کتابخانه احمد بابا در مالی
معهد احمدبابا للدراسات العليا و البحوثالاسلاميه مشهور به كتابخانۀ احمدبابا، يكي از مشهورترين مراكز حفظ و نگهداري كتب و نسخ خطّي قرون نخستين و ميانه اسلامي است كه بهدليل كثرت اين اسناد، به شهرت جهاني دست يافته است.
كتابخانۀ احمد بابا در قرن شانزدهم ميلادي در روستاي بمبا در 140 كيلومتري تمبوكتو احداث و بهتدريج، با گردآوري كتب و نسخ خطّي از روستاهاي مختلف و حتي از ديگر كشورها، به كتابخانهاي بزرگ تبديل شد. اين كتابخانه بخشهاي مختلف شامل مخزن كتب علمي، ترميم كتب و نسخ خطّي، نسخهبرداري و فهرست، ميكروفيلم و بخش چاپ و نشر دارد.
موضوعات كتب و نسخههای خطّي كتابخانۀ احمدبابا عبارتنداز:
علوم قرآني،زبان،حديث،فناوری،ادبيات،فقه،تاريخ،نحو،فلسفه،جغرافي،صرف،تصوف،پزشكي،تفسير،فلك،موسيقي،منطق،تفسير،رياضيات و....
درصد آماري كتب و نسخ موجود براساس موضوعات طبقهبندی شده عبارت است از:
- فقه و اصول | 30 درصد |
- علوم قرآني | 20 درصد |
- معارف عمومي | 10 درصد |
- تاريخ | 15 درصد |
- حديث | 10 درصد (معهد احمدبابا للدراسات العليا و البحوث الاسلاميه، 2007) |
در حال حاضر تعداد نسخههاي خطّي كتابخانۀ احمد بابا بيش از 25 هزار نسخه است که برخي از آنها به قرن دوم هجري تعلق دارد.[12] 9 هزار نسخه از اسناد اين كتابخانه، طيّ چند سال گذشته، در 5 مجلد بزرگ، از سوی مؤسسۀ الفرقان التراثالاسلامي لندن چاپ و منتشر شده است. (www.islamic manuscript from mail.com)
كتابخانۀ احمدبابا براساس قراردادي كه در سال 1967 با سازمان يونسكو منعقد شد، فعاليت خود را از 1970 بهطور رسمي و تحت حمايت دولت مالي آغاز كرد. [13]در حال حاضر، اين مركز علمي فرهنگي، چند موافقتنامه با دانشگاههاي اروپا و آمريكا منعقد کرده و چند تن از محققان برجستۀ نسخهشناس آمريكايي در اين كتابخانه، تحقيق و جمعآوري اطلاعات پيرامون تاريخ و تمدن اسلامي را بر عهده دارند.[14]