انجمن فرهنگی پاکستان و ‌ایران(کراچی)

این انجمن در سال 1948م/ 1327ش، در شهر کراچی پاکستان به ریاست ممتاز حسن و به کوشش وابسته فرهنگی ایران در پاکستان، مشایخ فریدنی، و دیگر دوستداران ایران در کراچی تاسیس شد.تدریس زبان و ادبیات فارسی و خواندن اشعار فارسی و برگزاری جلسات ادبی و مشاعره از برنامه ­های انجمن بود. در این کلاس­ها افراد مشهوری مانند داود پوتا و ایران شناسان و محققانی چون ممتاز احسن‌ حسن و پیرحسام‌الدین ‌راشدی (ایران شناس و پژوهشگر شهیر پاکستان و صاحب ده­ها اثر پژوهشی و تصحیح ده­ها متن فارسی) در آن فعالیت می‌کردند. در ‌این انجمن جزواتی در معرفی ‌ایران به پاکستانی­ها و بالعکس به چاپ می‌رسید و برنامه‌های ‌این انجمن حول موارد زیر به اجرا در آمدند:

• سخنرانی‌ها توسط دانشمندان پیرامون ناموران ‌ایران و پاکستان و میراث مشترک ادبی و فرهنگی دو کشور؛
• معرفی آثار علمی‌ و ادبی که در شبه‌قاره به فارسی نوشته شده است؛
• خواندن اشعار فارسی و برگزاری جلسات ادبی؛
• برگزاری نمایشگاه‌های هنری و نقاشی دو کشور؛
• چاپ کتابچه‌ها در معرفی دو کشور؛
• نمایش فیلم مربوط به فرهنگ‌ ایران؛
• برگزاری جلسات هنری جهت معرفی موسیقی و هنر‌ایران؛
• برگزاری جلسات معارفه در موقع ورود اشخاص عالی مقام و دانشمندان‌ ایران؛
• دعوت از اساتید‌ ایرانی؛
• جذب علاقه ­مندان به ‌ایران و تشکیل کلاس برای آن­ها.

امضای موافقت‌نامه فرهنگی در اسفند ماه 1334 شمسی بین دوکشور  نقشه راهی شد برای تعامل فرهنگی فی‌مابین که بر مبنای این موافقت نامه تاکنون چندین برنامه مبادلات فرهنگی تهیه و امضا شده است که جدیدترین آن در سفر سال 1393 نواز شریف نخست وزیر پاکستان به تهران امضا شد که بر مبنای برنامه‌های مبادلات فرهنگی، تا کنون صدها استاد، دانشجو و هنرمند میان دو کشور رفت و آمد کرده­اتد. همچنین، تعداد زیادی کتاب ترجمه شده و فهرست‌های گوناگون نسخ خطی تهیه و بیشماری از آنها ترمیم و نگهداری گردیده و ده‌ها هفته فرهنگی و هفته فیلم برگزار شده است. در کنار اینها، صدها دوره آموزش زبان فارسی و ده‌ها دوره بازآموزی استادان فارسی دانشگاه‌ها برگزار و از تمامی بخش‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی پاکستان حمایت شده است. بسیاری از این فعالیت ها به واسطه حضور فرهنگی در متن جامعه پاکستان و از طریق خانه‌های فرهنگ ساماندهی شده که اگر ناآرامی‌ها و  برخی تندروی‌های فرقه‌ای نبود، بی‌گمان توانمندی فرهنگی و علمی ایران می‌توانست دراین روابط فرهنگی دو جانبه  بیش از پیش اثرگذاری بیشتری داشته باشد.

پایه گذاری خانه‌های فرهنگ ایران در شهرهای لاهور (1335 = 1956م)، مولتان (1355 = 1976م)، راولپندی(1347 = 1968م)، پیشاور(1347 = 1968م)، کویته (1335 = 1956م)، کراچی (1331 = 1952م) و حیدرآباد (1346 = 1967م) و رایزنی فرهنگی ایران در کراچی (1328 = 1949م) و سپس جا به جایی به راولپندی و بزودی در اسلام‌آباد (1339 = 1960م)، راه اندازی «کرسی زبان فارسی» و «گوشه ی ایران» در بیشتر دانشگاه‌های پاکستان و شروع به کار«بخش زبان اردو» در دانشکدۀ زبان های خارجی دانشگاه تهران، همه از دستاوردهای موافقتنامه فرهنگی فی‌مابین است که ریشه در بنیان‌های قوی فرهنگ و تمدن مشترک دارد.

نیز نگاه کنید به

مطالعات ایرانی و ایران شناسی در پاکستان؛ مرکز تحقیقات فارسی ‌ایران و پاکستان

نویسنده مقاله

محمد مهدی توسلی