حمله ایران به هرات

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۵۲ توسط Samiei (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «از زمان حکومت حاجی فیروزالدین بر هرات، این منطقه تحت اداره ایران بود و حاکم هرات اطاعت از ایران را پذیرفته بود و مالیات سالیانه را به ایران ارسال می‌کرد. کامران نیز پس از تصرف هرات، اطاعت از ایران را پذیرفته بود؛ ولی انگلیس‌ها پس از تقویت...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

از زمان حکومت حاجی فیروزالدین بر هرات، این منطقه تحت اداره ایران بود و حاکم هرات اطاعت از ایران را پذیرفته بود و مالیات سالیانه را به ایران ارسال می‌کرد. کامران نیز پس از تصرف هرات، اطاعت از ایران را پذیرفته بود؛ ولی انگلیس‌ها پس از تقویت حضور خود در منطقه، به تحریک کامران میرزا جهت اطاعت‌نکردن از ایران پرداختند. در سال ۱۸۳۶، دولت ایران کامران میرزا را به تهران احضار کرد؛ ولی او عذر آورد و نرفت، محمدشاه در ۱۸۳۷، مجبور به حمله شد و پس از تصرف قلعه غوریان به هرات آمد و آن را محاصره کرد.

حاکم هرات کامران میرزا (پسر شاه محمود سابق) بود؛ ولی کارها را به دست وزیر خود، یارمحمد خان سپرده بود. محاصره هرات ۹ ماه طول کشید. انگلیس‌ها که از پیشروی ایران در هراس بودند به یاری کامران و یارمحمد خان رفتند. انگلیس‌ها برای مقابله با ایران یکی از مأموران نظامی خود به نام الدرد پاتینجر را با لباس روحانی به هرات اعزام داشتند، مستر پاتینجر خود را مولوی معرفی کرد و در هرات به تدریس و در مسجدجامع هرات به پیش‌نمازی مشغول شد. او اهالی را علیه دولت ایران تحریک می‌کرد و شاهزاده کامران را از همه وقایع و اینکه قشون ایران در چه نقطه‌ای هستند مطلع کرده و وانمود می‌کرد که از الهامات روحانی مستفیض می‌شود.۱ زمانی‌که کامران حاضر به پذیرش محمدشاه و ملاقات با او شد، الدرد پاتینجر، لباس اسلامی را از تن درآورده و با به لباس رسمی کیش خویش پیش شاهزاده کامران و یارمحمد خان رفت. آنها که تا این لحظه او را ملا و مسلمان دانسته، به او احترام می‌گذاشتند، متعجب شدند. او خود را پاتینجر انگلیس معرفی کرد و مانع رفتن شهزاده کامران نزد شاه ایران و ادای متمنیات آن شد... به آنها بر تشیید قلعه‌داری تأکید کرد و گفت که تا هفت ماه دیگر شاه ایران را از هرات بیرون می‌کنیم. پاتینجر دست به خرج زر گشوده و مبالغ زیادی از تجار یهودی هرات قرض‌گرفت.۲ با امتناع کامران از رفتن پیش محمدشاه، وی نیز محاصره را شدت بخشید. ارتش انگلیس بخش‌هایی از ۱، سید مهدی فرخ؛ نظری به شرق- تاریخ سیاسی افغانستان؛ ج ۱، ص ۱۳ و ۱۴. ۲. ر.ک: ملافیض محمد کاتب هزاره؛ نژادنامه افغان؛ ج ۱، ص۱۸۳ و ۱۸۴.


ایران را اشغال کرد و محمدشاه را جهت ترک هرات تحت‌فشار قرار داد و تهدید کرد در صورت عقب‌نشینی‌نکردن، با عملیات بزرگ‌تری مواجه خواهد شد. محمدشاه نیز در ۹ سپتامبر ۱۸۳۸ از محاصره هرات دست کشید.