روابط اردن با جمهوری اسلامی ایران
در خرداد سال 1378 آقاي خرازي به عنوان اولين وزير خارجه ايران به اردن سفر نمود. ملاقات ملك عبدالله با رئيس جمهور وقت كشورمان در حاشيه اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل در پائيز 1379 در نيويورك بالاترين سطح تماس بين دو كشور بود. سرانجام پادشاه اردن شهريور 1382 به تهران سفر نمود. اين سفر را عليرغم كوتاه بودن آن مي توان نقطه عطفي در روابط دو كشور دانست و به دنبال آن وزير خارجه وقت اردن براي پيگيري مسائل مطروحه در ديدار ملك عبدالله و در پاسخ به سفر وزير خارجه كشورمان به جمهوري اسلامي ايران عزيمت نمود. اردن در شهريور ماه سال 84 با اعزام فرستاده ويژه، پيام حسن نيت و تبريك انتخاب آقاي احمدي نژاد به رياست جمهوري را ابلاغ كرد. در سال 1384 ملك عبدالله با رئيس جمهور كشورمان در حاشيه نشست مجمع عمومي سازمان ملل ديدار نمود. ارديبهشت1385 وزير خارجه كشورمان در پاسخ به سفر همتاي اردني خود به امان سفر نمود. وزراي خارجه دو كشور ملي سال هاي اخير در حاشيه اجلاس هاي همسايگان عراق، سازمان كنفرانس اسلامي و غيرمتعهدها با يكديگر ديدار نمودند. در خرداد 1389 آقاي اميرغازي مشاور پادشاه اردن به تهران سفر كرد. آخرين ملاقاتوزراي خارجه دو كشور در اوايل آذر ماه 1389 در حاشيه نشست منامه صورت گرفت. در آذر ماه 1389 آقاي مشائي ضمن انجام ديدار رسمي از اردن ملي ملاقات با ملك عبدالله پادشاه اردن پيام كتبي آقاي احمدي نژاد را به وي تسليم نمود. در اسفند ماه 1389 سفر ملك عبدالله پادشاه اردن به تهران برنامه ريزي شد ولي اين سفر بنا به دلايلي لغو گرديد. در اسفند 1390 آقاي كمالوندي معاون وزير امور خارجه و آقاي مويد مدير كل امور اداري به امان سفر نمودند.
موضع گيري مقامات اردني در خصوص مسائل و تحولات جمهوري اسلامي ايران با در نظر گرفتن روابط دوستانه اين كشور با غرب، تاكنون در مجموع مثبت و قابل قبول بوده است. اين كشور معمولا به قطعنامه هاي وضعيت حقوق بشر در ايران راي ممتنع داده است. پادشاه اردن همواره با استفاده از گزينه نظامي براي پرونده هسته اي كشورمان مخالفت كرده و از حق ايران براي داشتن فناوري صلح آميز هسته اي دفاع كرده است. ايران نيز در راي گيري ها در مجامع بين المللي بارها به كانديداي اردن راي داده است مانند شوراي سازمان انرژي اتمي و انتخاب معاونت فيفا.
روابط اقتصادي دو جانبه جمهوري اسلامي ايران و اردن:
فعاليت اقتصادي دو كشور به صورت مبادلات اقتصادي دو جانبه مي باشد و انتظار مي رود با گسترش روابط سياسي و تداوم روند اعتمادسازي بين دو كشور، بتوان نسبت به پايه گذاري طرح هاي سرمايه گذاري مشترك اقدام نمود. مهم ترين اقلام صادراتي ايران به اردن در سال هاي گذشته را مواد غذايي، صنايع سبك و تبديلي، مواد معدني و كاني و جانبي آن تشكيل مي دهد و متقابلا كشورمان نيز فسفات، فسفات دي آمونياك، فلوئورهاي آلومينيوم، كلروپتاسيم، مواد اوليه و افزودني هاي آماده براي سيمان و بتون از آن كشور را وارد نموده است. تاكنون 9 كميسيون مشترك اقتصادي بين دو كشور برگزار شده كه اجلاس نهم در شهريور 87 در امان برگزار گرديده است. در اين اجلاس 4 سند همكاري بين 2 كشور به امضاء رسيد و اسناد مربوط به موافقتنامه اجتناب از اخذ ماليات مضاعف نيز بين 2 كشور مبادله و اين موافقتنامه ازاول سال 2009 ميلادي اجرايي گرديد. شايان ذكر است كه تاكنون جمهوري اسلامي ايران 9 نمايشگاه اقتصادي اختصاصي را در اردن برگزار نموده و دهمين نمايشگاه اختصاصي قرار است در اوايل تابستان 91 برگزار گردد.
