كتابخانه‌­ی ملي چین

از دانشنامه ملل
نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۳ توسط Hamidian (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «كتابخانه­‌ی ملي كنوني چین، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پايتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­خوا» در پكن احداث و سپس به خيابان «وِن­جين (Wenjin)» منتقل و به بزرگترين كتابخانه­‌ی مدرن چین تبديل گرديد. این کتابخانه در سال 1928 میلادی،...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

كتابخانه­‌ی ملي كنوني چین، همان «كتابخانه‌­ی سلطنتی پايتخت» سابق است كه در سال 1909، در محل معبد «گوانگ­خوا» در پكن احداث و سپس به خيابان «وِن­جين (Wenjin)» منتقل و به بزرگترين كتابخانه­‌ی مدرن چین تبديل گرديد. این کتابخانه در سال 1928 میلادی، کتابخانه‌­ی ملی بِی­پینگ (Beiping) نام گرفت. از سال 1987، در مکاتبات بین‌المللی با نام «کتابخانه­‌ی ملی چین» عنوان شد و در دسامبر سال 1998 با مصوبه‌­ی شورای وزیران چین این نام رسمیت یافت. در طول سال­‌هاي سپري شده، تعدادي از محققان و دانشمندان برجسته‎­‌ی چینی، از جمله «ليانگ چي­چائو»، «چاي يوان پي»، «لوشون» در خدمت اين كتابخانه بوده و رياست آن را بر عهده داشته‌اند.

كتابخانه­‌ی ملي چین، پس از تأسيس جمهوري خلق چین در سال 1949، به كتابخانه­‌ی پكن تغيير نام داد. به دنبال توسعه‌ی علمی و آموزش چین، و افزايش تقاضاي مردم براي فراگيري علوم، كتابخانه­‌ی پكن نيز در دهه‌هاي 1950 و 1960 توسعه­‌ی بيشتري يافت. در سال 1975 براساس تصمیم «چوئن­لاي» نخست وزير وقت این کشور، عملیات ساخت و ساز و تجدید بنای ساختمان كتابخانه­‌ی پكن آغاز و در سال 1987 ساختمان جديد كتابخانه در فضايي به مساحت 170 هزار متر مربع تكميل و به یکی از بزرگ­ترين كتابخانه‌­های جهان تبديل شد. این کتابخانه از نظر وسعت مقام نخست را در آسیا و مقام چهارم را در جهان دارد. ساختمان كتابخانه جمعآ از 22 طبقه و چند ساختمان مرتبط تشكيل شده است. مخازن كتاب 10 طبقه را به خود اختصاص داده و 38 تالار مطالعه نيز در 5 طبقه از ساختمان استقرار يافته‌اند. افزون بر این­ها، دو تالار نمايشگاهی و دو محوطه‌­ی سبز نيز در زمين 14 هكتاري كتابخانه وجود دارد. بخش‌هاي مختلف آن عبارتند از:

1- بخش منابع الكترونيكي. دو تالار منابع الكترونيكي در كتابخانه وجود دارد که هر كدام به ترتيب 20 و 63 رايانه دارند. بسياري از لوح‌هاي فشرده و سايت‌هاي اينترنتي در اين تالارها قابل دسترسي هستند. استفاده از رايانه‌ها با پرداخت هزينه‌هاي تعيين شده، مخصوص اعضا بوده و اعضاي جديد پس از طي دوره‌هاي آموزش رايانه، مجاز به بهره‌برداري هستند. امكان دسترسي پيوسته به فهرست همگاني (اپك) نيز ميسر است.

2- بخش خدمات تهيه­‌ی اسناد. وظيفه­‌ی اين مركز، ارائه‌­ی خدمات اطلاع‌رساني به طرح‌هاي تحقيقاتي بزرگ ملي، واحدهاي توليدي، و عموم مردم در قالب تهيه، بازيابي، و اشاعه‌­ی اطلاعات مورد نياز آن­ها، در قبال دريافت هزينه‌هاي مربوط است. امانت بين كتابخانه‌هاي داخل و خارج از كشور، از ديگر وظايف اين مركز به شمار می‌­رود.

3- بخش ترجمه. اين بخش وظيفه­‌ی ترجمه­‌ی منابع كتابخانه‌اي به زبان‌هاي گوناگون را برعهده دارد. مترجمان پاره‌وقت اين مركز بنابر سفارش مراجعان، به ترجمه از زبان‌ها يا به زبان‌هاي مختلف از جمله انگليسي، روسي، ژاپني، آلماني، فرانسوي، كره‌اي، اسپانيولي، ايتاليايي، هندي، و جز آن مي‌پردازند.

