کرسی ها، مراکز آموزشی و استادان زبان فارسی در چين

تا کنون، با حمایت دولت و دانشگاه ­های چین، و همکاری دولت ایران و مراکز دانشگاهی و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین، در شش دانشگاه این کشور کرسی دایمی رشته­ ی زبان و ادبیات فارسی دایر و راه‌اندازی شده است، و در دو دانشگاه نیز کلاس مقدماتی آموزش زبان فارسی به ­صورت مقطعی دایر است شده که تاریخ راه اندازی، مقطع تحصیلی، تعداد و مشخصات اساتید، و میزان موفقیت آن­ها به شرح زیر است.

دانشگاه پکن

نخستین کرسی زبان و ادبیات فارسی در کشور چین، در سال1336(1957 میلادی) و در دانشکده­ ی خاورشناسی دانشگاه پکن دایر شد. این دانشگاه، هر چهار سال یک بار هشت دانشجو پذیرش می کند. این کرسی آموزشی تا کنون بیش از 24دوره( 14دوره ­ی کارشناسی، 8 دوره­ی کارشناسی ارشد و دو دوره در مقطع دکترا) فارغ التحصیل داشته و حدود 300 نفر دانشجوی چینی را با زبان و ادبیات فارسی و تاریخ و فرهنگ ایران آشنا ساخته است که هم اکنون در مؤسسات و ادارات و بخش ­های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، امنیتی و نظامی این کشور در داخل و سفارت خانه­ های چین در ایران و بعضی از کشورهای دیگر و هم­چنین شرکت ­های تجاری که با ایران ارتباط دارند، مشغول به کار هستند.

عمده ­ی ایرانشناسان و فارسی دانان مشهور چین نیز از پرورش یافتگان این دانشگاه هستند. در دانشگاه پکن که به عنوان دانشگاه مادر در رشته­ ی زبان و ادبیات فارسی در چین به شمار می­ رود، در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو پذیرفته می­شود. دوره­ ی پذیرش دانشجوی رشته­ ی زبان فارسی هر چهارسال یک بار است که معمولا ده دانشجو پذیرفته می­شود. مقطع دکترای این دانشگاه اغلب برای تربیت اساتید مورد نیاز سایر دانشگاه­ هایی که دارای رشته ­ی زبان و ادبیات فارسی هستند صورت می­ پذیرد. هم­ چنین، باتوجه به پیشینه و حضور اساتید مجرب در این دانشگاه(شاغل و بازنشسته)، بیش تر متون آموزشی زبان فارسی مورد استفاده در سایر دانشگاه ­ها، و ترجمه و تألیف آثاری پیرامون ادبیات کلاسیک و معاصر فارسی نیز توسط این اساتید تهیه و تدوین و توسط انتشارت دانشگاه پکن چاپ ومنتشر شده است.

استاد جان‌خونگ نیِن(Zhang Hong Nien)(فارغ التحصیل نخستین دوره ­ی زبان فارسی دانشگاه پکن)، استاد زِن‌یان شِن(Zen Yanshen)(فارغ التحصیل دانشگاه کابل در افغانستان)، استاد یه‌یی‌لیانگ(Ye Yiliang)(فارغ التحصیل دانشگاه کابل در افغانستان)، استاد خانم لی‌شیانگ(Li Xiang)(همسر استاد جان­خونگ نیِن)، و خانم تِن‌خویی‌جو(Ten Hui Zhu)، از استادان ممتاز و پایه‌گذاران اصلی بخش فارسی دانشگاه پکن هستند که اکنون همگی بازنشسته شده‌اند. درحال حاضر خانم دکتر وانگ‌ای‌دان(Wang Yidan) و آقای دکتر شی گوان(Shi Guang)(هر دو فارغ التحصیل دانشگاه تهران)، مسئولیت اداره ­ی کرسی آموزش زبان فارسی و مرکز پژوهش­ های فرهنگ ایران در این دانشگاه را بر عهده دارند. فرهنگ بزرگ فارسی به چینی و فرهنگ بزرگ چینی به فارسی و ده ­ها کتاب ادبی، تاریخی، و آموزشی، در خصوص ایران، به همت این استادان تألیف، ترجمه ومنتشر شده است.

