هنر گرجستان
فصل نهم: هنر
سينما و تئاتر
توسعه و تكامل رشته فيلم برداري و فيل مسازي براي فرهنگ ملي گرجستان، كاميابي مهمي به شمار مي آيد. امروزه در گرجستان هر ساله ده فيلم هنري، نقاشي متحرك (كارتون ) علمي عمومي، مستند و غيره ساخته مي شود. تعدادي از فيلم هاي ساخت گرجستان در جشنواره هاي بين المللي و سرتاسري جمهوري ها به دريافت جوايز و ديپلم هاي افتخاري نائل شده اند. فيلم "پدر سرباز" در چهاردهمي ن جشنواره بين المللي مسكو موفقيت فوق العاده اي داشته است. فيلم هايي به نام هاي "اوشبا"، "دشت آلازان " و "در ارتفاعات پامير" در جشنوار ههاي بين المللي فوق العاده ارزنده شناخته شده و به دريافت ديپلم افتخار موفق شدند. مركز حيات فعالانه و خلاقه كاركنان هنر سينمايي "اتحاديه كاركنان رشته فيلمبرداري" مي باشد.
تئاتر گرجي از همان بدو پيداي ش خود در جهت رآليسم گام نهاد. بر اساس نمايشنامه هاي ملي كه توسط نويسندگان با ذوقي مانند داويد كلدينشويلي David Kldinshvili، زوراب آنتونوف، شالوادادياني Shalva Dadiani و عده اي ديگر تدوين گرديده بود، در پايان قرن نوزدهم و آغاز سده بيستم، نهضت و جنبش نيرومند تئاترال بوجود آمد كه گروه بزرگي از بازيگران هنرمند در رأس آن قرار داشتند.
در گرجستان سابقاً 5 تئاتر وجود داشت. ولي اكنون در اين جمهوري بيش از بيست تئاتر به فعاليت هنري مشغولند. قريب 30 تئاتر ملي آماتوري و نيز صدها تالار شهر و روستايي متعلق به خانه هاي فرهنگ را بايد به تعداد تئاترهاي فوق افزود. در اين تالارها اعضاء كانون گروه هاي آماتوري هنرهاي دراماتيك با موفقيت، نماي شهايي روي صحنه مي آوردند.
در سال 1921 م تئاتر دراماتيك به نام ش. روستاولي تأسيس گرديد. در سال 1928 م، تئاتر دراماتيك به نام ك. مارجانيشويلي ايجاد شد و به فعاليت هنري پرداخت. تربيت و آموزش و آماد ه ساختن هنرپيشگان و كارگردانان و مديران تئاتر در انستيتوي تئاتر به عمل مي آيد. در گرجستان موزه هنر تئاتر دولتي ايجاد شده است. تئاتر تفليس به نام گريبايدوف، سن ن نيكويي را در زمينه هاي فرهنگ هاي تئاتري گرجي كمك و مساعدت مي كند، تئاتر گرجي در ميان فرهنگ تئاترال جمهوري هاي شوروي سابق مقام شامخي را داشت، تئاترهاي گرجستان و فعاليت برجسته آنها در خارج از مرزهاي گرجستان نيز از شهرت فراواني برخوردار است.
هنرهاي تجسمي و دستي
در گرجستان عهد باستان هنرهاي معماري، نقاشي و صورتگري در اوج شكفتگي بود. اين، آثار امروز ارزش تاريخي دارد. در نظام فئودالي تركيب هنرهاي مجسمه سازي و پيكرتراشي و نقاشي تابع معماري بود و جزء لاينفك آثار معماري را تشكيل مي داد.
حكاكي و كنده كاري روي فلز و سفال از كهن ترين هنرهاي گرجستان به شمار مي آيد. قرون گذشته تاريخ دقيق پيدايش اين هنرها را در خود محو كرده اند، اما بر طبق مدارك و اسناد باستانشناسي قدمت هنر كنده كاري و سفال سازي حتي به دو هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد. مجسمه سازي، كنده كاري روي فلزات با هنرهاي ميناكاري روي طلا، پيوند محكم و ناگسستني دارد. ميناهاي جداردار گرجي با نقوش مخصوص به خود، با رنگهاي درخشان و خيره كننده و با شفافيت لعاب و سنگهاي مصنوعي و شيشه هاي رنگين خويش يكي از مقام هاي اول را در جهان دارا مي باشد.