4- بخش صوتی و تصویری. این بخش دارای سه سالن صوتی و تصویری مجهز به سیستم چندرسانه‌­ای، با امکانات استودیو ویرایش فیلم، پخش، و ظبط است. دو سالن نمایش جمعی با 130 صندلی و 60 صندلی تک نفره نیز در این بخش در نظر گرفته شده است. در این بخش امکان به امانت گرفتن منابع برای اعضای کتابخانه هم وجود دارد.[۱]

كتابخانه‌­ی ملي چين، افزون بر اين­كه يك كتابخانه‌­ی تحقيقاتي جامع و گنجينه­‌ی ملي انتشارات داخلي است، مركز تحقيقات و توسعه­‌ی كتابخانه‌ها و شبكه‌هاي اطلاع‌رساني كتابخانه‌ها نيز به‌شمار مي‌رود. تهيه­‌ی كتابشناسي ملي، نظام رده‌بندي چيني، اجراي توافقات رسمي فرهنگي، و همكاري با ساير كتابخانه‌ها در داخل كشور و در سطح بين‌المللي، از وظايف اين كتابخانه است. كتابخانه‌­ی ملی، مركز ملي شابک و شماره­‌ی استاندارد ملي پيايندها (آي.اس.اس.ان.) نيز هست. به صورت کلی، حفظ و نگهداري مواد كتابخانه‌­ای از اهداف اين كتابخانه است. از اين رو، كتاب‌هاي مهم و نادر، به‌ منظور حفظ و نگهداري مطلوب، به ريزنگار تبديل مي‌شوند. اين كتابخانه علاوه بر برخورداري از قانون واسپاري انتشارات داخلي (از سال 1920)، به گردآوري انتشارات خارجي، انتشارات سازمان‌هاي بين‌المللي و دولت‌هاي خارجي، انواع ريزنگار و مواد ديداري - شنيداري، لوح فشرده، و انتشارات الكترونيكي نيز می‌پردازد. هم­چنين مجموعه‌هاي بزرگي از انتشارات در زمينه‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني؛ سالنامه‌هاي چيني؛ و مجموعه‌هاي خاص انتشارات هنگ‌كنگ، تايوان، و ماكائو را گردآوري كرده است. افزون بر این، كتابخانه‌­ی ملي چين مركز واسپاري رساله‌هاي دكتراي چيني و انتشارات سازمان ملل متحد نيز هست.

اين كتابخانه در تمامي روزهاي سال به روي مراجعان باز بوده و روزانه بین 7 تا 8 هزار نفر به كتابخانه مراجعه كرده و از 10هزار  فقره ماده­‌ی كتابخانه‌اي استفاده مي‌کنند. هم­چنين، خدمات پيوسته‌­ی آن 24 ساعته از طريق شبكه‌هاي چندرسانه‌اي گوناگون و نيز اينترنت قابل دسترسي است. در 1999، قريب به 15000 كارمند در اين كتابخانه اشتغال داشته‌اند، كه نزديك به 10 درصد آنها داراي تخصص كتابداري بوده‌اند.

كتابخانه­‌ی ملي چين، مركز ملي پيشينه­‌ی كتابشناختي است و وظيفه‌­ی انتشار «كتابشناسي ملي چين»، فهرستگان‌هاي ملي، و فهرست مجموعه‌هاي موجود در اين كتابخانه را بر عهده دارد. اين كتابخانه از سال 1927 و به‌ ويژه از سال 1957 «فهرستگان ملي چين» را گردآوري كرده است. در سال 1997 «مركز فهرست­نويسي كتابخانه­‌ی پيوسته»، به‌منظور سازماندهي فهرست نويسي رايانه‌اي در سطح كشور، مديريت شبكه‌­ی فهرستگان، و گسترش اشتراك منابع كتابشناختي در آن تأسيس شد. انتشار فهرست­ برگه­‌ی كتاب‌هاي چيني با فرمت مارك نيز از وظايف اين مركز به‌ شمار مي‌رود. تا پايان سال 1997 حدود 73 نفر در اين مركز اشتغال داشته‌اند.

كتابخانه­‌ی ملي چين هم­چنين موظف به تهيه‌­ی بيش از 30 عنوان كتابشناسي است؛ از جمله: «كتابشناسي ملي چين»، «كتابشناسي عمومي كتاب‌هاي منتشر شده بين سال‌هاي 1911-1949»، و «كتابشناسي كتاب‌هاي قديمي و كمياب».

اين كتابخانه با همكاري ساير كتابخانه‌هاي چين، پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي گذشته‌نگر چين (1949 تا 1987) را ايجاد كرده‌است كه در كنار پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي چين كه توسط كتابخانه‌­ی ملي چين راه‌اندازي شده‌است، بزرگ‌ترين و جامع‌ترين پايگاه اطلاعاتي كتابشناسي ملي انتشارات چين را تشكيل مي‌دهد. كتابخانه ملي چين هم­چنین، رياست هيئت تحريريه رده‌بندي كتابخانه‌­ی چيني را برعهده دارد كه زير نظر وزارت فرهنگ چين تشكيل مي‌شود. تحقيق، تأليف، بازبيني، و اصلاح طرح رده‌بندي چيني و موضوعات وابسته، از وظايف اين هيئت به‌شمار مي‌رود.

