ساختار هرم جمعیتی افغانستان
هرم جمعیتی افغانستان در سال ۲۰۲۴ به طور قابلتوجهی نشاندهنده جوانی جمعیت است. دادههای سرشماری نشان میدهد که حدود ۶۰ درصد از جمعیت زیر ۳۰ سال سن دارند. این جوانی جمعیت نتیجه نرخ بالای باروری در دهههای گذشته و کاهش مرگومیر در سنین پایین است
- تحلیل ساختار سنی
هرم سنی افغانستان طی دهههای گذشته تغییرات زیادی را تجربه کرده است. در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، نرخ باروری بسیار بالابود که در سالهای اخیر کاهشیافته است. این تغییرات ناشی از کاهش باروری، بهبود در شاخصهای بهداشتی و تأثیرات مهاجرت است. مقالات علمی نشان میدهند که این تغییرات بهویژه در پی کاهش باروری و بهبود خدمات بهداشتی و درمانی مشاهده میشود.
- نسبت جنسیتی و توزیع سنی
نسبت جنسیتی در افغانستان در سال ۲۰۲۴ تقریباً متوازن است، با نسبت تقریبی ۱.۰۳ مرد به ۱ زن. بااینحال، نسبت جنسیتی در گروههای سنی مختلف به دلیل مهاجرت و مرگومیر نوساناتی دارد. در دهههای گذشته، بهویژه در سالهای جنگ داخلی، نسبت مردان به زنان بالاتر بود، اما با بهبود شرایط اقتصادی، نسبت جنسیتی به سمت تعادل بیشتری حرکت کرده است.
مقایسه دادههای ۲۰۱۴ نشان میدهد که نسبت جنسیتی بهازای هر ۱۰۶ مرد، ۱۰۰ زن بود. این نسبت در گروههای سنی جوانتر به ۱۰۸ مرد به ۱۰۰ زن افزایشیافته بود. در سال ۲۰۲۴، نسبت جنسیتی به سمت تعادل بیشتری حرکت کرده است.
- پیشبینیهای آینده
پیشبینیهای جمعیتی نشان میدهد که جمعیت افغانستان تا سال ۲۰۵۴ به حدود ۵۵ میلیون نفر خواهد رسید. تغییرات پیشبینیشده شامل کاهش سهم جمعیت جوان و افزایش سهم جمعیت میانسال وسالمند است. پیشبینیها نشان میدهند که نرخ باروری به حدود ۳.۲ فرزند بهازای هر زن تا سال ۲۰۵۰ کاهش خواهد یافت. مطالعات اخیر همچنین بر چالشهای مرتبط با پیرشدن جمعیت و کاهش نیروی کار جوان تأکید کردهاند .
- پیامدها و چالشها
پدیده سالخوردگی جمعیت که بهتدریج در افغانستان نیز آغاز میشود، میتواند فشار زیادی بر دستگاههای بهداشتی و اجتماعی کشور وارد کند. کاهش نیروی کار جوان نیز ممکن است بر رشد اقتصادی تأثیرگذار باشد. دولت افغانستان نیازمند سیاستهای جمعیتی و اقتصادی هوشمندانهای است که به بهبود وضعیت بهداشتی و تأمین اجتماعی توجه ویژه داشته باشد.
نویسنده : نرگس شکوری