كمال هنري نقوش زرين قاب هاي شمايل و طلا كاري هاي و جلد كتابها و صليب هاي بزرگ و انواع ظروف و وسايل تزئيني، بر نهايت مهارت و استادي سازندگان آن گواهي مي دهند. در قرن دهم الي دوازدهم ميلادي، هنر كنده كاري و حكاكي به حد اعلاي شكفتگ ي رسيد. در دوره حكومت ملكه افسانه اي تامارا، برادران بكا Beka و بشكن دپيزاري Bashken Dpizori هنر خلاقه خويش را به منصه ظهور رسانيدند. هجوم و تاخت و تازها ي مداوم دشمنان و انجماد فكر ي مانع رشد هنر كنده كاري و حكاكي گرديد، به طوري كه در قرن نوزدهم اين هنر از بين رفت.
اكنون اين هنر باستاني در گرجستان تولدي ديگر يافته و به زندگي جديد خود ادامه مي دهد. هنر حكاكي گرجستان قريب سي سال است كه موجوديت خود را باز يافته و احياء شده است. ولي در اين مدت كوتاه توانسته به صورتي كه رشته كامل در هنر معاصر گرجستان جلوه نمايد. اين رشته هنر بسياري از نقاشان جوان را به سوي خود جلب كرده است. در كنار بنيادگذاران حكاكي نوين گرجي، گروه بزرگي از نقاشان جوان ظاهر شده اند كه در اين رشته با موفقيت مشغول كارند. هنر سرامي ك گرجي نيز در سال هاي اخير از پيشرفت وسيعي برخوردار بوده است. اين هنر تزئيني تحولات قابل ملاحظه اي يافته است.
نقاشان رشته سراميك امروز بطور جديتري نسبت به ميراث غني سراميك كه مبدأ تاريخي آن به مدت ها پيش از ميلاد مسيح مي رسد ابراز علاقه مي كنند. در هنر سراميك گرجستان نوعي سراميك سياه و دود زده احياء گرديده كه مورد توجه فراوان هنرمندان اين رشته است. بزودي آنها با استفاد ه از لعاب و مينا كه به شكل فيروزه، مرجان و ياقوت مي درخشند نقش و نگارهاي زيبايي به وجود مي آورند.
آنچه در آثار سراميك گرجستان مشهود است، سادگي، زيبايي، شكوه و ايجاز آن است. اين ويژگي ها بخصوص از ظروف تزئيني بزرگ مشاهده مي شود. هنرمندان برجسته گرجستان آثار زيباي بسياري آفريده اند كه آنها را ميتوان در موزه هاي هنرهاي گرجستان و در گالري هاي تابلوهاي نقاشي در شهرهاي مختلف در كشورهاي خارجه مشاهده كرد.
اساتيد هنر تجسمي گرجستان، ذوق سرشاري براي فعاليت هاي هنري دارند، آنان آثاري راستين و الهام بخش درباره موضوع هاي عصر ما به وجود مي آوردند. برگزاري نمايشگاه هاي بهاره و پاييزي از تابلوهاي نقاشي سرتاسر جمهوري گرجستان در گالري تابلوهاي نقاشي به صورت يك آئين سنتي درآمده است. شركت نقاشان گرجستان نمايشگاه هاي تابلوهاي نقاشي در داخل و خارج از كشور مانند نيويورك، لندن، ونيز، بروكسل و ديگر شهرهاي بزرگ جهان همواره با موفقيت بزرگي همراه بوده است.
موسيقي
گرجستان داراي يك فرهنگ موسيقي غني و باستاني است. آوازهاي گرجيان كاملاً وابسته به سرودهاي كليسايي در قرون وسطي است. چنانچه از منابع بر مي آيد دو گونه موسيقي صوتي در بيزانس و گرجستان وجود داشته است. يكي از آنها يوناني و تك صوتي و ديگر ي گرجي و با سه درجه صوت خوانده مي شد. از برجسته ترين مصنفان آهنگها بايد از گريگوري مقدس از خانذتا و ميكائيل مودركيلي، و ايئونه متبواري در سده دهم نام برد.
گرجي ها به دليل عشق به موسيقي، رقص، تئاتر و هنر از شهرت خاصي برخوردار هستند. نت هاي موسيقي برروي دست نوشته هايي از سرودهاي ديني گرجستان باستان مدتها ناشناخته ماند. 9 دست نوشته عمده كه چند نسخه از آنها به طرز زيبايي تذهيب كاري شده است و داراي نمونه هاي از نت هاي موسيقي باستاني است وجود دارد. يك زبانشناس گرجي به نام پاوله اينگوروقوا موفق به بازسازي آهنگ هاي واقعي اين سرودهاي كليسايي شد. ترديدي نيست كه پژوهش هاي او خدمت بزرگي به بررسي و سرود نويسي گرجي در مقايسه با سرود نويسي بيزانس، روسيه و ارمنستان انجام داده است. از اواسط قرن نوزدهم فرهنگ اپرا رواج يافت. عمارت اپراي تفليس در سا ل 1883 ساخته شده است و در سال 1918 كنسرواتوار تفليس افتتاح شد.