مراحل مراسم خواستگاری در سودان
مراسم خواستگاری درسودان، براساس سنّتها، چندین مرحله دارد. در مرحله نخست، جوان با کسب اطّلاعات اوّلیه از دختری که به سن ازدواج رسیده، یک نفراز خانمهای خانواده خود را، مأمور میکند تا اطّلاعات بیشتر و دقیقتر از ویژگیهای شخصی دخترِ مورد نظر، به دست آورد. اگر آن دختر را، شایسته ازدواج تشخیص داد و خانواده اش نیز، با این موضوع موافق بودند، پدرِ داماد، موضوع را به آگاهی پدر عروس میرساند. معمولاً، پدر عروس هم، حدود دو هفته مهلت میخواهد تا با خانواده و بستگانش، مشورت کند. بازه زمانی، خانواده عروس، با بزرگان فامیل مشورت میکنند. طبیعی است که با این مشورت، اگر کسی هم از بستگان عروس، خواستار ازدواج با او باشد، پای پیش مینهد. خانواده دختر، پس از بررسی درخواستهای ازدواج و تصمیم گیری نهایی، نظرِ خود را اعلام میکنند.
درصورتیکه خانواده عروس، با ازدواج فرزندشان موافق باشند، مادر و خواهران متأهّل داماد، به همراه خالههایش، برای خواستگاری قطعی و دریافت پاسخ نهایی نزد مادر عروس میروند. مادر عروس معمولاً با اینگونه جملات موافقت نهایی خود و خانوادهاش را درباره ازدواج دخترشان اعلام میکند:
« خيرٌ و ألفُ خير، أعطيتك البنت لتكون ابنة لك و زوجة لابنك»
یعنی «نیک است و بسیار نیک. دخترم را به شما میدهم تا دختر شما و همسر پسرتان باشد.»
فتح الخشم
مادر داماد، در مرحل دوم خواستگاری، بلافاصله بعد از شنیدن جمله یادشده، مبلغی را بهصورت نمادین به مادر عروس هدیه میدهد تا از استقبایل گرم او و سخن نیکی که بر زبان آورده است، قدردانی کند. این مبلغ نمادینـکه بی شباهت به «زیر لفظی» نیست ـ را، سودانیان «فتح الخشم» یا «قولة خیر»[1] میگویند.
شیله[2]
پس از پایان مراحل خواستگاری، خانوادههای عروس و داماد برای برگزاری جشنهای عروسی آماده میشوند. نخستین اقدام زمینه آن است که خانواده داماد، «شیله» را، به خانواده عروس تقدیم میکنند. «شیله» در حقیقت «مهریه» عروس بهشمار میرود و شامل وجه نقد، لباس، عطر، لوازم آرایشی، طلا و مواد غذایی لازم برای جشن عروسی است. هنگام تحویل «شیله» زمان «عقد قِران»[3] تعیین میشود.