سنت های ازدواج بودائیان تایلند

پای‌بندی به سنت‌ها و روابط خانوادگی و حلقه‌های فامیلی در میان مردم تایلند بسیار قوی است. از این رو ازدواج در سنین جوانی، به‌ویژه در روستاها بسیار رایج است و افراد معمولاً به ازدواج‌های خود پای‌بندند و آن را به شکل سنتی و با رعایت کامل آداب و رسوم آن برگزار می‌کنند. مراسم سنتی عروسی در نقاط گوناگون تایلند به صورت‌های گوناگون برگزار می‌شود و مراسمی‌که در جنوب تایلند برگزار می‌شود با آداب و رسوم عروسی ساکنان شمال تایلند یکی نیست. بدیهی است که هر چه به نواحی روستایی و محلی تایلند نزدیک‌تر باشیم، مراسم عروسی، سنتی‌تر و آداب و رسوم آن بیشتر است. مراسم عروسی و ازدواج در تایلند در اصل جنبهٔ مذهبی ندارد و در قدیم حضور راهبان در مراسم عروسی معمول نبود و راهبان بودایی بیشتر در عزاداری‌ها دیده می‌شدند؛ اما امروزه برای خیر و برکت در آن حضور دارند.

همان‌گونه‌که ایرانی‌ها عقد و عروسی را جدا از هم برگزار می‌کنند، بودایی‌ها این سنت را در دو مرحله انجام می‌دادند.

۱. ازدواج با سنت بودایی که با نیایش آغاز و با بردن غذا به معابد یا هدیه دادن به راهبان، رسمی می‌شود.

۲. در ازدواج با فرهنگ سنتی سیامی، سنت خانوادگی، ملاک عمل قرار می‌گیرد و آداب و رسوم فامیلی دو طرف در آن نقش‌آفرینی می‌کند. مراسم سنتی را می‌توان دور از معبد و حتی در روزی دیگر برگزار کرد؛ اما امروزه دیگر این سنت‌ها دقیق اجرا نمی‌شود و اجرای آن راحت‌تر شده است.

نخستین گام برای مراسم عروسی، تعیین زمان سعد و مناسب برای آن است تا ازدواج باشگون و برکت همراه شود. برای این کار نزد طالع‌بینان و راهبان می‌روند تا آن‌ها روز پر خیر و برکتی را برای این مراسم برگزینند. تایلندی‌ها به عدد ۹ اعتقاد دارند و سعی می‌کنند که مراسم عروسی را در ساعت ۹ یا روز نهم یا ماه نهم برگزار کنند.

بخش اول از مراسم عروسی که امروزه راهبان هم در آن شرکت دارند، معمولاً صبح‌ها برگزار می‌شود که در آن فقط بستگان و دوستان بسیار نزدیک عروس و داماد حضور می‌یابند؛ برای آن‌ها کارت دعوت با ذکر ساعت دقیق مراسم فرستاده می‌شود. ولی در میهمانی شب، دعوت شفاهی هم کفایت می‌کند. نکتهٔ جالب آن است که مراسم عقد حتماً باید پیش از مراسم عروسی صورت بگیرد، ولی برخی افراد در عمل و برای صرفه‌جویی، عقد را در همان روز عروسی برگزار می‌کنند و به آن مراسم خان ماک(Khan Maak Procession) می‌گویند.

الف) مراسم مذهبی: در مراسم مذهبی عروسی، عروس و داماد اول در برابر عکس یا تندیس بودا به حالت «وای» ادای احترام می‌کنند و می‌نشینند و همان جا به خواندن ادعیه و اوراد بودایی مخصوصی می‌پردازند؛ سپس شمع و عود روشن می‌کنند. بعد نوبت به پدر و مادر عروس و داماد یا بزرگتر فامیل برای دست به دست دادن آن‌ها می‌رسد. یعنی دو حلقه از نخ یا بند سفید دور سر هر یک می‌بندند و این دو حلقه را با نخ دیگری به هم وصل می‌کنند. پس از این مراسم عروس و داماد، گل و غذا و دارو به راهبان حاضر در مراسم می‌دهند و پولی را در پاکت گذاشته برای مخارج معبد نذر می‌کنند.

بعد راهبان حاضر در مراسم ریسمان کوتاهی را که در دست دارند باز می‌کنند و با خواندن اوراد مقدس بودایی به زبان پالی به عروسی خیر و برکت می‌بخشند. سپس ارشدترین راهب یک سرنخ راگرفته و آن را درون ظرف آبی قرار می‌دهد و می‌گوید که با این‌کار خیر و برکت از نخ می‌گذرد و به آب می‌رسد. بعد کمی از این آب را با اشک شمع‌های روشن در برابر تصویر بودا مخلوط می‌کنند، مرهم و گیاهان معطر دارویی هم به آن می‌زنند و تکه‌ای از خمیری را که به این ترتیب به دست می‌آید با انگشت شصت به پیشانی‌های عروس و داماد می‌چسبانند. برای این که دست راهبان به پیشانی عروس نخورد، خمیر پیشانی عروس را با ته شمع می‌چسبانند. آنگاه یکی از راهبان حاضر در مراسم به موعظهٔ عروس و داماد می‌پردازد و مراسم با صرف غذا به پایان می‌رسد. تعداد راهبان در این مراسم باید فرد باشد و گاهی از سه تا ۹ راهب در این مراسم شرکت می‌کنند.گاهی هم عروس و داماد به معبد بودایی می‌روند و برای راهبان غذا می‌برند. اگر راهب به منزل آمده باشد پولی را در پاکت می‌گذارند و برای تیمن و تبرک به او می‌دهند.

