تاریخ شکل گیری زبان اسپانیایی

شکل گیری زبان اسپانیایی به سه دوره تقسیم می شود:

1.قرون وسطی (کاستیانو باستان، شروع آن قرن ده و پایان آن قرن پانزدهم میلادی می باشد.):

در آن دوران چهار زبان اصلی در شبه جزیره وجود داشت، از جمله آنها زبان کاستیانو، لئونی، آراگونی و مُستعربی[11] را می توان نام برد، همچنین در برخی از مناطق زبان های لاتین، باسکی،گالیسیای-پرتغالی[12]و کاتالانی مورد استفاده قرار می گرفت. در بین این زبان ها تنها کاستیانو بود که به سرعت فراگیر شد، یکی از دلایل آن روحیه جنگ طلبانه شاهان کاستیا بود که  با پیشروی به سوی جنوب موجب گسترش زبان خود نیز می شدند.  زبان کاستیانو در قرون وسطی از هیچ قاعده املایی پیروی نمی کرد، از اینرو دستخوش انشعاب و تغیرات زیادی قرار گرفت. در قرن یازدهم گلوساس اِمیلیانِنسِس و سیلِنسِس[13] اولین نوشته ها به زبان کاستیانو بودند که در صومعه های سیلون و سان میان[14] یافت شدند. اولین متنی که کاملاً به زبان اسپانیایی نگاشته شده است اِلسید[15](قرن 12) نام دارد. زبان اسپانیایی در قرن دوازدهم برای نوشتن اسناد رسمی و کتاب مقدس که آلفونسو دهم[16] دستور ترجمه آن را داده بود مورد استفاده قرار گرفت. اولین قدم برای رسمی کردن زبان کاستیانو توسط آلفونسو دهم در قرن سیزدهم برداشته شد و اینگونه بود که انشعابات زبانی قرون وسطی در هم آمیخت و این زبان به زبان واحدی تبدیل شد.

در شهر تولِدو مجموعه ای از حقوق دانان، تاریخ نگاران و مردمانی فرهیخته گرد هم آمدند و این شهر را به مرکزی فرهنگی تبدیل کردند، آنگونه که پژوهشگران مختلفی از دیگر نقاط اروپا به این شهر می آمدند. در این دوره(قرن سیزدهم) شاهد تأسیس مدرسه مترجمان تولدو هستیم، در حالی که عده ای در این نهاد مشغول به ترجمه از متون عربی و عبری به زبان رومی بودند، برخی دیگر این ترجمه ها را به لاتین بر می گرداندند. بخش عمده ای از دانش غربی از جمله آثار فیلسوفان، هنرمندان و متفکران بزرگ غرب که طی حمله بربرها به روم از بین رفته بود،  با ترجمه این آثار به زبان عبری و عربی از خطر نابودی در امان ماند. پادشاه آلفونسو دهم به ترویج نثر نویسی به زبان کاستیانو پرداخت و دستور داد آثار تاریخی و دیگر نوشته ها را به زبان کاستیانو(نه به زبان لاتین آنگونه در آن زمان مرسوم بود) به نگارش در آورند، از جمله این آثار ترجمه کتاب انجیل از  عبری ، ترجمه اصول اخلاقی از عربی، کتاب هایی در مورد سنگ شناسی، ستاره شناسی و تاریخ اسپانیا را می توان نام برد. او تأثیر زیادی بر نثر نویسی به زبان کاستیانو داشت آنگونه که وی را خالق نثرنویسی اسپانیا نامیده اند. پس از مرگ آلفونسو دهم، زبان کاستیانو مورد استفاده نویسندگان قرار می گرفت، دون خوان مانوئل[17] (1283-1348) با دقت زیاد به توسعه نثر کاستیانو پرداخت و اثر مشهورش با نام کُنت لوکانور[18] را به نگارش درآورد. از دیگر نویسندگان این دوره می توان آرسیپرِستِ دِ ایتا[19](1284-1351) و اثر او کتاب عشق خوب[20] را نام برد. در گذر از قرن چهاردهم به پانزدهم میلادی شعر رقص مرگ[21] بوسیله شاعری گمنام به نگارش در آمد، نویسنده با پرداختن به موضوع مرگ  خاطر نشان می کند که این مسئله واقعه ای است که آدمی را در چنگ می گیرد، آنگونه که  او هیچ راه فراری برای خود نمی یابد؛ در اواسط قرن چهاردهم بواسطه مرض وبا که بیش از نیمی از اروپاییان را به کام مرگ کشانده بود، مسئله مرگ دغدغه بسیاری از نویسندگان آن دوران شد.

