محمد جان شکوری
محمدجان شكوري
محمدجان شكوري (محمد شريف‌اويچ شكوراف) 30 اكتبر سال 1926 در بخارا در خانواده¬ای فاضل و دانشمند زمان صدرضياء(وفات 1932) به دنيا آمد. سال 1945 زبان و ادبيات را در دانشگاه آموزگاري دوشنبه به اتمام رسانده در دانشگاه‌هاي آموزگاري كولاب و دوشنبه تدربس كرده است. بعد از اتمام دوره دكتري(1951)، سالهاي طولاني در پژوهشگاه زبان و ادبيات رودكي فعالیت كرده و چندی رئيس كميتة اصطلاحات فرهنگستان علوم تاجيكستان بوده است. از سال 1971 دكتر علم فيلولوژي، از سال 1987 آكادميسين فرهنگستان جمهوري تاجيكستان و از سال ۱۹۹۶ میلادی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تهران شد و در سال ۲۰۰۵ میلادی نیز به عنوان "چهره ماندگار" در ایران برگزیده شد. وی در 26 شهریورماه 1391 در 87 سالگی درگذشت و در گورستان لچاب، آرامگاه چهره‌های سرشناس فرهنگ و علم تاجیکستان، واقع در شمال شهر دوشنبه به خاک سپرده شد.
آثار او كه از نيمة سالهاي دهة 40 به چاپ رسيده‌اند، بيش از 400 مقاله و سي و شش رسالة علمي است. مؤلف كتاب‌هاي پرارزش «سنت¬ها، خلقيت و مهارت» (1964)، «رحيم جليل» (با ع. سيف‌الله‌اف، 1959)، «ساتم الغ‌زاده» (1961)، «لغت اصطلاحات ادبيات‌شناسي» (با ر. هادي‌زاده و ت. عبدالجباراف، 1964)، «هر سخن جايي و هر نكته مقامي دارد» (1985-1968)، «صدرالدين عيني» (1978، به فارسي)، «ديد زيبايي‌شناسي خلق و نثر رئاليستي» (1973)، «پهلوهاي تدقيق بديعي» (1976)، «پيوند زمان‌ها و خلق‌ها» (1982)، «مكتب اينجا» (1996 به فارسي، 1997 به سريليك)، «آدميت» (1991)، «خراسان است اينجا»، «سرنوشت فارسي تاجيكي فرارود در سدة بيست» (2002 به سريليك، 2005 به فارسي). او همچنين مؤلف جلد 4 «تاريخ ادبيات شوروي تاجيك» (نثر سالهاي 1976-74-1945)، از مؤلفان «رسالة تاريخ ادبيات شوروي تاجيك»(1957 و به روسي در مسكو 1960) و غيره مي‌باشد). وی در تأليف كتاب‌هاي درسي مشارکت داشته است. بياض «ادبيات روس» (با و آسْتاخف و م. استامينوا، 1957، 1958، 1960، 1963)، «ادبيات وطن» (براي صنف‌هاي 6 با ر. امانف، 1962، 1965)، «ادبيات شوروي» (براي صنف‌هاي 8، با ع. منيازف و ي. عيسي‌اف، 1963، 1965)، مقاله‌هاي دايره‌المعارف تاجيك و ... محصول تلاش¬های او هستند. از دیگر افتخارات او می¬توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. در تنظيم و تهية «فرهنگ زبان تاجيكي» (در دو جلد، 1969، 1970) شركت فعال داشته است.
2. سالهاي 1958-63 با ر. امانف نمونة «فولكلور ديار رودكي» را به چاپ رسانده است.
3. بسياري از مقاله‌هايش در مطبوعات با نفوذ روسيه، ايران، افغانستان و ديگر کشورها به چاپ رسيده است.
4. اثر ا. تُركينف «رودين»، پ. لوكنيسكي «تاجيكستان» را به زبان تاجيكي ترجمه کرده است.
5. در تربیت عالمان و محققان جوان سهم بسزا داشته است.
6. چهره¬ی شايستة علمی تاجيكستان(1991)، عضو وابستة آكادمي علوم تاجيكستان، برندة جايزة ادبي دولتي رودكي(1994) مي¬باشد و از سال 1956 عضو اتحادية نويسندگان بوده است.