رشد جمعیت بنگلادش

• نرخ رشد طبیعی جمعیت

بنگلادش از سال ۲۰۲۴ با کاهش تدریجی نرخ رشد طبیعی جمعیت مواجه بوده است. بر اساس آمارهای اخیر، نرخ رشد طبیعی جمعیت در این کشور به ۱.۱ درصد رسیده که نسبت به دهه‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است. در دهه ۱۹۸۰، نرخ رشد جمعیت نزدیک به ۲.۹ درصد بود که نشان‌دهنده یک جامعه در مرحله گسترش سریع جمعیتی بود. این کاهش را می‌توان به سیاست‌های دولت برای کنترل جمعیت و همچنین افزایش آگاهی عمومی در مورد برنامه‌های بهداشت باروری نسبت داد.نرخ رشد طبیعی جمعیت، یعنی تفاوت بین نرخ زادوولد و نرخ مرگ‌ومیر، یکی از شاخص‌های کلیدی در تحلیل دینامیک جمعیت هر کشور است. در بنگلادش، کاهش نرخ زادوولد، همراه با کاهش نرخ مرگ‌ومیر به دلیل بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی، موجب کاهش رشد جمعیت شده است. این کاهش نرخ رشد ممکن است پیامدهای مثبتی از جمله کاهش فشار بر منابع طبیعی و خدمات عمومی داشته باشد، اما همچنین می‌تواند به چالش‌هایی همچون سالخوردگی جمعیت و کاهش نیروی کار در آینده منجر شود.

• مهاجرت و تأثیر آن بر جمعیت

مهاجرت، چه داخلی و چه بین‌المللی، نقش عمده‌ای در تغییرات جمعیتی بنگلادش ایفا کرده است. در داخل کشور، مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها باعث تراکم شدید در مناطق شهری به‌ویژه داکا، پایتخت، شده است. تخمین زده می‌شود که بیش از یک‌سوم جمعیت بنگلادش در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که این رقم در سال ۱۹۹۰ کمتر از ۲۰ درصد بود. این مهاجرت‌های داخلی به دلیل عواملی مانند جستجوی فرصت‌های شغلی بهتر، دسترسی به آموزش و خدمات بهداشتی و همچنین فرار از بلایای طبیعی مانند سیلاب‌ها و طوفان‌ها صورت می‌گیرد.از نظر مهاجرت بین‌المللی، بنگلادش یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نیروی کار به کشورهای خلیج‌فارس، به‌ویژه عربستان سعودی، امارات متحده عربی، و قطر است. درآمدهای ارزی که از سوی این مهاجران به کشور ارسال می‌شود، نقش حیاتی در اقتصاد بنگلادش دارد، مهاجرت به کشورهای صنعتی مانند آمریکا و اروپا در میان قشر تحصیل‌کرده نیز در حال افزایش است. هرچند این نوع مهاجرت می‌تواند از یک سو منجر به خروج نخبگان شود، اما از سوی دیگر می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری و انتقال دانش به کشور فراهم کند.

نویسنده : نرگس شکوری