ساختار سیاسی بنگلادش

شکل نظام و نوع حکومت

نام رسمی و بین المللی این کشور، «جمهوری مردمی بنگلادش» و نام اختصاری آن «بنگلادش» و نام پیشین آن، پاکستان شرقی است. تاریخچه تشکیل دولت مستقل در بنگلادش: تاریخ تشکیل حکومت در این سرزمین را باید پس  از استقلال این سرزمین درسال 1971 جستجو کرد. پیش از این مردم این سرزمین به نام «بنگال» یا «بنگلا» نامیده می‌شدند و محدوده جغرافیایی آن، شامل بنگلادش فعلی و کلکته بود و به زبان بنگالی حرف می‌زدند. سرزمین بنگال تا قبل از جنگ دوم جهانی، یکی از ایالت های هند بـــزرگ بود که پس از آن یعنی در سال 1947 و استقلال کشوری به نام پاکستان، به نام پاکستان شرقی، یعنی به کشور پاکستان که کشوری اسلامی تازه استقلال یافته بود، پیوست. اما دیری نگذشت که به دلیل توجه نکردن حاکمان پاکستان به زبان بنگالی و رسمیت نبخشیدن به آن، موج تظاهرات، اعتصابات و تشکیل نهضت‌های دانشجویی برای مبارزه با پاکستان به راه افتاد و نهایتاً منجر به تشکیل کشوری مستقل به نام بنگلادش در سال 1971 شد. در بخش تاریخ همین کتاب به علل و عوامل و ریشه های آن پرداخته شده است.

در واقع تشکیل حکومت و دولت و تدوین قانون اساسی در این سرزمین را باید پس از سال 1971 دانست. طبق اولین پیش نویس قانون اساسی، قدرت در دست رئیس جمهور بود که این مساله تا قبل از دهه 1990 ادامه یافت؛ اما پس از این دوره، با اصلاحاتی که در قانون اساسی صورت گرفت، رئیس جمهور بیشتر جنبه تشریفاتی پیدا کرد و قدرت اصلی به نخست وزیر منتقل شد.

  اسامی روسای جمهور کشور بنگلادش از دوره استقلال 1971 تا 2009 به شرح زیر می باشد:

1. شیخ مجیب الرحمان: 11 آپریل 1971 تا 12 ژانویه 1972؛

2. ابوسعید چودوری: 12 ژانویه 1972 تا 34 دسامبر 1973؛

3. محمد محمد الله: 26 دسامبر 1973 تا 25 ژانویه 1975؛

4. شیخ محبیب الرحمان (مجدد ): 25 ژانویه تا 15 آگست 1975؛

5. خوندوکار مشتاق احمد: 15 آگست تا 6 نوامبر 1975؛

6. ابوسادات محمد سیم: 6 نوامبر 1975 تا 21 آپریل 1977؛

7. ضیاء الرحمان: 21 آپریل 1977 تا 30 می 1981؛

8. عبدالستار: 30 می 1981 تا 24 مارچ 1982؛

9. حسین محمد ارشاد: 24 تا 27 مارچ 1982؛

10. آ. اف . ام، احسن الدین چودوری: 27 مارچ 1982 تا 11 دسامبر 1983؛

11. حسین محمد ارشاد ( مجدد ): 11 دسامبر 1983 تا 6 دسامبر 1990؛

12. شهاب الدین احمد: 6 دسامبر 1990 تا 10 اکتبر 1991؛

13. عبدالرحمان بیسواس: 10 اکتبر 1991 تا اکتبر 1996؛

14. شهاب الدین احمد: 9 اکتبر 1996 تا 14 نوامبر 2001؛

15. بدرالاوزا چو دوری: 14 نوامبر 2001 تا 21جون 2002؛

16. جمیرالدین سرکار ( موقت ): 21 جون تا سپتامبر 2002؛

17. ایازالدین احمد: از سپتامبر 2002 تا ژانویه 2007؛

18. فخرالدین احمد: از ژانویه 2007 تا  فوریه 2009؛

19. محمد ظل الرحمن: از فوریه 2009 - ...

رئیس جمهوری کنونی کشور، محمد ظل الرحمن فرزند محمد علی میان، متولد 9 مارس 1929 است. وی دارای تحصیلات عالیه و از دانشگاه داکا، درجه کارشناسی ارشد تاریخ دارد و عضو ارشد عوامی لیگ است. وی در انتخابات 11 فوریه 2009 برای پست رئیس جمهوری شرکت کرد و رئیس جمهور شد و در 12 فوریه 2009 سوگند یاد کرد.