محمد حسین تسبیحی

تصویر محمد حسین تسبیحی.

دکتر محمدحسین تسبیحی، (تولد 1308 خورشیدی)،زاده خوانسار، پژوهشگر، فهرست‌نگار، از شاگردان استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، نویسنده آثار متعدد و مصحح ده­ها نسخ خطی و کتاب­های ادبی و تاریخی و عرفانی و دیوان شعر. محمدحسین تسبیحی، در سال ۱۳۳۰ش، پس از اتمام سربازی، با گواهی‌نامه اکابری که از ارتش گرفته بود، برای شروع بکار در اداره پست برای شغل پستچی پذیرفته ‌شد و پس از آن در ۲۶سالگی، ‌شروع به تحصیل از کلاس اول ابتدایی ‌کرد و به مدت چهار سال موفق به اخذ دیپلم ادبی ‌شد. پس از آن وارد دانشگاه تهران ‌شد و کارشناسی ادبیات فارسی ‌گرفت و در سال ۱۳۴۶ش، برای دبیری ادبیات فارسی، در دبیرستان دریانی خوانسار، پذیرفته ‌شد. وی پیوسته مطالعه و تحقیق ‌می­کرد و از همان تاریخی که وارد خوانسار شد، شروع کرد به مطالعه آداب و رسوم و فرهنگ مردم خوانسار. در دانشگاه تهران از محضر بزرگان و استادان زبان و ادبیات فارسی مانند استاد عبدالعظیم غریب، استاد جلال­الدین همایی، استاد بدیع­الزمان فروزانفر، استاد سعید نفیسی، دکتر محمد معین، دکتر خطیبی و...تحصیل کرد.

کن

وی افزون بر کار تصحیح، مقالات متعددی را نگاشته و در نشریات متعدد به چاپ رسانده است؛ برخی از آثار وی عبارت است از:

• تصحیح کتاب «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران»، نوشته ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی؛
• وزن شعر امیرخسرو؛  
• نور المريدين و فضيحه المدعين؛
• جواهر العلوم همایونی؛
• صنایع لفظی امیرخسرو؛
• رسم «قل» و «دستاربندی» در پاکستان؛
• دیداری از کتابخانه‌های پاکستان؛
• خواجه سناءالله خراباتی؛
• طنزگویی امیرخسرو؛
  

  عک
• انجمن ادبی فارسی دختران دانشجو در پاکستان؛
• غلام سرور جهیلمی؛ مرکز تحقیقات فارسی (راولپندی - ‌پاکستان)؛
• زبان فارسی پاکستان؛
• مسجد وزیر خان؛
• شاهی قلعه لاهور؛
• سعدی و خسرو؛
• اردوی ادبی؛
• مشاعره در زبان اردو؛
• سازمان فارسی و سید نیاز احمد ترمذی؛
• لطائف و ظرائف؛
• خانه محمدصادق خان؛
• گنجینه لطایف.

جلسه رونمایی از جلد نخست فهرست کتابهای چاپ سنگی و سربی قدیم در منزل دکتر تسبیحی

وی بیش از 35 سال کتابدار ارشد مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، در اسلام­ آباد بود و در همان زمان در دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پنجاب لاهور پذیرفته شد و زیر نظر شادروان دکتر محمد اکرم اکرام، استاد و رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده خاورشناسی شروع به تحصیل کرد و تصحیح نسخه ارزشمند کشف ­المحجوب اثر ابوالحسن علی بن عثمان جلابی هجویری را زیر نظر استاد خویش به پایان برد. وی صدها نسخه خطی فارسی را از سراسر پاکستان و کشورهای همسایه شناسایی و برای کتابخانه آن مرکز خریداری کرد و به اصرار خانواده سپس به تهران برگشت و به خدمت "مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی" درآمد و فهرست کتابهای چاپ سنگی و سربی قدیم کتابخانه مرکز دائره ­المعارف بزرگ اسلامی را در 6 مجلد تهیه کرد که نخستین جلد آن در 944 صفحه در 1401منتشر شد. رونمای نخستین جلد در 19 آذر 1401 در منزل دکتر تسبیحی با حضور کاظم موسوی بجنوردی (رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی)، دکتر احمد مسجدجامعی؛ قائم‌مقام، عنایت‌الله مجیدی؛ رئیس کتابخانه، علی بهرامیان؛ معاون علمی و مدیر بخش طرح فهرستواره کتاب‌های فارسی؛ حمیدرضا محمّدی؛ مدیر روابط‌عمومیِ مرکز، دکترمحمدمهدی توسلی؛ دانشیار باستان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان و مدیر پیشین مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، دکتر رضا مصطفوی سبزواری؛ استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی و رایزن فرهنگی پیشین ایران در پاکستان، محمد اشرف گنجویی، اقدس رضوانی، همسر و فرزندان ایشان برگزار شد.

نیز نگاه کنید به

ایرانیان و ایرانی تباران در پاکستان

نویسنده مقاله

محمد مهدی توسلی