2.اسپانیای مدرن (قرن شانزدهم و هفدهم را در بر می گیرد.):

در سال 1492 کتاب دستور زبان کاستیانو[22] نوشته آنتونیو دِ نِبریخا[23](1441-1542) به نگارش درآمد، این کتاب اولین قواعد دستوری یک زبان عامیانه به شمار می رود. او اهمیت بسیاری به دستور زبان می داد و بر این باور بود که قواعد دستوری اساس تمام علوم است. نِبریخا پایه گذار اومانیسم[24] در اسپانیا محسوب می شود، از دیگر آثار مهم او می توان به قواعد املایی زبان اسپانیایی[25] و فرهنگ لغات لاتین-اسپانیایی[26] اشاره کرد. نویسنده دیگری به نام گونثالو دِ کورِآس[27] کتابی که در بردارنده مجموعه اصطلاحات و ضرب المثل های  اسپانیایی بود را در سال 1627   به چاپ رساند.

در پی کشف آمریکا و پس از تکاپوی اسپانیا برای گسترش زبان خود، شاهد آن هستیم که 120 سال طول کشید تا این کشور توانست زبان و قواعد خود را در سرزمین هایی که در آن سوی مرزها بدست آورده بود گسترش دهد.

3.عصر حاضر(از زمان شکل گیری  فرهنگستان سلطنتی اسپانیا تا به امروز):

کتابخانه ملی اسپانیا [28]در سال 1711 توسط فیلیپ پنجم بنیان نهاده شد و در سال 1712 به طور رسمی افتتاح گشت. فرهنگستان سلطنتی اسپانیا [29]در سال 1713 توسط خوان مانوئل فرناندث[30]و مارکز دِ بییِنا[31] تأسیس گشت و یک سال بعد در سوم اکتبر 1714 بطور رسمی در قانون اساسی به تصویب رسید، این فرهنگستان نقش مهمی در گسترش این زبان داشته است. از وظایف این نهاد می توان به وضع کلمات جدید و سازماندهی جوایز ادبی اشاره کرد.

نفوذ اسپانیایی ها به قاره نو، زبان آنها را در سرزمین های قاره آمریکا گسترش داد، به نحوی که هم اکنون از جنوب ایالات متحده تا جنوبی ترین نقطه ی آمریکای جنوبی در پهنه ی عظیمی به کار گرفته می شود. امروزه زبان کاستیانو و اسپانیایی به یک معنی به کار میروند، اما پس از کشف آمریکا این زبان بیشتر به "زبان اسپانیایی" مرسوم شده است. سفر به شمال اسپانیا به مانند سفر به کشور دیگری است، بسیار از مردم آنجا احساس نمی کنند اسپانیایی هستند و حتی به زبان دیگری سخن می گویند، در قرن بیستم این احساس متفاوت بودن تبدیل به خشونت و جنگ شد و از دل این درگیری ها برخی از آثار ادبی دنیا خلق شدند. باسکی ها به مانند کاتالانی ها خود را ملتی جدا می دانند و هر دو این ایالات زبان خاص خودشان را دارند، این شکاف ایجاد شده در اسپانیا نه تنها در زبان، بلکه در قلب فرهنگ این کشور ریشه دوانده است.[32]

امروزه زبان رسمی کشور اسپانیا کاستیانو می باشد. قانون اساسی این حق را که هر یک از ایالت های خود مختار می تواند زبان و گویش خاص خود را داشته باشد به رسمیت شناخته است. به غیر از زبان کاستیانو  شش زبان دیگر در  هفده ایالت مورد استفاده قرار می گیرد، چهار زبان کاتالان، والنسیایی، گالیسیایی و باسکی از جمله زبان های رسمی به شمار می روند و زبان های آراگونی [33]و آستوریا- لئونی[34]اینگونه نیستند. تمام این زبان ها به غیر از زبان باسک، بر آمده از زبان رومی هستند.