نمادهای خوش یمنی در چین باستان
نمادهای خوش یمنی در چین باستان(چهار موجود مقدس)
در قدیم، مردم چین معتقد بودند که«چیلین» (تک شاخ )، سیمرغ، لاک پشت و اژدها، چهارحیوان دارای روح هستند. از این رو، آنها را چهار حیوان مقدس مینامیدند و بهعنوان نماد شگون و خوش یمنی از آنها یاد میکردند. در حقیقت، به جز لاک پشت، سه حیوان دیگر افسانهای بوده و وجود خارجی نداشته و زاییدهی تخیلات مردم هستند.
بدن«چیلین» افسانهای، مانند بدن گوزن بوده ولی پوشیده از« فلس» است. بر پیشانی آن یک شاخ وجود دارد و روی شاخ یک توپ گوشتی قرار دارد. پایش مانند سم اسب و دمش همانند دم گاو است.
«چیلین» حیوانی مهربان و خوش اخلاق بوده و امپراتوران گذشته آنرا بهعنوان نماد آرامش و آبادی دنیا میدانستند. در شهر ممنوعه و کاخ تابستانی شهر پکن و سایر محلهای سکونت امپراتور و پارکها، مجسمه های مسی و سنگی«چیلین» دیده میشود. مردم نیز به«چیلین» بسیار اهمیت میدهند و هنگام عید بهاره مردم مناطق جنوب رودخانهی«یانگتسه»، «چیلین» های کاغذی درست میکنند و جلوی خانهها به نمایش گذاشته و برای هم آرزوی نیکی و خوشبختی میکنند. همچنین در چین، حکایت«فرستادن فرزند توسط چیلین» بین مردم رایج است و مردم«چیلین» را نماد نسل آینده و سمبلی از امید به تولد فرزند نجیب و تداوم نسل میدانند.
سیمرغ، پرهای رنگارنگ و بر روی سرش کاکلی زیبا دارد؛ در واقع سیمرغ پرندهی خوش یمن خیالی و ترکیبی از ویژگیهای سایر پرندگان و حیوانات است. در افسانههای چینی، سیمرغ پادشاه پرندگان و نماد خوش یمنی، صلح و راستی است. امپراتوران چین، سیمرغ را نیز مانند اژدها نماد بزرگی و قدرت میدانستند. هرچیزی را که نام سیمرغ بر آن میگذاشتند، مانند ارابهی سیمرغ یا تاج سیمرغ، منحصرا توسط خانوادهی امپراتور یا افراد خاص استفاده می شد. پس از مدتی، سیمرغ به عنوان پرندهای خجسته درمیان مردم شناخته شد. بهخصوص در مراسم ازدواج سنتی چینی، سیمرغ به عنوان نماد شادی و خجستگی در تزیینات مو و لباس عروس استفاده میشود. در میان مردم، نقش سیمرغ در طرحها و نقشها بهعنوان نماد خجستگی و صلح بسیار رایج است. سیمرغ در طراحی با حیوانات خوش یمن دیگر نیز بهکار میرود و معنی خجستگی میدهد، مانند«نقش خجستهی اژدها و سیمرغ» و «طرح خجستهی سیمرغ و چیلین» و غیره، این نقشها نماد خوشبختی و شگون هستند.
درمیان این چهار موجود مقدس، تنها حیوانی که در عالم واقع وجود دارد لاک پشت است. لاک پشت در میان حیوانات طولانیترین عمر را دارد. مردم چین نه تنها آن را نماد سلامتی و طول عمر میدانند، بلکه معتقدند لاک پشت دارای روح است و میتواند آیندهی انسان را پیش بینی کند. از این رو، در قدیم پیش از برگزاری هر مراسم مهم، جادوگران لاک لاکپشت را در آتش میانداختند و سپس از روی تَرَکهایی که روی لاک لاکپشت ایجاد میشد، خوبی و بدی را پیشگویی میکردند. بنابر این، مردم به لاک پشت، لاک پشت الهی یا لاکپشت مقدس میگویند. لاکپشت الهی در چین در دورهای بیش از حد مورد احترام و ستایش قرار میگرفت و مجسمهی لاکپشتهای سنگی یا مسی را در قصرها و کاخهای امپراتوران چینی به عنوان نماد دوام و ثبات کشور قرار میدادند.
مردم معتقدند اژدها مقدسترین و خوش یمنترین حیوان در چین است. همهی مردم تصویر اژدها را به خوبی میشناسند ولی تاکنون هیچ کس اژدهای واقعی را ندیده است. اژدها نیز مانند سیمرغ و«چیلین» زادهی تخیلات مردم است؛ در واقع اژدها ترکیبی از حیوانات دیگر است. او سر گاو، شاخ گوزن، چشم میگو، چنگال عقاب، بدن مار و دم شیر دارد و تمام بدن او پوشیده از فلس است. در تصور مردم، اژدها قادر است در زمین راه برود، در دریا شنا و در آسمان و در میان ابرها پرواز کند و قدرت عظیم و بی نهایتی دارد. در طول هزاران سال گذشته، امپراتورهای فئودالی، اژدها را نماد عزت و قدرت میدانستند، مردم عادی اژدها را نماد اخلاق نیکو و قدرت و خجستگی میدانند. بنابر این، در سراسر چین تصویر، نقاشی و مجسمهی اژدها را در برآمدگی بام معبدها، قصرها و همچنین در وسایل زندگی خانوادهی امپراتور میتوان دید. در روزهای جشن و شادی، مردم چین نقش اژدها را در خانههای خود آویزان کرده و به رقص فانوس اژدها میپردازند و مسابقات قایقرانی با قایق اژدها برگزار میکنند. حتی بعضی واژهی لونگ(اژدها) را در نامگذاری فرزند خود نیز به کار میبرند. اژدها بهعنوان خجستهترین نماد در میان چهار موجود مقدس، تبدیل به نماد ملت چین شده و چینیهای تمام دنیا خود را از نوادگان اژدها میدانند. (Du Feibao and Du Bai, 2003: 230-231)