دانشمندان ایران؛
دعوت از اساتید ایرانی؛
جذب علاقهمندان به ایران و تشکیل کلاس برای آنها (نقوی،1347: 20-21).
امضای موافقتنامه فرهنگی در اسفند ماه 1334 شمسی بین دوکشور نقشه راهی شد برای تعامل فرهنگی فی‌مابین که بر مبنای این موافقت نامه تاکنون چندین برنامه مبادلات فرهنگی تهیه و امضا شده است که جدیدترین آن در سفر سال 1393 نواز شریف نخست وزیر پاکستان به تهران امضا شد که بر مبنای برنامههای مبادلات فرهنگی، تا کنون صدها استاد، دانشجو و هنرمند میان دو کشور رفت و آمد کردهاتد. همچنین، تعداد زیادی کتاب ترجمه شده و فهرست‌های گوناگون نسخ خطی تهیه و بیشماری از آنها ترمیم و نگهداری گردیده و دهها هفته فرهنگی و هفته فیلم برگزار شده است. در کنار اینها، صدها دوره آموزش زبان فارسی و دهها دوره بازآموزی استادان فارسی دانشگاه‌ها برگزار و از تمامی بخش‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی پاکستان حمایت شده است. بسیاری از این فعالیت ها به واسطه حضور فرهنگی در متن جامعه پاکستان و از طریق خانه‌های فرهنگ ساماندهی شده که اگر ناآرامی‌ها و برخی تندروی‌های فرقه‌ای نبود، بی‌گمان توانمندی فرهنگی و علمی ایران می‌توانست دراین روابط فرهنگی دو جانبه بیش از پیش اثرگذاری بیشتری داشته باشد.
پایه گذاری خانه‌های فرهنگ ایران در شهرهای لاهور (1335 ـ 1956م)، مولتان (1355ـ 1976م)، راولپندی(1347 ـ 1968م)، پیشاور(1347 ـ 1968م)، کویته (1335 ـ 1956م)، کراچی (1331 ـ 1952م) و حیدرآباد (1346 ـ 1967م) و رایزنی فرهنگی ایران در کراچی (1328 ـ 1949م) و سپس جا به جایی به راولپندی و بزودی در اسلام‌آباد (1339 ـ 1960م)، راه اندازی «کرسی زبان فارسی» و «گوشه ی ایران» در بیشتر دانشگاه‌های پاکستان و شروع به کار«بخش زبان اردو» در دانشکدۀ زبان های خارجی دانشگاه تهران، همه از دستاوردهای موافقتنامه فرهنگی فی‌مابین است که ریشه در بنیان‌های قوی فرهنگ و تمدن مشترک دارد.
منبع:
حجتی، حمیده (1380)، "انجمن های ادبی و فارسی در شبه قاره"، دانشنامه ادب فارسی در شبه قاره، ج 4، بخش یکم: 294.
سهراب، مصطفی (1395)، "ایران و پاکستان یک روح در دو کالبد" ، گزارش فرهنگی/ سایت تسنیم نیوز:
Tasnimnews.com/fa/news/1395/1/7
نقوی، شهریار (1347)، "همبستگیهای دیرین ایران و پاکستان" ، بررسیهای تاریخی، شماره 13.