وضعيت و ساختار آموزش مذهبی در جامعه اسپانیا

در مبحث آموزش و پرورش قانون اساسی 1978 متضمن اصول بنیادین تعلیم و تعلم دینی است. بنابراین، ماده قانونی 3-27 بیانگر ضمانت‏ حق والدین در انتخاب تحصیل فرزندانشان، بر مبنای اعتقاداتشان، در  تربیت دینی و روحی که فرزندانشان دریافت می‏‌دارند، از طرف دولت می‏‌باشد. در ماده 18-1 همین قانون آمده است که مدارس عمومی و خصوص "باید فعالیتهای خود را تابع اصول قانون اساسی قرار دهند و بی‌طرفی ایدئولوژیکی را ضمانت نمایند و به انتخاب دینی و معنوی دیگران احترام بگذارند".با توجه به آزادی دینی که وجود دارد، دانش آموزان به صورت داوطلبانه می‌‏توانند واحدهای درسی دینی خود را انتخاب نمایند.

موافقتنامه‏‌های همکاری که درسال 1992 با فدراسیون عناصر دینی انجیلی، فدراسیون عناصر یهودی و کمیسیون اسلامی اسپانیا به امضا رسید، ضمانت می‏‌کنند که اگر دانش آموزان، والدینشان یا هیات‌ها و نمایندگان آموزشی دولت درخواست نمایند، دانش‌آموزان می‌‏توانند حق انتخاب واحدهای درسی انجیلی، یهودی یا دین اسلام را در دوره پیش دبستان، دبستان و دبیرستان درمدارس عمومی و یا خصوصی که کمک هزینه دریافت می‌‏دارند، داشته باشند. معلمین ومتون درسی باید توسط مقامات این گروه‌های دینی مختلف تعیین گردند.

" با این وجود کلیسای کاتولیک در برابر بی دینی کامل سیستم آموزشی مقاومت کرده و در حقیقت انحصار خود را روی آموزش مذهبی مدارس دولتی و خصوصی که از دولت سوبسید دریافت می‌کنند، حفظ نموده است. در نتیجه آموزش غیر کاتولیک که بر اساس قانون اساسی و توافقات امضا شده با جوامع مسلمان، پروتستان و یهودی بین ساله‌ای 1992 و 1996 به رسمیت شناخته شده بود، عملاً تا به حال وجود خارجی چندانی نداشته است. پس از واقعه 11 سپتامبر 2001 و بویژه سوء قصد 11 مارس 2004 در اسپانیا، دو برداشت در مورد مسلمانان در نظر افکار عمومی و سیاست اسپانیا شکل گرفته است. از سویی گرایشات اسلام هراسی و عرب هراسی ناشی از بازگشت مجدد اسلام روز به روز مشهودتر می‌شود و از سوی دیگر نوعی اجماع بر توقف تکثرگرایی مذهبی و ادغام مسلمانان از طریق اسلام اسپانیایی یا اروپایی شکل گرفته است. در این رابطه آموزش مذهبی اسلامی در حال حاضر به‌ صورت رسمی از طریق طرح‌های آزمایشی، در حال گسترش و اجراست(چاپ کتاب درسی تعلیمات اسلامی به نام "کشف اسلام" برای دانش‌آموزان سال اول و دوم دبستان).

با توجه به مطالب ذکر شده باید گفت تعلیم و تربیت مذهبی امروزه یک مسئله کلیدی در مباحث مربوط به اصلاحات آموزشی بطور خاص و مباحث تکثر‌گرایی و چند فرهنگ‌گرایی در جامعه اسپانیا به‌ صورت کلی می‌باشد. دولت اسپانیا بحثی جدی را در مورد موقعیت کلیسای کاتولیک در سیستم آموزشی شروع کرده است با این وجود تناقضات بسیاری وجود دارد. از یک طرف تلاش زیادی برای تجهیز قضایی یکسان هر چهار مذهب ریشه دار کشور صورت می‌گیرد، از طرف دیگر این برابری قضایی به هیچ وجه در واقعیات اجتماعی و آموزشی که به حقیقت دانش آموزان غیر کاتولیک تجربه می کنند، منعکس نمی شود. به استثنای شهرهای سئوتا و ملیا (شهرهای اسپانیایی واقع در شمال مراکش)، در بقیه شهرهای اسپانیا یک دانش آموز مسلمان، یهودی یا پروتستان تا به حال نتوانسته است به حق قانونی خود در دریافت آموزش مذهبی با یک معلم آگاه و مطلع – به لحاظ آموزشی و ایدئولوژیکی – از طرف جامعه مذهبی خود دسترسی داشته باشد.

نیز نگاه کنید به

ساختار آموزش مذهبی در جامعه اردن؛ وضعيت و ساختار آموزش مذهبی در جامعه آرژانتین