گروه‌های گوناگون شیعیان تایلند
گروه‌های گوناگون شیعیان تایلند
۱. شیعیان بومی تایلند
این گروه که از اعقاب شیخ احمد قمی و سایر ایرانیان مهاجر سیام در سده ۱۷م هستند، پس از سال‌ها سکونت در شهر آیوتایا و پس از آن که برمه‌ای‌ها در میانه سده هجدهم آن را ویران کردند، به «تونبوری» که پس از حمله برمه‌ای‌ها به پایتختی سیام برگزیده شد و در حومه غربی بانکوک قرار دارد، کوچ کردند. بیشتر آن‌ها در محله «جاران پارت» آن شهر ساکن شدند. این گروه که به شیعیان جاران پارت معروف‌اند، حدود ۲ الی ۳ هزار نفر هستند و محل تجمع آن‌ها در اعیاد و مراسم اسلامی، مساجد «پاتونگ تام» و «امام‌باره» است که در نزدیکی یکدیگر قرار دارند، همچنین مساجد «قودی لانگ» (المهدی)، «مسجد الهدی» (به ریاست شیخ غلامعلی)، «مسجد امام‌علی»، «مسجد الفلاح»، «مسجد امام‌صادق» (در چاتون چائو) و مسجد نورالنصیحه از دیگر مراکز عبادی آن‌ها است که بیشتر در جنوب بانکوک قرار دارند.
در استان‌های جنوبی تایلند نیز مساجد گوناگونی برای شیعیان آن منطقه ساخته‌اند، از جمله مسجد روح الله با وسعت ۲۰۰ مترمربع در ژوئیه ۲۰۰۷م در شهر جنوبی «ناخان سیتامارات» گشایش یافته است، همچنین باید از مسجد امام‌باقر (در شهر جنوبی ساتون) و مسجد امام‌علی و مسجد امام محمدباقر و مسجد المهدی (در سترانگ) و مسجد صاحب‌الزمان(ع) (در پتوم تانی) نام برد. در «کانچانابوری» نیز شیعیان مسجدی [به نام عترت الرسول به مدیریت سید یوسف شاه] ساختند (تمهیدی، ۱۳۷۹: ۵۴ تا ۵۸). معمولا هزینه ساخت مساجد را خانواده‌های ساکن در اطراف مسجد می‌پردازند.
حسینیه‌های امام‌باره، باب‌الحوائج و باقرالعلوم در بانکوک و حسینیه جعفریه (در جنوب) از مراکز تجمع و فعالیت شیعیان تایلند است.
۲. دارالعلم الخویی
مدرسه کوچکی به نام «دارالعلم خویی» در حیاط مسجد امام‌باره (در بانکوک) فعالیت دارد که در سال، حدود ۳۰ طلبه از نقاط گوناگون تایلند را آموزش می‌دهد و طلاب پس از دو سال برای ادامه تحصیل به حوزه‌های علمیه در کشورهای اسلامی مانند ایران یا پاکستان اعزام می‌شوند، بودجه این مدرسه از محل وجوهات شرعی آیت الله العظمی خویی تأمین می‌شود.
۳. مرکز اسلامی دار اهل بیت
این مرکز در ۱۳۵۶، با پشتیبانی شیعیان خوجه (مرکز آن‌ها در انگلیس و چند کشور آفریقایی است) و با کوشش یکی از شیعیان و نوادگان شیخ احمد قمی به‌نام «احمد چولا» تأسیس شد. بیشتر اعضای این مرکز را طلاب تایلندی تحصیل‌کرده قم تشکیل می‌دهند. انجمن جوانان اهل‌بیت نیز در همین مرکز فعالیت می‌کند. چاپ کتاب و ادعیه، تدریس قرآن و برگزاری اردوی نوجوانان از خدمات این مرکز است.
در چند سال اخیر سازمان حوزه‌ها و مدارس خارج از کشور نیز دو مدرسه دینی در تایلند بنا کرده است؛ یکی از آن‌ها مدرسه پسرانه «المهدی» در شهر ناخان سیتامارات و دیگری مدرسه دخترانه «مهدیه» در بانکوک با حدود چهل طلبه است.