بخش فارسی دانشگاه پکن نه تنها قدیمی ­ترین کرسی زبان فارسی در چین است، بلکه از نظر سطح علمی و آموزشی نیز نسبت به سایر دانشگاه ­های دارای رشته­ ی زبان فارسی در این کشور بهتر و بالاتر است. این دانشگاه با دانشگاه تهران قرار داد همکاری ­های علمی و آموزشی و تبادل استاد و دانشجو دارد که تا سال1379 همیشه یکی از اساتید برجسته ­ی دانشکده ­ی ادبیات تهران برای تدریس به دانشجویان دانشگاه پکن به چین اعزام می ­شد. در سال 1380، بنا به تشخیص مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی، با توجه به افزایش سطح علمی اساتید بومی این دانشگاه، اعزام استاد از ایران متوقف و پس از آن اساتید به صورت مقطعی و تحت شرایط خاصی به صورت موقت جهت همکاری با اساتید بومی به این دانشگاه اعزام می­ شوند. دانشگاه پکن، به پاس هم­کاری­ های صادقانه­ ی مرحوم دکتر شهیدی با بخش فارسی دانشگاه پکن به نمایندگی از دانشگاه تهران، دکترای افتخاری خود را تقدیم این استاد فرزانه نمود، و متقابلا، دانشگاه تهران نیز به پروفسور جی شیان لین، بنیانگذار رشته­ ی زبان فارسی در دانشگاه پکن، دکترای افتخاری اعطا نمود.

مرکز پژوهش ­های فرهنگ ایران، وابسته به دانشگاه پکن نیز که زیر نظر بخش فارسی این دانشگاه است، در سال1369(1990میلادی) تأسیس و تا کنون فعالیت ­های علمی و پژوهشی بسیاری را انجام داده و سمینارهای متعددی را برگزار نموده است.

دانشگاه رادیو و تلویزیون پکن

کرسی زبان فارسی در این دانشگاه در سال1957 و هم­زمان با تأسیس بخش فارسی رادیو بین المللی چین راه اندازی شد. نخستین گروه از فارغ التحصیلان اولین دوره­ ی رشته­ ی زبان فارسی این دانشگاه، در سال1961به بخش فارسی رادیو بین المللی چین پیوستند و خانم ­ها لیوبائوجین، چِن جین­یون، و وِن یِه­سون، هر سه از فارغ التحصیلان اولین دوره­ ی زبان فارسی این دانشگاه، از نخستین گویندگان فارسی زبان رادیو بین المللی چین به شمار می­ روند.

نخستین گویندگان (بخش فارسی رادیو بین المللی چین www.persian.cir.cn)  آموزش زبان فارسی در این دانشگاه مستمر نبوده و براساس نیاز مراکز و نهادهای رسانه ­ای دولتی چین به افراد فارسی­ دان دوره برگزار می­ کند. لذا، از زمان تأسیس بخش فارسی در این دانشگاه تا کنون، تنها سه دوره­ ی آموزش زبان فارسی در مقطع کارشناسی، برگزار شده است که در آخرین دوره­ ی آن که در سال1383به پایان رسید، 27 دانشجو از سراسر چین در رشته­ ی زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شدند که اغلب پس از پایان دوره، در رسانه ­های مختلف از جمله بخش فارسی رادیو بین المللی چین مشغول به کار شده ­اند. این دانشگاه مرکز اصلی تربیت گویندگان، مجریان، خبرنگاران و دست‌اندرکاران وسایل ارتباط جمعی چین شناخته می شود. خانم وِن‌یِه سون(Wen Ye Sun)که خود از فارغ التحصیلان نخستین دوره ­ی این دانشگاه بود، ریاست آخرین دوره از دانشجویان رشته­ ی زبان فارسی را بر عهده داشت که اینکه بازنشسته شده است.

دانشگاه نظامی لویانگ واقع در شهر لویانگ در استان خِه ­نَن

کرسی آموزش زبان فارسی این دانشگاه تا کنون فارسی دان‌های بسیار زیادی را تربیت کرده است که به دلیل نظامی بودن آن، اغلب فارغ التحصیلان در دستگاه­ های نظامی، انتظامی و امنیتی این کشور خدمت می ­کنند. در این دانشگاه هم اکنون 10 نفر دانشجو به فراگیری زبان فارسی مشغول هستند. آقایان چی‌وِن­دونگ(Qi Wen Dong)، یائو­شیانگ(Yao Xiang) و جانگ‌لی‌مینگ(Zhang Liming) استادان بخش فارسی این دانشگاه هستند. در این دانشگاه نیز زبان فارسی، تنها تا مقطع کارشناسی آموزش داده می­ شود.

دانشگاه زبان ­های خارجی شانگهای

کرسی آموزش زبان فارسی در این دانشگاه از سال 1376(1997میلادی) راه‌اندازی شده است. این کرسی براساس قرارداد امضا شده بین دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه مذکور دایر شده و بر پایه­ ی این قرارداد، هم­زمان با تشکیل کرسی زبان فارسی دراین دانشگاه، کرسی زبان چینی هم در دانشگاه شهید بهشتی آغاز به کار کرده و طبق توافق، همه ساله یک استاد چینی برای تدریس به دانشگاه شهید بهشتی اعزام می ­شود و یک استاد ایرانی هم از سوی دانشگاه شهید بهشتی برای تدریس دانشجویان به دانشگاه مطالعات خارجی شانگهای فرستاده می­­ شود. استادان اعزامی از دانشگاه شهید بهشتی از ابتدای آغاز این همکاری به ترتیب عبارت بودند از: آقایان  دکتر منصور ثروت، دکتر محمد خانی، دکتر حجت رسولی، دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور، دکتر حسنی و در حال حاضر نیز دکتر محمد کاظم کهدویی با این بخش همکاری دارد.

