شخصیت های مهم مسلمان روسیه
مهم ترین شخصیت های مسلمانان روسیه عبارتند از: طلعت تاج الدین، رهبر مسلمانان روسیه در دوره شوروی؛ راویل عین الدین، دبیر شورای مفتیان روسیه و امام جمعه شهر مسکو؛ دمیر عزت الله، معاون دبیر شورای مفتیان روسیه؛ نفیق الله عشیروف، دبیر شورای مفتیان روسیه و مفتی مسلمانان بخش آسیایی روسیه؛ شیخ فرید الدین اسدولین، از شورای مفتیان مسکو؛ رادیک امیر، روزنامه نگار و دبیر واحد مطبوعات شورای مفتیان روسیه؛ کامل جان قلندروف، دبیر سازمان اجتماعی- اسلامی « الحق»؛ احمد قاضی اختایف ( نماینده داغستان که در ماه مارس سال 1998 در گذشت) هوادار طرح میانه رو رادیکال؛ بهاء الدنی قیزیل یورتی، مولادی اودوگوف، زلیمخان یانداربیف و امرای متعدد عربی که طرفدار و مجری طرح افراطی بودند؛ ولی الله یعقوب، معاون مفتی قازان؛ شیخ طلعت تاج الدین مفتی اعظم اداره مرکزی- دینی مسلمانان روسیه. گفتنی است « جنبش میراث اسلامی» یکی از سازمان های فعال در امور مسلمانان است که از نمایندگان حکومتی از جمله دو نفر از اعضای شورای فدراسیون، « عمر جبرئیلوف» و « رالیف سافلین» که هر دو نفر از کارفرمایان بزرگ هستند، نیز بدین جنبش پیوسته اند(امیر احمدیان، 45). در اینجا به معرفی برخی از این شخصیت ها می پردازیم.
مفتي راويل عينالدين. رئيس اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي روسيه، رئيس شوراي مفتيات روسيه، عضو شوراي همكاري با سازمانهاي ديني وابسته به رئيس جمهور روسيه.متولد 25 اوت 1959، جمهوري تاتارستان.راويل عينالدين بعد از اتمام دبيرستان، طي 5 سال در قازان و لنينگراد تحصيلات غيرديني كسب كرد. وي در سال 1979 واردمدرسه “مير عرب” بخارا شد و بعد از 4 سال آن را تمام كرد.بعد از اتمام مدرسه دينيامام خاطب اول دومين مسجد قازان “نور اسلام” شد. در سال 1985 در اوفادبير مسئول اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي اتحاد شوروي و سيبري شد. در سال 1987 امام خاطب مسجد جامعمسكو و در سال 1988 امام خاطب ارشد اين مسجد شد.در 29 ژانويه 1994 در مجلس سازمانهاي مذهبي اسلامي بخش اروپايي روسيه به مقام مفتي و رئيس اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي روسيه انتخاب شد. در سال 1996 مفتي عينالدين رئيس شوراي مفتيات روسيه شد. در سال 1998 نشان دوستي، يكي از عاليترين نشانهاي فدراسيون روسيه را دريافت كرد.
مفتي نفيقالله عشيروف. مفتي، رئيس اداره روحانيت مسلمانان بخش آسيايي روسيه.در سال 1954 در شهر توبولسك به دنيا آمد. شيخ عشيروف بعد از اتمام تحصيل در مدرسه روحاني مير عرب بخارا (ازبكستان) در سال 1987در اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي اتحاد شوروي و سيبري (در اوفا) به عنوان دبير مسئول و سپس معاون اول مفتي كار ميكرد.بعد از اتمام دانشگاه اسلامي امير عبدالقدير(الجزاير) به اوفا باز گشت و به سمت نايب مفتي انتخاب شد.در سال 1994 رئيس كميته اجرايي مركز عالي هماهنگي ادارات روحانيت مسلمانان روسيه و بعد از آن رئيس شوراي مركز عالي هماهنگي شد.عضو افتخاري شوراي سرپرستان سازمان بينالمللي “دعوت اسلامي” است و در كنفرانسها و همايشهاي بينالمللي زيادي شركت داشته است. وی در ماه اوت 1997 در كنفرانس مسلمانان سيبري و خاور دوربه مقام مفتي عالي اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي روسيه انتخاب شد و در سال 1998 معاون رئيس شوراي مفتيات روسيه گرديد.
شيخ الاسلام طلعت تاجالدين. مفتي، شيخالاسلام، رئيس اداره روحانيت مركزي روسيه و كشورهاي اروپايي جامعه مشترك المنافع.طلعت تاجالدين در 12 اكتبر 1948 در شهر قازان ديده به جهان گشود. در مدرسه “مير عرب” بخارا (سال 1973) و دانشگاه اسلامي “الازهر” قاهره (1978) تحصيلات عالي ديني را كسب كرد.در سال 1973امام خاطب دوم مسجد جامع قازان شد و در سالهاي 1980-1978 امام خاطب اول اين مسجد بود.در 19 ژوئن 1980 به عنوان مفتي اداره روحانيت مسلمانان بخش اروپايي اتحاد شوروي و سيبري منصوب شد. از سال 1990 رئيس اداره روحانيت مركزي مسلمانان روسيه و كشورهاي اروپايي جامعه مشترك المنافع ميباشد. بخشي از مسلمانان روسيه او را “مفتي عالي روسيه” محسوب ميكنند.