گاهی هم برای شگون بخشیدن به مراسم عروسی، آزادکردن حیوانات و رهاکردن پرندگان از قفس یا انداختن ماهی و لاک‌پشت به آب‌های آزاد مانند رودخانه و دریا رایج است.

ب) مراسم سنتی: پیش از مراسم عقد، باید میزان مهریه مشخص شود؛ سپس طلا و هدایای دیگری را در سینی‌های مخصوص می‌گذارند و از طرف داماد به عروس و خانوادهٔ او هدیه می‌دهند. در زمان‌های قدیم رسم این بود که در این مراسم از خانهٔ داماد به خانهٔ عروس بروند. اما امروزه چنین نیست و مراسم عقد در همان روز عروسی و از خانهٔ عروس آغاز می‌شود و همراهان با ساز و دهل و رقص و آواز و پای‌کوبی راهی خانهٔ عروس می‌شوند. وقتی فامیل داماد به خانهٔ عروس می‌رسند، رسم است که جلوی آن‌ها را بگیرند و از اینجا مراسمی آغاز می‌شود که تایلندی‌ها به آن «سانوک»(Sanuk) می‌گویند و بیشتر به شوخی وخنده برگزار می‌شود. به این شکل که پس از رسیدن جمع به خانهٔ عروس برای آن که توان مالی داماد را بیازمایند، دو نفر از زنان فامیل عروس قدم به قدم در برابر دو لنگه در که یکی با نوارهای طلا و دیگری با نوارهای نقره تزئین شده است بر سر راه داماد می‌ایستند و از او پول می‌خواهند. درِ نقره‌ای را به زبان تایلندی «پراتو انگوئن»(Pratoo Ngoen) و در طلایی را «پراتو تونگ»(Prato Tong) می‌گویند. برای این که داماد از این درها بگذرد، باید کلید آن‌ها را داشته باشد و این کلید هم چیزی نیست جز پولی که باید درون پاکتی بگذارد. اگر پول درون پاکت کافی نباشد، زن‌هایی که در کنار درها هستند نمی‌گذارند داماد رد شود و به عروس برسد. هر چه داماد به در آخر نزدیک شود، مبلغ پول‌ها هم بیشتر می‌شود؛ ضمن این که با هر بار ردشدن از هر در، صدای ولولهٔ جمع بلند می‌شود. فامیل داماد هم‌چنین باید هدایایی به فامیل عروس بدهند که این هدایا به‌طور سنتی چیزی نیست جز نشای موز و شکر. در سال‌های گذشته، این نشاها را باید در خانهٔ عروس می‌کاشتند و هنگامی‌که زمان اولین زایمان می‌رسید، از آن‌ها به نوزاد می‌خوراندند. در این مراسم همچنین میهمانان مواد خوراکی با خود می‌آوردند و بیرون از خانه برای رفتگان عروس خیرات می‌کردند تا روح مردگان را شاد کنند و آن‌ها را در این شادی شرکت دهند. همچنین هدایایی مانند زنجیر یا گردنبندهای طلا به عروس و خانوادهٔ او می‌دادند و مهریه را هم می‌پرداختند تا همان‌جا آن را بشمارند.

در زمان‌های قدیم در تایلند و برمه ازدواج با محارم در میان اشراف و پادشاهان رایج بوده است و بسیاری از پادشاهان خواهران ناتنی خود را به زنی می‌گرفتند. محمدربیع در این زمینه می‌نویسد:

«[در هنگام ازدواج] عقد و نکاح و حلال و حرامی نمی‌باشد و از جمله چیزی که فیمابین این طایفه شیوع دارد عقد محرمات است. مانند تزویج والد، صبیه را و همشیره‌زاده را و هیچ‌یک این‌قدر [در تزویج محارم] اصرار ندارند که پادشاهان آنجا، چنانچه اعتقاد ایشان آنست که بر ما واجب عینی است... و این پادشاه که عقل این طایفه است از همشیرهٔ خود صبیه دارد... بعد از گفت‌وگوی والدین زفاف مجدد روی می‌دهد... و آن دختر به جهت این که حلال شود فریاد و فغان کنان می‌رود... و جهاز دختران آنجا همین عریانی و سر و ساز ایشان بی‌سامانی است و به درستی صورت اکتفا کرده دست از معنی بازداشته‌اند».