كتابخانه عظيم ملي چین دارای 3/26 ميليون جلد كتاب (براساس آخرين آمار سال 2007) است كه پنجمين مجموعه­‌ی بزرگ كتاب جهان به شمار مي‌­آيد و در سال­‌هاي اخير سالانه 600 تا 700 هزار جلد كتاب به ذخاير آن افزوده شده است. از جمله آثار بسيار كهن موجود در آن مي‌توان به 35 هزار قطعه خطوط حكاكي شده روي لاك لاك­پشت‌­ها، 300 هزار يادداشت­‌هاي سلطنتي دوران سلسله‌­ی سونگ مربوط به 700 سال پيش، و بیش از 3 ميليون جلد كتاب نادر و منحصر به فرد، و يك ميليون 640 هزار جلد كتاب قديمي، 97/2 میلیون کتاب به زبان­‌های خارجی آن اشاره كرد. اين كتابخانه هم­چنين اسناد و مدارك و آثار قديمي مربوط به شهر دونگ­خوانگ، مجموعه­‌ی جائوچنگ، دايره‌المعارف يونگ­لي و آثار كامل ادبيات كلاسيك چین را در خود جاي داده است. اين كتابخانه از لحاظ گردآوري كتاب به زبان چینی بزرگ­ترين مركز در جهان و بزرگ­ترين كتابخانه­‌ی كشور چین در زمينه­‌ی جمع‌آوري كتب خارجي به 115 زبان دنيا است. در این كتابخانه آثار ارزشمند و گرانبهايي درباره­‌ی افراد مشهور و اسناد دوران انقلاب فرهنگي و تئوري­‌هاي تئوري‌پردازان چینی نگهداري مي‌­شود و با 1200 كتابخانه و موسسه­‌ی تحقيقاتي در 120 كشور جهان مبادلات گسترده‌­اي دارد و نشريات رسمي دولت­‌هاي خارجي و سازمان ملل را در خود جاي داده است. بسياري از انتشارات الكترونيكي و جديد و مدرن امروزه در جريان توسعه­‌ی عصر اطلاع رساني به خزاين و گنجينه­‌هاي اين كتابخانه افزوده شده و مجهز به شبكه­‌ی رايانه‌­اي است و از يك سيستم مديريتي پيشرفته همانند سيستم كتابخانه­‌هاي مهم و پيشرفته‌­ی جهان برخوردار است. داده­­‌هاي ديجيتالي تمام متن موجود در آن به 78 ميليون صفحه مي­رسد كه معادل 250 هزار جلد كتاب است. شمار بازديد كنندگان پايگاه اينترنتي اين كتابخانه در سال 2007 به بیش از 350 ميليون نفر رسيد. اين كتابخانه در قرن بيست و يكم، سيستم كامپيوتري و ديجيتالي كردن تمام كتب و اسناد خود را كه از سال 1998 آغاز كرده به اتمام خواهد رساند و مرحله­‌ی بعدي توسعه­‌ی مجدد ساختماني كتابخانه با فضايي به مساحت 22 هزار متر مربع که درحال اجرا است، به آن اضافه خواهد شد كه پس از تكميل فضاي كتابخانه به 250 هزار متر مربع بالغ مي­‌گردد و از اين لحاظ مقام سوم جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سه طرح اطلاع رساني فرهنگي براي ارائه­‌ی فناوري پيشرفته و توسعه­‌ی فرهنگ و آموزش مردم، چاپ به صورت افستِ كتاب­‌هاي قديمي كمياب و نادر براي استفاده­‌ی عموم و هم­چنين ارسال كتاب به مناطق حاشيه­‌اي و محروم كشور براي توسعه‌­ی فرهنگ كشاورزان و روستاييان و افزايش آگاهي­‌هاي علمي آنان، از جمله طرح­‌هايي است كه از سال 2005 ميلادي اين كتابخانه در دست اجراء دارد.  (سابقی، ، 1384)

سایر کتابخانه‌­های مهم چین نیز عبارتند از: کتابخانه‌­ی جدید پایتخت؛ کتابخانه‌­ی ملی شانگهای؛ کتابخانه‌­ی فرهنگستان علوم اجتماعی چین (کتابخانه­‌ی تخصصی با بیش از 6 میلیون جلد کتاب)؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه پکن؛ کتابخانه­‌ی دانشگاه چینگ­هوا؛ کتابخانه‌­ی دانشگاه خلق پکن؛ و کتابخانه­‌ی دانشگاه تربیت معلم پکن.[۲]

کتابشناسی

  1. www.nlc.gov.cn
  2. سابقی، علی محمد (1392). جامع فرهنگ و ملل چین. تهران: انتشارات الهدی، جلد--- ص---