عبدالواحد نيازوف. نماينده دوماي كشوري، مدير مركز فرهنگي اسلامي روسيه، رهبر حزب جديد التأسيس اورآسيايي روسيه. ایشان متولد 23 آوريل 1969، شهر اومسك بوده و در سال 1989 دانشجوي دانشگاه دولتي علوم انساني روسيه شد. در سال 1990 مركز فرهنگي اسلامي مسكو را تأسيس و به رياست آن انتخاب شد. در سال 1992 مركز فرهنگي اسلامي روسيه تأسيس شد كه نيازوف مدير كل آن گرديد. در سال 1995 نيازوف در تشكيل اتحاديه مسلمانان روسيه شركت كرد. در سال 1997 نيازوف اين سازمان را ترك نمود. در سال 1998 نيازوف جنبش اسلامگراي “رفاه” را تأسيس كرد كه اخيراً به حزب اوراسيايي تبديل شده است. نيازوف در دسامبر سال 1999 در چارچوب اتحاديه “وحدت” عضو دوماي كشوري شد.
علي اللين عبدالله صفراويچ. در سال 1954 در شهر قازان به دنيا آمد. وي تحصيلات عالي ديني دارد. از سال 1978 تا 1982 در مدرسه مير عرب بخاراتحصيل نموده و سپس تا سال 1986 در انستيتوي اسلامي شهر تاشكند به آموزش علوم ديني پرداخت. از سال 1987 تا 1991 امام خطيب مسجد مركزي قازان بود. از سال 1991 تاكنون رئيس مسجد جامع نورالله است. از سال 1993 تا 1996 مسؤوليت مركز عالي هماهنگسازي اداره‌هاي ديني مسلمانان روسيه را بر عهده داشت. از سال 1992 تا 1998 مفتي و رئيس اداره ديني مسلمانان جمهوري تاتارستان بود. در سال 1996 جنبش اجتماعي ـسياسي مسلمانان تاتارستان را تشكيل داد و هم اكنون نيز رئيس اين جنبش است.
حيدر جمال. فيلسوف و شاعر است. او در سال 1947 در مسكو متولد شد. سال 1965 جهت تحصيل وارد بخش عربي انيستيتوي‌زبانهاي شرق دانشكاه دولتي مسكو شد. اما حيدر جمال در سال 1967 زماني كه از عضويت به سازمان كومسومول منصرف‌شد، او را به اتهام گرايش به ملتگرايي بورژوازي از دانشگاه اخراج نمودند. وي به فعاليت گسترده ادبي و روزنامه نگاري‌مي‌پردازد و در روزنامه‌هايي با گرايشهاي مختلف سياسي ـ از روزنامه دن (كمونيستي) گرفته تا روزنامه نزاويسمايا گازتا وليتراتورنايا گازتا ـ مقالاتي نوشت. يك برنامه تلويزيوني اسلامي با عنوان نينه (امروز) توليد و كارگرداني آن را بر عهده گرفت. بااين خصايص ويژه بود كه در ميان مسلمانان و روشنفكران مسلمان از شهرت زيادي برخوردار گشت.
اسحاقوف عثمان عمروويچ. وي در سال 1957 در شهر قازان متولد شد. از سال 1964 تا 1974 دوران متوسطه را پشت سر گذاشت و از سال 1974 تا1975 مكانيك ارشد كارخانه تپلو كنترل بود. خدمت نظامي را طي سالهاي 1976 تا 1978 انجام داد. سپس در سالهاي 1978 تا1982 در مدرسه مير عرب بخارا تحصيل كرد. در سالهاي 1981 تا 1984 دبير مسؤول اداره ديني مسلمانان اروپا بود. وي سپس‌در سالهاي 1984 تا 1986 در دانشكده ديني دانشگاه تريپولي به ادامه تحصيل پرداخت. از سال 1992 تا 1994 رئيس مدرسه نورالاسلام در شهر اكتبرسكي و همزمان نيز امام خطيب ارشد و محتسب (قاضي شرع) جمهوري باشقيرستان بود. وي از فوريه1994 تا فوريه 1998 به عنوان معاون اداره ديني مسلمانان تاتارستان و رئيس اداره دانشگاه اسلامي قازان ايفاي وظيفه كرد. در سال 1999 عنوان آكادميسين علوم انساني به وي اهدا شد و به سمت رئيس دانشگاه اسلامي روسيه برگزيده گرديد.در 14 فوريه 1998 بود كه در كنگره بزرگ مسلمانان تاتارستان، به مقام رئيس اداره ديني مسلمانان جمهوري تاتارستان ارتقايافت.