شیعیان فرهنگی در چین
آقاي ابراهيم فِنگ جينيوان، مؤلف کتاب«الاسلام في الصين» به پارهاي از دلایل حضور فرهنگ شیعی در میان مسلمانان چین اشاره نموده است که برخی از این دلایل در پی میآید:
«شيخ وانگ جينگچاي» چيني(1949-1879) که در اوايل قرن بيستم در مصر اقامت و به امر تدريس اشتغال داشته نقل ميکند که، در سفر حج خود تعدادي از شاگردان و طلابش وي را همراهي ميکردند. در بين آنها، يک نفر ايراني شيعي نيز بود که نسبت به شيخ ارادت و احترام خاصي قايل ميشد. شيخ از فرد ايراني دليل اين همه محبت را سئوال ميکند که در جواب ميشنود، مگر شما مسلمان چيني نيستي؟ شما مسلمانان چين پيرو تشيع هستيد و ما شما را از خود ميدانيم"[۱]
مؤلف کتاب در ادامه به نقل از کتاب«تصحيح تراجم سلسلهی يوان»ميگويد:«به گمان قوي، مسلمانان شرق (يعني چين)از پيروان علي(ع)يعني شيعه هستند» ومجددا به نقل از کتاب«عروق الصينين»ميگويد که«مسلمانان امروز چين از پيروان مذهب شيعهی علوي هستند» و سپس به ده مورد از تأثيرپذيري فرهنگی اهل سنت چین از شیعیان، به شرح زير اشاره ميکند.
1- مسلمانان چين به رنگ سبز علاقهی زيادي دارند، و طلاب در مراسم فارغ التحصيلي خود از شال وپوشش سبز که متعلق به خاندان حضرت فاطمه(س) و پيروان علي(ع) است، استفاده مي کنند و مردم اينگونه افراد را«صاحبان لباسهاي سبز عربي» مينامند.
2- مسلمانان چين علماي بزرگ اسلام را امام ميگويند درحالي که طلاب را خليفه ميخوانند و به نظر آنان مقام ائمه و امامت بالاتر از مقام خليفه است.
3- در گذشته، اکثر کتب اسلامي متداول بين مسلمانان چين، به زبان فارسي بوده و واژه های ديني مورد استفادهی آنها، اغلب به زبان فارسي است و از کلماتی همچون روزه، نماز، و آب دست، به جاي کلمات عربي صوم، صلاه، و وضو، استفاده ميکنند.
4- مسلمانان چين به آنچه در تفاسير قرآن کريم آمده معتقد هستند.
5- زنان مسلمان چيني، اهتمام ويژهاي به برگزاري مراسم وفات حضرت زهرا سلام الله عليها دارند.
6- نامهایی همچون«علي»، «حسن»، «حسين»، و «فاطمه»، در بين مسلمانان چيني خيلي مورد استفاده قرار ميگيرد.
7- .در منابر و خطبهها، روحانيون، از شجاعت و فضایل علي(ع) خيلي صحبت ميکنند و مردم ذوالفقار را مقدس ميدانند.
8- در ذکرها، و دعاهاي پیروان تصوف، بر اعتقاد به ائمهی دوازده گانه، حضرت علي ويازده فرزندش هم تاکيد زيادي شده واين دعاها بين مسلمانان سراسر چين شایع است.
9- در مدارس ديني چين تمام علوم اسلامي تدريس ميشود به جز تاريخ اسلام، زيرا مسلمانان چين با تأسي به شيعيان، به مشروعيت خلفاي اموي و عباسي اعتقاد ندارند. لذا تاريخ اسلام را که بخش قابل توجه آن مربوط به اين دو سلسله است، تدريس نميکنند.
10- سخنرانان مذهبي در چين هنگام وعظ، به موضوع حضرت مهدي(ع) هم اشاره ميکنند که همان امام منتظر شيعيان است. آنان جايگاه ائمهی دوازده گانه را هم شأن خلفا میدانند[۱].
در شجره نامهی سيد اجل عمرشمس الدين هم پس از حمد و ستايش خدا و رسول و خلفاي چهارگانه، از تک تک ائمهی دوازده گانه، از حضرت علي(ع) گرفته تا حضرت مهدي(عج) نام برده میشود.
وجود آثار فرهنگ شيعي در سراسرچين به ويژه در اعمال و باورهای دینی مسلمانان اين ديار همچنان، قابل مشاهده است. از جملهی آنها وجود زیارتگاههایی تحت عنوان مزار امام باقر(ع)، امام سجاد(ع)، امام صادق(ع)، و امام کاظم(ع) در منطقهی سین کیانگ است که مورد احترام و توجه عموم مردم اعم از شیعه و سنی است. در برخي از آثار تاريخي از جمله مساجد منطقهی سين کيانگ وکاشغر نیز نام ائمه (ع) و یا شعرهاي فارسي که در مدح حضرت زهرا (س)و امام حسين(ع) بیان شده، هنوز هم دیده میشود[۱]:
کتابشناسی
.