مجموعه کاخ های بودایی پوتالا
مجموعه کاخهای بودایی پوتالا
مجموعه کاخهای بودایی پوتالا[i]، در بالای کوه«خونگ[1]» در شهر لهاسا مرکز منطقهی خود مختار تبت چین قرار دارد. تمامی بناهای این مجموعه در دامنهی کوه ساخته شده و معماری آن باشکوه و مجلل و«مروارید بام جهان» نامیده شده و نمادی برجسته از هنر معماری تبت و یکی از معماریهای مشهور باستانی چین است. این مجموعه محل اقامت و فعالیتهای سیاسی و مذهبی لاماهای[ii] سلسلههای منطقهی تبت و بزرگترین معماری بلند باستانی موجود در تبت است. براساس یادداشتهای تاریخی موجود، این مجموعه کاخها در قرن هفتم میلادی و در دوران حاکمیت سلسلهی«سونگ زِنگامپو[2]» ساخته شده و کاخ خونگشان نامیده میشد. این مجموعه ساختمان عظیم که با سه ردیف دیوار محصور شده، دارای یک هزار قصر و اتاق کوچک و بزرگ است که مرکز سیاسی سلسلههای حاکم منطقه نیز بوده است. این مجموعه در قرن نهم میلادی در اثر درگیری و جنگهای و فروپاشی نظام حاکم سیاسی منطقه به تدریج منهدم و بار دیگر در سال1645میلادی، توسط دالایی پنجم تعمیر و بازسازی شد که این پروژهی مرمت50 سال به طول انجامید. ساخت این مجموعه کاخها و معابد بودایی و تلفیق آنها با یکدیگر تا یافتن شکل کنونی، بیش از 300 سال ادامه داشت.
نمای بیرونی این مجموعه دارای13 طبقه با ارتفاع110 متر ساخته شده و ساختار اصلی آن ترکیب از سنگ و چوب است و دیوارهی کاخ از سنگ خارا ساخته شده و ضخیمترین قسمت آن به پنج متر میرسد و بام آن مطلاست. جسد دالایی پنجم در برج ارواح نگهداری میشود که برای روکش طلایی آن از 3724 کیلو طلا، 15 هزار سنگ گرانبها از جمله الماس، یشم سرخ و سبز، مروارید خاتمکاری شده استفاده شده است. در بازسازیهای این مجموعه که پس از قرن17میلادی صورت گرفته، هزاران هزار نقاشی دیواری از شخصیتها و داستانها و بناهای تاریخی بودایی و آداب و رسوم و سرگرمیها و زندگی مردم به آن افزوده شده است. افزون براین، در این کاخها نقاشیها، حکاکیها، و پیکرههای سنگی و چوبی، مجسمههای سفالی، اشیای گرانبهای تاریخی، و فرشهای نفیس تبتی، و ظروف سفالین یشمی فراوانی نگهداری میشود که همگی بر نفاست و اهمیت تاریخی، فرهنگی و هنری این مجموعه افزوده است.
این مجموعهی فرهنگی-مذهبی، در سال1994میلادی، در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسید.
[1] - Hung.
[2] - Songzen Gampo.
[i] - Historic Ensemble of the Potala Palace. Lehasa, Tibet.
[ii] - روحانیون و مانک های پر قدرت مذهبی فرقهی بودایی تبتی که به بودایی لامایی مشهور هستند. رهبر کنونی این فرقه دالای لاما است که اینک به خاطر فعالیت های سیاسی و حمایت از تجزیه طلبان تبتی در حال تبعید در خارج از کشور چین به سر می برد.