درحال حاضر، اساتید چینی این بخش نیز عبارتند از: خانم لیوهویی، خانم وانگ جِنگ­رونگ، و آقای چِن­تونگ( آقای چِن تونگ اخیرا به عنوان نفر دوم بخش فرهنگی سفارت چین در تهران مشغول به خدمت می­ باشد.) این دانشگاه تا کنون 5 دوره فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی داشته و از سال گذشته برای نخستین بار در مقطع کارشناسی ارشد نیز دو نفر دانشجو پذیرفته شده است.

دانشگاه مطالعات خارجی پکن

رشته­ ی زبان وادبیات فارسی برای نخستین بار در سال1388(سپتامبر 2009) در این دانشگاه راه اندازی شد. ریاست بخش فارسی این دانشگاه را خانم دکتر یولی(فارغ التحصیل دانشگاه تهران) بر عهده دارد.

در سال اول تأسیس این بخش، خانم آمنه تقیان از فارغ التحصیلان رشته­ ی«آموزش زبان فارسی به دانشجویان خارجی، از دانشگاه علامه طباطبایی» با خانم دکتر یولی همکاری می­ کرد. در سال دوم کلیه­ ی دانشجویان(26 نفر) با استفاده از بورس دولت جمهوری اسلامی ایران و شرکت ­های چینی فعال در ایران،  برای ادامه­ ی تحصیل به ایران اعزام و در مؤسسه­ ی دهخدا دو ترم را گذراندند. این دانشجویان، سال سوم و چهارم را در پکن ادامه داده و از همکاری آقای دکتر محمد خان که از دانشگاه شهید بهشتی بازنشسته شده بود، برای تدریس بهره بردند.

آخرین و جوان­ترین بخش زبان فارسی

در سال1391، در دانشگاه شمالغرب چین واقع در شهر شی­اَن از ابتدای سال جاری تحصیلی(2012-2013) با 35 دانشجو در مقطع کارشناسی راه اندازی شده است که خانم  وانگ جِن رونگ(Wang Zhen Rong)(فارغ التحصیل دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد) ریاست آن را بر عهده دارد.

دانشگاه تربیت معلم سین کیانگ(شهر ارومچی)

نیز اگرچه کرسی رسمی و رشته­ ی زبان فارسی وجود ندارد، ولی با توجه به نیاز این منطقه، تاکنون سه دوره ­ی ‌مقدماتی آموزش زبان فارسی در خلال سال‌های 98 تا 2004 میلادی برگزار شده است. در این دوره­ ها، آقای دکتر ضمیر سعدالله زاده(از نژاد تاجیک چینی و فارغ التحصیل دانشگاه دوشنبه در تاجیکستان) تدریس می ­کرد. در این دوره ­ها مجموعا بیش از150 نفر از دانشجویان رشته­ های مختلف، زبان فارسی را به عنوان زبان دوم اختیاری انتخاب و به یاد گیری زبان فارسی اشتغال داشتند. قابل ذکر است که متن آموزشی تهیه شده توسط خانم لی­شیانگ از دانشگاه پکن، برای تدریس در دانشگاه تربیت معلم سین کیانگ به زبان اویغوری ترجمه و مورد استفاده ­ی این دانشجویان قرار گرفت.

دانشگاه تربیت معلم نانجینگ

نیز برای نخستین بار در سال 1385 یک دوره کلاس آموزش زبان فارسی با همکاری رایزنی فرهنگی و مدیران دانشگاه مزبور، توسط آقای ارژنگ محقق دانشجوی ایرانی شاغل به تحصیل در این دانشگاه و با حضور هفت نفر از علاقمندان یادگیری زبان فارسی دایر شد که بعدها به دلیل عدم حمایت متوقف شد.

نیز نگاه کنید به

کرسی های ایران شناسی روسیه در دانشگاه ها؛ کرسی های ایران شناسی سنگال در دانشگاه ها؛ مراکز مطالعات ایران‌شناسی در تایلند؛ مدارس زبان و ادبیات فارسی در اوکراین؛ کرسی های ایران شناسی اسپانیا در دانشگاه ها؛ کرسی های زبان فارسی در دانشگاه های بنگلادش

پیوند به بیرون

کرسی های زبان فارسی در دانشگاه های چین(25 فروردین 1399). پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و فرهنگ ملل. قابل بازیابی از https://farhangemelal.icro.ir/news/750/