موقعيت و نيازهاي تبليغي در اردن:
جايگاه استراتژيك و قرار گرفتن آن در منطقه خاورميانه و در ميان كشورهايي مهم چون سوريه، اسرائيل، عراق، عربستان صعودي، لبنان و مصر به اردن جايگاهي مهم در منطقه بخشيده است.
علاوه بر شرايط جغرافيايي مههم اين كشور، عوامل ديگري نظير فرهنگ و درك و ميزان تحصيلات افراد اين كشور، به اين سرزمين موقعيتي ويژه بخشيده است.
در اين ميان جمهوري اسلامي ايران در جهت بهبود بخشيدن به وضعيت شيعيان در اردن، طرح ساخت مسجد شيعيان، طي مذاكرات رسمي متعددي با مقامات اردن مطرح شده كه اميد است پس از اخذ موافقت وزير اوقاف اردن، اين مسجد احداث شود. به نقل از كتاب نمايه 6، پادشاهي اردن، تلاش جهت برپايي جمعيت يا انجمن شيعيان به طور رسمي توسط دكتر جعفر بيضون و به كمك برخي از شيعياني صورت گرفته است كه قبلا اقداماتي را در اين راستا انجام داده اند ولي تاكنون به نتيجه نرسيده اند. سفارت به طور غيرمستقيم تلاش مي كند از اين طرح حمايت كند و جايگاه قانوني مناسبي را براي تشكيل انجمن شيعيان فراهم سازد. به نظر مي رسد حمايت جدي سفارت جمهوري اسلامي ايران از اين طرح و حمايت هاي مالي ايران در اين زمينه از نيازهاي اساسي شيعيان اين كشور براي تشكيل اين جمعيت و ادامه كار آن مي باشد. از سوي ديگر حمايت از نشر كتب نويسندگان مدافع شيعه از جمله آقاي "احمد حسين يعقوب" كه تا كنون با حمايت هاي سفارت و مركز موفق به چاپ 9 كتاب از تشيع گرديده، و نيز آقاي "شيخ حسن سقاف" كه ده ها كتاب بر عليه وهابيت به چاپ رسانيده كه برخي از آنها با كمك نمايندگي صورت پذيرفته است. از جمله اقدامات مثبت به عمل آمده توسط سفارت ايران در اردن مي باشد. البته زمينه هاي بسياري در اردن موجود مي باشد و با توجه به جو فرهنگي و ادبي كشور اردن، صرف امكانات و كمك هاي مالي براي چاپ كتب اسلامي – شيعي مي تواند مثمر ثمر باشد.
لازم به ذكر است كه سفارت جمهوري اسلامي ايران در اردن در زمينه توزيع كتب فقهي فعالانه اقدام به توزيع و اهداي كتاب به متقاضيان و علاقه مندان اين مذهب نموده و در حد توان كتابخانه هاي دانشگاه هاي اردن را با منابع شيعي تغذيه كرده است.
مهم ترين كتب مذكور عبارتند از:
المراجعات، الشيعه هم اهل السنه، كشف الارتياب، فضائل الخمسه، ثم اهتديت، تاسيس الشيعه و ...
از ديگر اقدامات ايران در زمينه هاي تبليغي – شيعي در اردن مي توان به ارسال برخي مقالات ديني به مطبوعات محلي و چاپ آنها به مناسبت هاي مختلف به ويژه در پاسخ به اتهاماتي كه بر عليه تشيع به چاپ رسيده است، نام برد.
سفر آيت الله سبحاني در سال هاي 1375 و 1377 و برپايي سخنراني ها و جلسات بحث متعدد در خصوص تقريب مذاهب اسلامي و پاسخگويي به شبهات موجود بر عليه تشيع تاثيري مثبت داشته است. بنا به مندرجات كتاب نمايه 6، پادشاهي اردن، اگر اين گونه سفرها و جلسات و اعزام علماي معتبر شيعه از ايران ادامه يابد قطعا در تغيير نگرش مردم و رفع شبهات در مورد تشيع موثر خواهد بود.
