ایرانیان در پاریس در دوره مشروطه

حضور ایرانیان در پاریس در دوره مشروطه

در دوره مشروطه( سلطنت محمد علیشاه) پاریس مرکز ایرانیانی شده بود که از وطن خود یا به فرار یا به صورت تبعید خارج شده بودند، تعداد آنان در این شهر بیش از سایر شهرهای اروپا بود و علت آن هم این بود که اغلب این افراد به زبان فرانسه کم و بیش آشنایی داشتند چه زبان فرانسه اول زبان خارجی بود که در آن روزگار در ایران تدریس می شد. از مهم ترین کسانی که در آن زمان در پاریس بودند مهدیقلی خان مخبرالسلطنه هدایت، محمود خان احتشام الدوله، اسماعیل خان ممتازالدوله، علی قلی خان سردار اسعد،مرتضی قلی خان بختیاری، حاج میرزا آقا فرشی و میرزا علی اکبر خان را می توان نام برد.

این جمع در پاریس بودند تا تبعید شدگان ایرانی دیگری مثل تقی زاده، معاضد السلطنه ، محمد علی تربیت، حسین آقا و دهخدا به پاریس رسیدند. از میان ایرانیان مقیم پاریس اغلب اشخاص میانه رویی بودندکه نمی خواستند بر ضد محمد علی شاه وارد کار شوند، آنان شخص شاه را مقصر نمی دانستند و تقصیر را از ناحیه حواشی و درباریان او مثل امیر بهادروشاپشال، مفاخرالملک و مجلل السلطان می دانستند و نظرشان این بود که به وسایل مختلف شاه را متوجه نموده و وی را به صدور فرمان انتخابات و تشکیل مجدد مجلس وادارند.

از کسانی که این عقیده را داشتند، مخبرالسلطنه، علاالدوله و امیر اعظم بودند. ولی در مقابل تقی زاده ، معاضد السلطنه و دهخدا معتقد بودند که شخص شاه منبع فساد است. اینها برای نیل به اهدافشان ابتدا شهر پاریس را برای مرکز انتشار روزنامه معروف صور اسرافیل در نظر گرفتند. ولی روزی که به همراهی دهخدا به 22 مرکز انتشاراتی پاریس که حروف فارسی( به اصطلاح اروپاییان حروف عربی) داشتند، مراجعه نمودند هیچیک حاضر به انتشار و طبع روزنامه نشدند و علت آن این بود که صمد خان ممتازالسلطنه سفیر ایران در پاریس با مراجعه به ادارات دولتی فرانسه طوری ذهن فرانسویان را مشوب کرده و ایرانیان آزادیخواه را آنارشیست جلوه داده بود که دو ائر دولتی فرانسه به تمام مطبعه ها و مراکز انتشاراتی دستور داده بودند که از چاپ نشریه متعلق به آنها خودداری کنند. بعد ها شهر سوئیس به عنوان مرکز نشر این روزنامه در نظر گرفته شد.

پس از انقلاب مشروطه و تاسيس مجلس ، روند اصلاحات فرهنگي شكل قانونمندي به خود مي گيرد. درسا 103 سال پس از اعزام نخستين محصلان ايراني به اروپا، در دوران وزارت ميرزا حسن خان، مستوفي الممالك، قانوني مشتمل بر پنج ماده، براي اعزام محصلان به اروپا به تويب مجلس مي رسد و تعداد سي نفر از دانشجويان در روز سه شنبه سي جمادي الاول سال 1229 هجري قمري به عنوان بورسيه دولت در رشته هاي مختلف علوم و فنون و ادبيات براي تحصيل به پاريس مي روند.[29]