۴. انجمن تایلندیان فارغ‌التحصیل ایران
این انجمن از طلاب تایلندی فارغ‌التحصیل حوزه علمیه قم که به تایلند باز گشته‌اند تشکیل شده است و ریاست آن با دکتر زین‌العابدین فندی است.
۵. شیعیان امامیه (پتان‌ها)
این گروه که افغانی‌تبارند، در سال‌های گذشته به تایلند مهاجرت کردند و شمار آن‌ها در جنوب تایلند بسیار زیاد است، بیشتر این گروه اهل سنت و تعدادی از آن‌ها نیز وهابی هستند، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی شمار چشمگیری از آن‌ها شیعه شده‌اند و بخشی از آن‌ها در منطقه‌ای به‌نام «بنگ موت» در حومه بانکوک اقامت دارند (تایلند، ۲۹:۱۳۸۷).
۶. شیعیان جدید
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به‌تدریج از سال ۱۳۷۰، شماری از اهل سنت و بودائیان جنوب تایلند با تأثیرپذیری از انقلاب اسلامی ایران، به مذهب شیعه جعفری پیوستند که به آن‌ها شیعیان جدید می‌گویند؛ بیشتر آن‌ها در شهرهای جنوبی تایلند از جمله در ساتون و ناخان سیتامارات فعالیت دارند، از مراکز آن‌ها مسجد روح الله و مدرسه المهدی به ریاست حجت‌الاسلام سید سلیمان حسینی در شهر ناخان سیتامارات واقع در ششصد کیلومتری جنوب بانکوک است، همچنین بنیاد قرآنی رسول اعظم به ریاست شیخ اسماعیل عسکری و نیز مدرسه اسلامی المهدیه، از مراکز عبادی و درسی این شاخه در شهر بانکوک می‌باشد. این گروه در مقایسه با دیگر گروه‌های شیعه، ارتباط بیشتری با جمهوری اسلامی ایران دارند.
۷. دیگر شیعیان
شیعیانی از هند، عراق، ایران، پاکستان و لبنان نیز در سال‌های گذشته به تایلند رفته‌اند و در آنجا به زندگی و کار سرگرم‌اند؛ از جمله آن‌ها می‌توان به شیعیان خوجه یا بهره‌ها اشاره کرد.
«بهراها در دوره حکومت آیوتایا، یعنی سیصد سال قبل، به تایلند آمده‌اند، اما نقش و شمار آنان در بین مسلمانان بسیار اندک است. آنان با دیگران کاری ندارند و با فرقه‌های مسلمانان دیگر نیز ارتباط ندارند و با محدودیت‌های خاص خود زندگی می‌کنند.بهراها نه کسی را به مذهب خود راه می‌دهند و نه هیچ تبلیغی می‌کنند. این گروه مسجدی در شهر بانکوک، به‌نام مسجد سیفی و معروف به ساختمان سفید و قبرستانی خصوصی در منطقه شیعه‌نشین دارند. اینان در ایام محرم مراسم عزاداری برای امام‌حسین برپا می‌دارند، ولی این مراسم از چشم مردم پنهان نگه داشته می‌شود. بهراهای تایلند برای حفظ هویت خود، بعضی از جوانان را به شهر بمبئی هندوستان که مرکز بهراها است، می‌فرستند تا آداب، رسوم و اعتقادات مذهب خود را به آن‌ها تعلیم دهند. هرساله نیز داعی بزرگ، نماینده‌ای را به سوی آنان می‌فرستد تا به کارهای آنان رسیدگی کند.
در تایلند هر دو شاخه بهراها وجود دارد: یکی داودی و دیگری سلیمانی، داودی‌ها از لحاظ جمعیت در مقایسه با سلیمانی‌ها بیشترند، اما هر دو شاخه از لحاظ اقتصادی در وضعیت خوبی قرار دارند، هم‌اکنون یکی از اقتصاددانان معروف کشور، به‌نام پروفسور عمار سیام والا، از فرقه بهرای سلیمانی است» (اسدن کاوچن، ۱۳۸۴ :۶).