علاوه بر آن، در راستاي تبادل فرهنگي – ديني 5 تن از دانشجويان شيعي اردن جهت ادامه تحصيل در مقاطع كارشناسي و دكترا به ايران اعزام شده اند كه اين عده مي توانند در ترويج مذهب شيعه در اردن با توجه به فرهنگ اسلامي خويش بسيار مفيد واقع شوند.
تدريس زبان فارسي در دانشگاه يرموك:
در بخش زبان هاي شرقي اين دانشگاه، گام مهمي در تقويت روابط فرهنگي – دانشگاهي فيمابين برداشته شده است، به طوري كه اساتيد زبان فارسي اين دانشگاه كه فارغ التحصيلان ايران مي باشند اقدام به تشكيل كرسي زبان فارسي نموده اند و بر اساس توافق بين دانشگاه اصفهان و دانشگاه يرموك قرار است ساليانه سه تن از فارغ التحصيلان ممتاز زبان فارسيبراي ادامه تحصيل به صورت بورسيه به ايران اعزام شوند. در حال حاضر بيش از 200 دانشجو در دانشگاه يرموكمشغول تحصيل در رشته زبان و ادبيات فارسي مي باشند. تقويت بخش زبان فارسي از طريق ايجاد آزمايشگاه، اعزام استاد از ايران، قرار دادن دوره هاي مطالعات براي اساتيد زبان فارسي و ارسال كتب جديد راهكارهايي است كه به شدت نياز به پيگيري و اقدام دارد. اخيرا آزمايشگاه پيشرفته آموزش زبان در دانشگاه يرموك توسط جمهوري اسلامي ايران راه اندازي شده است. هم اينك آموزش در دانشگاه هاي آل بيت و اردن، زبان فارسي به عنوان واحد اختياري تدريس مي شود. ايران بر اساس تفاهم نامه، سليانه سه بورسيه پزشكي به اردن مي دهد و متقابلا اردن دو بورس دكتري زبان و ادبيات عرب در اختيار دانشجويان ايراني در دانشگاه اردن قرار داده است.
همكاري هاي فرهنگي بين ايران و اردن:
- برنامه اجرايي مبادلات فرهنگي، علمي، آموزشي بين جمهوري اسلامي ايران و كشور پادشاهي اردن براي سال هاي 79 تا 81.
- برنامه اجرايي مبادلات فرهنگي، علمي، آموزشي بين دو كشور براي سال هاي 82 تا 84
- برنامه اجرايي فرهنگي، علمي و آموزشي بين دو كشور براي سال هاي 87 تا 89 كه شامل همكاري هاي آموزش عالي، آموزش و پرورش، تبليغي و رسانه اي، ورزشي جوانان، فرهنگي و هنري، آثار باستاني، توريستي، نمايشگاه هاي بين المللي و همكاريهاي علمي بوده است.
- بيش از چهار نمايشگاه جمهوري اسلامي ايران در قالب هفته فرهنگي در اردن برگزار گرديده كه آخرين آن برگزاري نمايشگاه قرآن كريم در تير ماه سال 78 در امان بوده است.
هم چنين در سال 76 بين دو كشور يك قرارداد همكاري هاي خبري بين خبرگزاري هاي ايرنا و پترا به امضاء رسيده است. روابط فرهنگي دو كشور ايران و اردن، دوران قبل از انقلاب اسلامي ايران آغاز شده است. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي اسناد همكاري ها به قوت خود باقي بود ولي با شروع جنگ تحميلي عليه كشورمان روابط دو كشور، با توجه به مواضع كشور اردن در قبال جنگ و حمايت از صدام، به حالت تعليق درآمد. بعد از پايان جنگ روابط دو كشور به تدريج سير عادي خود را آغاز كرد و با از سرگيري تبادل هيات هاي ديپلماسي بين دو كشور سير صعودي به خود گرفت و مناسبات فرهنگي دو كشور در قالب موافقتنامه ها و اسناد همكاري تدوين و با امضاي مقامات مربوط به مرحله اجرا درآمد.