نظام اقتصادی اوکراین
اقتصاد اوکراین یک اقتصاد بازار آزاد به شمار می رود که در ده سال اول استقلال این جمهوری از شوروی میزان تولید ناخالص داخلی این کشور بطور شدیدی کاهش یافت و از سال 2000 تا 2008 برعکس ده سال اول رشد سریعی را در اقتصاد تجربه کرد.اوکراین به عنوان یکی از عناصر اصلی اقتصاد شوروی سابق از بحران اقتصادی شدیدی را در دهه 1990 که شامل تورم شدید و کاهش شدید تولید اقتصادی بود، عبور کرد. در سال 1999 در پایین ترین نقطه بحران اقتصادی ، میزان تولید ناخالص داخلی اوکراین تقریبا نصف تولید ناخالص داخلی قبل از استقلال بود. تولید ناخالص داخلی این کشور برای اولین بار درسال 2000 رشد داشت که این روند تا 7 سال ادامه داشت.در سال 2007 اقتصاد اوکراین به یک رشد 7درصدی رسید(standardandpoors,26 may 2011) و در سال 2008 اوکراین با تولید ناخالص داخلی 188میلیارد دلاری رتبه 45 را در بین کشورهای جهان از آن خود کرد. با وجود این اوکراین نیز تحت تاثیر بحران مالی سال 2008 قرار گرفت و میزان تولید ناخالص داخلی این کشور در سالهای 2008 و 2009 به میزان 1/15 درصد با کاهش همراه بود. در سال 2009 تاکنون سرعت تورم در این کشور کاهش پیدا کرد و از آن موقع تا کنون در مرز کمتر از ده درصد متوقف شده است. پول اوکراین که با نسبت یک به پنج تثبیت شده بود با رخداد بحران اقتصادی به نسبت یک به هشت کاهش یافت.(guardian.co.uk,30 apr 2010)
جدول شماره 10: لیست تعدادی از مهمترین شرکتهای اوکراینی در سال 2008
| نام شرکت | موقعیت جغرافیایی | درآمد (میلیون گریونا) | سود حاصله(میلیون گریونا) | تعداد کارگران |
| نفت و گاز اوکراین | کی یف | 968/61 | 670/11 | 682 |
| اینرگوریناک | کی یف | 527/40 | 183 | 26 |
| گاز اوکراین | کی یف | 179/31 | 128 | 171500 |
| متین وست | دانتسک | 185/30 | 410/1 | 408 |
| کریوریش استال | کریوی ریا | 102/22 | 676/4 | 42094 |
| آهن و فولاد آییچ | مارییوپول | 727/21 | 362/1 | 54945 |
| فولاد آزواستال | مارییوپول | 235/21 | 959/1 | 20518 |
| آهن و فولا آلچوسک | آلچوسک | 322/15 | 350- | 17900 |
| کامرس بی پی –تی ان کی | کی یف | 816/14 | 484- | 427 |
| نفت لیسیچانسک | لیسیچانسک | 485/14 | 794- | 3743 |
| دیتک(انرزی دانباس) | کی یف | 968/12 | 985/1 | 290 |
| متالوژی دانتسک | دانتسک | 911/12 | 360- | 10966 |
| کی یف استار | کی یف | 799/12 | 559/5 | 4905 |
| اتومبیل زد ای زد | زاپوریژیا | 753/12 | 390- | 14943 |
| صنایع دانباس | دانتسک | 583/12 | 511 | 519 |
1. Investgazeta.net. Retrieved 19 December 2010.
http://www.investgazeta.net/kompanii-i-rynki/vyshel-rejting-100-krupnejshih-kompanij-ukrainy-157984/
جدول شماره 11: میزان رشد اقتصادی اوکراین در بین سالهای 2000 تا 2011
| 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006 | 2005 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 | سال |
| 5/4% | 2/4% | 8/14-% | 2/1% | 9/7% | 3/7% | 7/2% | 1/12% | 6/9% | 2/5% | 2/9% | 9/5% | رشد اقتصادی |
Azarov: Shadow trade accounts for 40% of domestic market, Interfax Ukraine (7 December 2011)
http://www.interfax.com.ua/eng/main/88030/
1-15-3پراکندگی و توزیع میزان درآمد در جامعه اوکراین
مناطق روستایی در مناطق غربی و مرکزی اوکراین فقیرترین و ساکنان مناطق صنعتی شرق و شهر کی یف جزو ثروتمندترین مناطق اوکراین به شمار می آیند. در دسامبر سال 2010میزان متوسط درآمد ماهیانه در اوکراین 2629 گریونا (هر گریونا معادل تقریبی 10 سنت یورو) بود و فقیرترین مناطق اوکراین شامل ولین و چرنیگیو به ترتیب دارای درآمد ماهیانه 1995 و 1951 گریونا بودند در حالی که درآمد ماهیانه در شهر کی یف 4174 گریونا ،شهر سواستوپول2712 گریونا و در مناطق کی یف 2647 گریونا بود. بیرون از پایتخت و شهر سواستوپل ، بیشترین درآمد متعلق به دانتسک و لوگانسک به ترتیب 2654 و 2631 گریونا می باشد .
