شهرنشینی و روستانشینی در مصر
مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت و دلایل آن:
مناطق پرجمعیت:
۱. قاهره بزرگ:
- جمعیت: حدود ۲۲ میلیون نفر
- تراکم: ۱۹,۳۷۶ نفر در هر کیلومترمربع
- دلایل: مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور
۲. دلتای نیل:
- جمعیت: حدود ۵۰ میلیون نفر
- تراکم: ۱,۶۰۰ نفر در هر کیلومترمربع
- دلایل: زمین‌های حاصلخیز کشاورزی، دسترسی به آب
۳. اسکندریه:
- جمعیت: حدود ۵.۲ میلیون نفر
- تراکم: ۲,۹۰۰ نفر در هر کیلومترمربع
- دلایل: بندر اصلی، مرکز صنعتی و گردشگری
مناطق کم‌جمعیت:
۱. صحرای غربی:
- جمعیت: کمتر از ۲% کل جمعیت
- دلایل: شرایط سخت بیابانی، کمبود منابع آب
۲. صحرای شرقی:
- جمعیت: کمتر از ۲% کل جمعیت
- دلایل: توپوگرافی کوهستانی، دسترسی محدود به آب
۳. شبه‌جزیره سینا:
- جمعیت: کمتر از ۱% کل جمعیت
- دلایل: شرایط بیابانی، چالش‌های امنیتی
چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت:
۱. فشار بر زیرساخت‌ها در مناطق پرجمعیت:
- ترافیک شدید در قاهره و اسکندریه
- کمبود مسکن مناسب و رشد حاشیه‌نشینی
- فشار بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی
۲. امنیت غذایی:
- کاهش زمین‌های کشاورزی به دلیل گسترش شهرها
- وابستگی به واردات مواد غذایی (مصر بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان است)
۳. مدیریت منابع آب:
- فشار بر منابع آب نیل در مناطق پرجمعیت
- چالش‌های تأمین آب در مناطق بیابانی و توسعه‌یافته جدید
۴. نابرابری‌های منطقه‌ای:
- تمرکز فرصت‌های اقتصادی در مناطق شهری بزرگ
- محرومیت نسبی مناطق روستایی و دورافتاده
۵. آلودگی و مسائل زیست‌محیطی:
- آلودگی هوا در قاهره و دیگر شهرهای بزرگ
- مدیریت پسماند در مناطق پرجمعیت
۶. چالش‌های امنیتی:
- مدیریت مرزها در مناطق کم‌جمعیت مانند سینا و صحرای غربی
برای مقابله با این چالش‌ها، دولت مصر برنامه‌هایی برای توسعه متوازن‌تر جمعیت دارد، از جمله:
۱. ایجاد شهرهای جدید: مانند العلمین جدید در ساحل مدیترانه و پایتخت اداری جدید در شرق قاهره
۲. توسعه شبه‌جزیره سینا: باهدف افزایش جمعیت به ۳ میلیون نفر تا سال ۲۰۳۰
۳. پروژه‌های آبیاری در صحرای غربی: برای گسترش مناطق قابل‌سکونت و کشاورزی
پراکندگی نامتوازن جمعیت در مصر، چالش‌های پیچیده‌ای را ایجاد کرده که نیازمند رویکردی جامع در برنامه‌ریزی شهری، توسعه منطقه‌ای و مدیریت منابع است. موفقیت در ایجاد توازن بیشتر در توزیع جمعیت می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، کاهش فشار بر منابع طبیعی و توسعه پایدارتر کشور کمک کند.
نویسنده : نرگس شکوری