خلیج ها در سوریه
به‌طورکلی، سواحل مدیترانه و من جمله ساحل سوریه، انباشته از عوارض طبیعی است و شامل سلسله گسترده و به هم پیوستهای از ترکیب جالب خلیجها و دماغهها یا شبه جزایر کوچک و بزرگ است که گاهی شکل خوشهای ویژهای دارند؛ بدین ترتیب که پیرامون یک دماغه، ممکن است چندین خلیج کوچک دیده میشود.
شهرهای ساحلی لاذقیه و طرطوس نیز که در سواحل پیشرفته در دریا قرار دارند، هر کدام، مجموعهای از خلیجهای کوچکتراند. در این هندسه طبیعی زیبا، مشخصاً لاذقیه از طرطوس، خلیجیتر است.
علاوه بر خلیجهای طبیعی که محل مناسبی برای توسعه انسانی و اقتصادی و نیز سیاحتگاههای تفریحی و گردشگری به جهت محصور و در امان بودن از امواج بزرگ دریا هستند، خلیجهای مصنوعی و تفریحی دیگری در سواحل سوریه ایجاد شدهاند که نوعاً جهت ایجاد نوعی استخر بزرگ منطقهای است که میتواند کاربری‌های ترانزیتی، نظامی و تفریحی داشته باشد. به این خلیجهای مصنوعی، «مُرَفّأ» (اسکله) میگویند.
خلیجهای حاشیه سواحل سوریه به ترتیب از شمال به جنوب عبارتاند از:
سُوِیْدیه (Süveydiye)[52]: این خلیج در منتهی‌الیه جنوب غربی مرز ترکیه و سوریه در ساحل مدیترانه، در منطقه مورد منازعه با ترکیه؛ یعنی «اسکندرون» قرار دارد. ترکیه نام باستانی این خلیج و شهر سویدیه را به «سامان داغ» (Samandağ) یا «سمعان داغی» در زبان عربی که تصحیفی از واژه «شمعون» است و برگرفته از نام قدیس شمعون، راهب مسیحی، است که مدتی را بر روی کوهی به همین نام در این منطقه به زهد و پارسایی زندگی کرده است.[53]
البسیط (Al-Basit): در شمال شبه جزیره یا دماغه «رأس البسیط»، از جهت شمال، نخستین خلیج سواحل سوریه محسوب میشود. این خلیج از طرف جنوب، حدود 60 کیلومتر با لاذقیه فاصله دارد و یکی از زیباترین سواحل دریای مدیترانه به شمار می رود؛ صخره ساحلی نیمه دایره گستردهای که در آغوش کوههای مرتفع است و تمامی آن از بالای کوهها تا سواحل پوشیده از جنگل است.
المیناء البیضا (Minet el-Beida): یا بندر سپید که در زبان باستانی «اوگاریتی» (Ugaritic)[54] «ماخادو» (Mahadau) نامیده میشد و هرچند که از جهت وسعت، از دو خلیج دیگر جنوبی مجاور خود، کوچک‌تر اس ت، مهمترین و مشهورترین خلیج سوریه در ساحل لاذقیه محسوب میشود که اهمیت تاریخی بسیاری دارد.
میناءالبیضاء یا «البیدا پورت» (Al-Beida port) بقایای بندری باستانی در خلیجی است به همین نام، در شمال بندر لاذقیه که در عهد باستان، بندر اصلی شهر اوگاریت بود و در عصر برنز شکوفای داشت و به‌عنوان یکی از مهمترین شهرهای تجاری و اقتصادی دریای مدیترانه باستان و دروازه شرق محسوب میشد. این بندرگاه خلیجی، از دهه هفتاد قرن گذشته، به یک پادگان و بندر نظامی متعلق به نیروهای دریایی ارتش عربی سوریه به همین نام تبدیل شده است؛ کما این‌که خلیج دندانهدار طرطوس، در جنوب لاذقیه، پایگاه نیروی دریایی روسیه شده است.
خلیج لاذقه: که مجموعه از دماغهها و خلیجهای کوچک و بزرگ است؛ ازجمله:
- رأس ابنهانی: نخستین شبهجزیره استان لاذقیه از شمال در فاصله 10 کیلومتری است؛ دماغهای که دو خلیجی جانبی دارد. ویژگی ابنهانی زیبایی طبیعت دریایی آن، درهم تنیدگی خشکی با دریا و منظره کوههای ساحلی شگفت‌انگیز پوشیده از جنگل است که به این منطقه شکوه و عظمت بیشتری بخشیده و به دلیل فعالیت‌های گردشگری شهرت دارد؛ به همین جهت در طول تابستان، مملو از گردشگران است.
- رأس الدارعة (Ras-ad-Dariah): دماغه یا شبه‌جزیره‌ای که به جهت شکل هندسی به دماغه کشتی جنگی تشبیه شده و «الدارعة» نامیده شده است. این دماغه، پنج خلیج کوچک پیرامونی دارد.
- الریاضیة: شهر ورزشی لاذقیه که با نام شهر ورزشی اسد نیز شناخته می شود، در سال 1987 در سواحل دریای مدیترانه در حومه شمالی لاذقیه به منظور میزبانی دهمین دوره بازی‌های ورزشی مدیترانه ای تأسیس شد. مساحت آن 154 هکتار است و شامل یک زمین فوتبال با ظرفیت 45000 تماشاگر است. این دماغه، دارای دو خلیج کوچک شمالی و جنوبی است.
- رأس الاعوج (Ras-al-Awaj): دماغهای که دو خلیج جانبی دارد. خلیج شمالی آن، همان خلیج جنوبی الریاضیة است.
- مار تادرس (Tadros): یا قدیس تادرس؛ نام دیگرش «جزیرة الصید والنزهة» است؛ شبه‌جزیره‌ای با پنج خلیج پیرامونی.
- خلیج و بندر ماهیگیری الیوغسلافیة (یوگوسلاوی): در جنوب شبه جزیره «مار نادرس» و بزرگترین خلیج پیرامونی این شبهجزیره که عوارض طبیعی و تأسیسات اسکله ساحلی پیشرونده در آب خلیج، شکل هندسی پیچیده و جالبی به آن داده است. بندر یوگسلاوی، در اواسط دهه هفتاد، قبل از توسعه منطقه توسط شرکتهای دولتی سوریه، به‌افتخار شرکت یوگسلاوی که این پروژه را اجرا کرد، بدین نام، نام‌گذاری شد.
- خلیج رود کبیر شمالی که خلیجی با درازای بسیار نسبت به عمق پیشرفته در ساحل است و در شمال مصب رودخانه کبیر شمالی و در میانه مصب رود محلی الصنوبر است و از لاذقیه تا بندر «الجبلة» در جنوب لاذقیه، در حدود 30 کیلومتر طول دارد.
بانیاس: شهری نفتی – توریستی، در منتهی‌الیه شمالی استان طرسوس و درست در وسط خط ساحلی سوریه که دو خلیج شمالی (حریصون) و جنوبی (العدیمة) کشیده دارد.
طرطوس: خلیج بزرگی بین طرسوس و طرابلس لبنان در منتهی‌الیه جنوبی خط ساحلی سوریه؛ شامل دهها خلیج کوچک. «مُرَفّأ ارواد» یا اسکله ارواد که ایستگاه کشتیهای توریستی به‌طرف جزیره ارواد است، در این خلیج قرار دارد.