در رابطه با چگونگی توزیع فقر در اوکراین باید گفت بیشترین میزان فقر در مناطق جنوبی و غربی (بخصوص در نواحی روستایی مستقر دراین مناطق)و نواحی شرقی اوکراین کمترین میزان فقر را به خود اختصاص داده است.در سال 2001 طبق تعریف بانک جهانی از فقر(سرانه یک دلار) 39 درصد از جمعیت اوکراین فقیر محسوب می شدند.طبق این استاندارد 49 درصد اوکراینیهای ساکن در مناطق روستایی و 45 درصد از ساکنان شهرهای غرب اوکراین فقیر بودند.بااین حال اگر فقیر کسی باشد که 80 درصد درآمدش را برای تهیه غذا هزینه می کند پراکندگی فقر در این کشور شکل دیگری به خود می گیرد . در این صورت در مناطق غربی اوکراین 28 درصد از روستائیان و 9 درصد شهری ها ، 80 درصد درآمد خود را صرف تهیه غذا می کنند در حالیکه در مناطق شرقی 19درصد شهریها و 11درصد روستائیها طبق این تعریف جزو فقرا قرار می گیرند.
2-15-3منابع انرژی اوکراین
اوکراین از لحاظ دارا بودن منابع طبیعی و بخصوص ذخایر معدنی کشوری غنی محسوب می شود. اگرچه اوکراین ازلحاظ نفت و گاز طبیعی از کشورهای مطرح جهان نمی باشد ولی دارای منابع انرژی مهمی همچون زغال سنگ، هیدرالکتریک و مواد خام سوختهای اتمی نیز می باشد.
جدول شماره 12: میزان تولید ، مصرف ،ذخایر نفت و گاز اوکراین
| شاخص | نفت خام(بشکه در روز) | گاز طبیعی(میلیارد متر مکعب در سال) |
| تولید | 82000 (برآورد 2010) | 26/20 (برآورد 2009) |
| مصرف | 29600 (برآورد 2010) | 16/44 (برآورد 2009) |
| صادرات | 144000 (برآورد 2009) | 8/2 (برآورد 2009) |
| واردات | 301900 (برآورد 2009) | 7/26 (برآورد 2009) |
| ذخایر اثبات شده | 395000000 (2006) | 1107 (برآورد 2011) |
Ukraine". CIA World Factbook. May 14, 2008. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.html. Retrieved 2008-05-14.
3-15-3وضعیت تجارت در اوکراین
اتحادیه اروپا با اختصاص 1/27 درصدصادرات،. 7/33 درصد واردات درسال 2008 بزرگترین شریک تجاری اوکراین به حساب می آید. که همین مبادله کالا با اروپا موجب رشد دو رقمی اوکراین در سالهای اخیر شده است. (New York Times, 31/8/2008) روسیه نیز با 1/21 درصد صادرات و 28 درصد واردات در سال 2009 دومین شریک تجاری اوکراین بود. ( Rogers, Simon; Sedghi, Ami ,15 April 2011 )اشباع بازار فولاد جهان ، چشم انداز صادرات محصولات غیر کشاورزی اوکراین مانند مواد آهنی و محصولات فولادی را مورد تهدید قرار می دهد. اگرچه صادرات ماشین آلات و ابزار ماشینی درحال افزایش می باشدولی مشخص نیست که آیا افزایش صادرات این محصولات می تواند کاهش احتمالی صادرات فولاد را جبران کند چرا که در حال حاضر 46 درصد مجموع صادرات اوکراین را مواد آهنی و فولادی تشکیل می دهد.
در مجموع می توان گفت اوکراین از نظر اقتصادی در رده چهلم جهان واقع شده است. واحد پول اوکراین هروینا و از نظر اقتصادی در سازمان تجارت جهانی ، کشورهای مشترک المنافع و گوام عضویت دارد ، میزان تولید ناخالص اوکراین طبق برآورد سال 2011 ، 327 میلیارد دلار ، میزان رشد تولید ناخالص ملی این کشور 7/4٪ و سرانه تولید ناخالص ملی دراین کشور در سال 2011 به میزان 7200 دلار بوده است. سهم بخش خدمات 1/ 56 درصد ، صنعت 7/ 34 درصد و کشاورزی با 3/ 9 درصد از تولید ناخالص ملی است. 35 درصد جمعیت اوکراین در سال 2009 زیر خط فقر بودند و نیروی کار این کشور در همان سال
06/22 میلیون نفر بود و نرخ بیکاران این کشور در سال 2011، 9/ 7 درصد نیروی کار بود. مهمترین محصولات این کشور زغال سنگ، الکتریسیته، محصولات آهنی و غیرآهنی ،ماشین آلات و وسایل حمل و نقل، مواد شیمیایی و مواد غذایی می باشد.میزان صاردات اوکراین طبق برآورد 2011 ، 67/ 60 میلیارد دلار و واردات این کشور 70 میلیارد دلار بوده است که مقاصد مهم صادراتی این کشور روسیه 1/ 24 درصد، ترکیه 9/ 5 درصد و ایتالیا 7/ 4 درصد و مهمترین کشورهای صادرکننده به این کشور روسیه 9/ 33 درصد، چین 5/ 8 درصد، آلمان 1/8 درصد، لهستان 4/ 5 در صد و بلاروس 1/ 4 درصد در سال 2010 می باشند.