آسیب شناسی اجتماعی در عراق
آسیبهای سبک زندگی در عراق
معصومه فاریابی
سبک زندگی در عراق تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله شرایط سیاسی و اقتصادی، تحولات اجتماعی و فرهنگی، و تأثیر رسانهها و جهانیشدن است. این عوامل باعث ایجاد تغییرات گسترده در شیوه زندگی مردم شدهاند و در برخی موارد آسیبهایی را به همراه داشتهاند. مهمترین آسیبهای سبک زندگی در عراق عبارتند از: مشکلات و فشارهای اقتصادی و مصرفگرایی؛ کاهش تعاملات اجتماعی؛ آسیبهای فرهنگی و هویتی؛ چالشهای بهداشتی و جسمی؛ آسیبهای روانی و اجتماعی؛ مشکلات آموزشی و فرهنگی و؛ چالشهای زیستمحیطی و اخلاقی.
نرخ بالای بیکاری، کاهش ارزش دینار عراقی و افزایش هزینههای زندگی باعث شده است که بسیاری از خانوادهها نتوانند نیازهای اساسی خود را تأمین کنند. فشار اقتصادی بر خانوادهها باعث کاهش زمان و انرژی لازم برای تفریحات سالم، آموزش و ارتقای کیفیت زندگی شده است. تبلیغات رسانهای و گرایش به مصرف کالاهای لوکس، حتی در شرایط اقتصادی دشوار، باعث افزایش فشار اقتصادی بر خانوادهها شده است. مصرفگرایی، بهویژه در نسل جوان، باعث کاهش پسانداز و برنامهریزی مالی در بلندمدت شده است.
استفاده گسترده از فناوریهای دیجیتال و شبکههای اجتماعی باعث کاهش ارتباطات رودررو و تعاملات خانوادگی شده است. برنامههای تلویزیونی و شبکههای اجتماعی زمان زیادی از خانوادهها میگیرند و فرصتهای کمتری برای ارتباطات سنتی و جمعهای خانوادگی فراهم میکنند. گرایش به سبک زندگی مدرن و مشغلههای روزمره باعث کاهش مشارکت اعضای خانواده در تصمیمگیریهای مشترک شده است.
ورود فرهنگهای غربی و محتوای جهانیشده از طریق رسانهها باعث ایجاد تضاد میان نسلهای قدیمی و جدید شده است. ارزشها و سنتهای محلی در برخی مناطق تحت تأثیر فرهنگهای مدرن کمرنگ شدهاند. سبک زندگی مدرن باعث شده است که بسیاری از سنتها، آداب و رسوم قدیمی و مهارتهای محلی در حال فراموشی باشند.
افزایش استفاده از فناوری، کاهش فعالیتهای بدنی و گرایش به کارهای نشسته باعث افزایش بیماریهایی مانند چاقی، دیابت و بیماریهای قلبی در میان مردم شده است. ورود فستفودها و غذاهای فرآوریشده به سبک زندگی مردم عراق منجر به کاهش مصرف غذاهای سنتی و سالم شده است. بسیاری از خانوادهها به دلیل مشکلات اقتصادی نمیتوانند مواد غذایی باکیفیت و مغذی تهیه کنند. آلودگی هوا، آب و خاک در بسیاری از مناطق عراق باعث بروز مشکلات جدی سلامتی شده است که سبک زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
بر اساس پژوهشی که در استان واسط عراق انجام شده است، آگاهی عمومی مردم عراق درباره سبک زندگی سالم نسبتاً مناسب است اما در عمل به توصیههای سلامتی ضعفهایی وجود دارد. بسیاری از افراد اطلاعاتی درباره رژیم غذایی سالم دارند اما آن را در زندگی روزمره اجرا نمیکنند. میزان ورزش کم و مصرف بالای سیگار از مهمترین چالشهای سلامتی عمومی هستند. رابطهای معنیدار بین سیگار کشیدن و ابتلا به بیماریهای مزمن مشاهده شد. مطالعه نشان داد که سطح آگاهی عمومی از سبک زندگی سالم در میان عراقیها قابلقبول است، اما رعایت عملی آن نیاز به بهبود دارد. بهبود آموزشهای عمومی، تشویق به فعالیت بدنی، کاهش مصرف سیگار، و ترویج تغذیه سالم میتواند به ارتقای سطح سلامت عمومی جامعه عراق کمک کند.[1]
جنگهای طولانی، ناامنی و بیثباتی سیاسی باعث ایجاد استرس و اضطراب در میان مردم شده است. فشارهای اقتصادی و اجتماعی نیز بر سلامت روانی تأثیر منفی داشته و مشکلاتی مانند افسردگی و خستگی روحی را افزایش داده است. استفاده زیاد از فناوری و شبکههای اجتماعی، بهویژه در میان جوانان، باعث افزایش انزوا و کاهش تعاملات اجتماعی شده است.
کمبود منابع آموزشی و شرایط دشوار در برخی مناطق باعث کاهش کیفیت آموزش شده است. جوانان به جای تمرکز بر یادگیری مهارتها، بیشتر وقت خود را در فضای مجازی میگذرانند. انتشار محتوای نامناسب و تبلیغات نادرست در رسانهها و شبکههای اجتماعی میتواند بر باورها و ارزشهای جوانان تأثیر منفی بگذارد.
کمبود آب و بیثباتی در تأمین منابع طبیعی باعث کاهش دسترسی مردم به امکانات ضروری زندگی شده است. زندگی در محیطهای آلوده به مواد شیمیایی یا مناطق جنگزده، سلامت جسمی و روحی مردم را تهدید میکند. نبود آگاهی کافی در مورد صرفهجویی در مصرف انرژی و منابع طبیعی باعث آسیب به محیط زیست شده است. برخی از رسانهها و سبک زندگی مدرن باعث کاهش علاقهمندی جوانان به ارزشهای مذهبی و اخلاقی شدهاند. تداخل میان فرهنگهای مختلف گاهی باعث کاهش احترام به باورها و سنتهای محلی میشود. گرایش به مصرف مواد مخدر، الکل، و رفتارهای پرخطر در برخی از مناطق، بهویژه در میان جوانان، رو به افزایش است.
منابع و مآخذ:
[1] Taqi Mohammed Jwad Taher, op.cit.