مهاجرت و پناهندگی در اردن

مهاجرت و پناهندگی:

اردن در اواخر دهه 1980 بیش از یک نوع مهاجرت را تجربه کرد. بخش زیادی از نیروی کار در خارج اردن مشغول به کار بود و مهاجرت های روستاییان به شهر پیوسته ادامه داشت. در مناطق روستایی، بخش قابل توجهی از مردان یا بیرون از روستا اشتغال به کار داشتند و یا به خدمت نظام وظیفه مشغول بودند.

اقتصاد دانان، اردن را کشور صادر کننده نیروی کار می دانند. به همراه توسعه نفتی عظیم دهه 1970 در کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان سعودی تعداد قابل توجهی از نیروی کار ماهر و تحصیل کرده از مناطق روستایی و شهری برای اشتغال به طور موقت مهاجرت کردند.

در سال 1987 دولت اعلام کرد که حدود 350000 اردنی در خارج از مرزهای این کشور مشغول به کارند که این رقم برای جمعیت اهالی اندک بومی رقم بسیار بالایی بود. تقریبا 160900 تن فقط در عربستان سعودی مقیم شده بودند.

بسیاری از کارگردانان اردنی که در خارج مشغول به کار بودند، اصالتی فلسطینی داشتند.

عموم مهاجران اردنی را مردان متاهل بين 20 تا 39 سال تشكيل مي دادند.

سطح تحصيلات اين گروه از ميانگين تحصيلات افراد در كرانه باختري بالاتر بود. بيشتر از 30 درصد كارگران شاغل در خارج، فارغ التحصيلان دانشگاهي بودند كه از اين تعداد 40 درصد در موقعيت هاي حرفه اي قرار داشتند.

ميانگين مدتي كه مهاجران در خارج مي ماندند از 4.5 تا 8 سال بود و علت اشتغال آن ها در خارج دستمزد هاي بالاتر بود.

برخلاف بسياري از مردان مهاجر در خاورميانه، مهاجران اردني تمايل زيادي داشتند كه خانواده هاي خود را همراه خويش به محل كار ببرند.

مهاجرت از اردن پديده جديدي نبود بلكه در اوايل قرن 19 روستاييان اردني به خارج مهاجرت مي كردند. مهاجرت به خارج از دهه 1960 تا كنون عموماً به عربستان سعودي و كشورهاي توليد كننده نفت در خليج فارس بوده است.

نويسندگان مطالعات سال 1985 براي شناخت تاثير مهاجرت بر روستاها در منطقه شمال غربي، اينطور عنوان كردند كه حداقل يكي از اعضاي خانواده ها در 10% خانوارها در خارج مشغول به كار هستند و 35% از سرپرست خانوارها نيز در نيروهاي نظامي مشغول به كارند. بسياري ديگر نيز در مناطق شهري كار مي كنند و بايد مرتب از روستا به محل كار خود در شهر سفر كنند. بيش از نيمي از مهاجران روستايي كه به كشورهاي توليد كننده نفت مهاجرت كرده اند در بخش عمومي، به خصوص در بخش آموزش و نيروهاي نظامي-امنيتي اشتغال دارند.

مهاجرت كارگري در دهه هاي 1970 و 1980 لزوماً نشان دهنده اين نيست كه آن ها از روستا و يا هم روستاييان بيزارند. تقريباً 75 درصد از مهاجران روستايي در محل كار خود در خارج يك خويشاوند يا يك دوست روستايي دارند. مهاجرت تاثير چنداني در حاكميت مرد در خانواده شهري يا روستايي ندارد.

زنان در زندگي روزمره تصميمات زيادي مي گيرند اما در اغلب موارد در تصميمات كلي منتظر مشورت با همسر خويش مي مانند.

بسياري از خانه هاي ويلايي تازه ساز در امان، ايربد و همچنين روستاها نشان دهنده شمار زياد مردان كارگر در خارج و جريان پول نفت در زندگي آن ها است.

در سرزمين هاي مرتفع شمال غرب ساخت و ساز ساختمان ها باعث كاهش زمين هاي كشاورزي شده است. اما بر خلاف آن جا در دره اردن پول هاي ارسالي حاكي از سرمايه گذاري هاي كلان در بخش صنعت كشاورزي است. از دهه 1970 تعداد روستايياني كه به امان مهاجرت كرده اند رو به افزايش است. بسياري از اين افراد در شهر همچنان فقير باقي مي ماندند. عوامل قابل تاملي همچون كمبود زمين و نبود موقعيت هاي شغلي در مناطق روستايي و از آن طرف وجود مراكز تحصيلي و سلامتي در امان سيل عظيم روستاييان به شهر را به راه انداخت. مسكن شهري براي فقراي شهر نيز دست نيافتني بود.

روستاييان مهاجر رابطه نزديك خود با روستاي محل تولد خود را حفظ كردند.

آن ها در روزهاي جمعه (تعطيل رسمي در اردن) و ساير تعطيلات به نزد خانواده هاي خود باز مي گردند.

بر اساس آمار منتشر شده توسط يونسكو در گزارش جهاني فرهنگ 98، مهاجران اردني در سطح جهان در سال 90 نسبتي معادل 1.112 در هزار نفر را تشكيل مي دهند كه 50% آن ها را زنان تشكيل مي دهند، بر اساس همين آمار جمعيتي كه در خارج از كشور متولد شده اند 26.4% را شامل مي شوند. همچنين درآمد ناشي از مهاجرت كه به كشور مبدا ارسال شده است به نسبت كل عوايد خارجي در فاصله سال هاي 92 تا 94 معادل 26.3% است.

اين آمار حاكي از آن است كه در سال 95 پناهنده به كشور اردن وجود نداشته است، همچنين در همين سال 0.001% از اردني ها به كشورهاي ديگر پناهنده شده اند.