آموزش عالی کانادا
جامعه دانشگاهی کانادا در مجموع از 89 مؤسسه و دانشگاه تشکیل شده است. این کشور دارای دانشگاههای متعددی است و آمار پيش گفته دربرگيرنده مؤسسات و دانشگاههایی است که در جامعه دانشگاهی عضویت دارند و از اعتبار بینالمللی برخوردار میباشند.
در دانشگاهها رشتههای مختلف تدريس ميشود و از سطح علمی بالایی برخوردارند. برخی از این دانشگاهها تا مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد فعالیت میکنند و برخی تنها دارای رشتههای مهندسی، هنر، طراحی، یا کشاورزی هستندو تعدادي از این دانشگاهها صرفاً در مقطع کارشناسی فعالیت دارند. برخی از دانشگاهها دارای نظام آموزش از راه دور میباشند. کانادا در این زمینه در رأس برنامه آموزش از راه دور قرار دارد. این کشور همچنین رشته تحصیلی به نام آموزش جمعی ايجاد كرده است تا دانشجویان بتوانند مطالعات خود را با دروس علمی و تجربیات کاری همراه نمایند. باید متذکر شد که این رشته مختص شهروندان کانادایی است و افراد مهاجر از هر ملیتی قادر به تحصیل در این مقطع نیستند.
بسیاری از دانشگاههای با برخی از مؤسسات و دانشگاههاي خارج از کشور ارتباط علمی، پژوهشی و تحصیلی دارند. دانشجویان در کشور خود میتوانند از این ارتباط بهرهبرداری کنند. به استثنای چند مورد، دانشگاهها با اعتبار و بودجه دولت فدرال یا استانی تأسیس شدهاند و بسیاری از برنامههای آموزشی آنها نیز در مقطع کارشناسی، هماهنگ و یکسان است. تحصیلات دانشگاهی در این کشور پس از دبیرستان (دوره متوسطه) آغاز میشود و در انتهای دوره مدرک رسمی به دانشجویان اعطاء میشود.
دوره کارشناسی در اغلب دانشگاهها سه تا چهار سال (بستگی به استان) و به صورت تمام وقت است. مدت تحصیل بستگی به محل و استان مربوطه دارد و باید توجه داشت که برای ورود به دوره کارشناسی ارشد داشتن مدرک لیسانس الزامی است. این دوره چهار سال به طول میانجامد. چگونگی ارائه مدرک هر دانشگاه نیز با دانشگاه دیگر متفاوت است. این امر بستگی به قوانین خاص، شرایط ذکر شده در برگههای راهنما و بروشورهای مربوطه دارد. این برگهها و بروشورها به طور رایگان برای متقاضیان ارسال میشود.
مدارک دانشجویان گروه پزشکی حدود سه تا چهار سال پس از اتمام دوره تحصيل به آنان اعطا میشود. این دانشجویان باید مدت یک یا دو سال نیز دوره انترنی را بگذرانند و سپس بُرد پزشکی مخصوص استان به آنها اعطا میشود. اخذ مدرک کارشناسی ارشد مستلزم گذراندن یک سال تحصیلی تمام وقت به همراه پایاننامه مربوط به رشته تحصیلی و تحقیقات انجام شده میباشد. حداقل زمان مورد نیاز برای تحصیل در دوره دکتری سه سال تمام است.
برای ورود به دوره دکتری ارایه مدرک فوقلیسانس ضروری است. در برخي دانشگاه ها میتوان به طور مستقیم از دوره لیسانس به دوره دکتری راه یافت. پذیرش دانشجویان خارجی نیز به همین ترتیب است؛ با این تفاوت که در صورت نیاز فرد به تکمیل زبان انگلیسی یا فرانسه (تا حدی که به یکی از دو زبان تسلط کافی پیدا کند) فرد مجبوراست تا دورههای مربوط به تافل را طی کند. ارائه گواهی این دوره به منزله، مجوز نامنویسی متقاضی در رشته دانشگاهی مورد نظر به حساب میآید. در این زمینه به دانشجویان خارجی توصیه میشود که حداقل از یکسال قبل با دانشگاه مورد نظر تماس برقرار و اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت کنند. بودجه اغلب دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به صورت گسترده از محل بودجه ملی تأمین میشود. بنابراين، دانشجویان خارجی قادرند با پرداخت شهریه ناچیز در دورههای آموزش عالی پیشرفته شركت كنند. در دانشگاههای این کشور طيف وسیع و متنوعی از دورههای آموزشی و مدارک علمی در مقاطع مختلف (کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری و گواهینامه فنی و حرفهای) ارائه میشود.
در نظام آموزشی اين كشور سعی بر این است که دانشآموزان به روشهای مختلف در مدارس دولتی تحصیل نمایند. در برخی از موارد مطابق با نیازهای دانشآموزان برنامههای آموزشی جداگانهای پیشبینی ميشود (سیستم جداسازی) و یا برنامههای عادی آموزشی اجرا میگردد (سیستم تلفیق).
سال تحصیلی دانشگاهی
سال تحصیلی از ماه سپتامبر (شهریور) تا ماه مِی (اردیبهشت) ادامه مییابد. برخی از دانشگاههای این کشور در هر سال تحصیلی یک ترم و برخی دیگر ممکن است تا سه ترم خدمات آموزشی ارائه كنند. این دسته از دانشگاهها علاوه بر ترمهای عادی، در تابستان نیز دروس و واحدهايي را به دانشجويان ارائه میکنند. بنابراین، در این کشور دانشجویان میتوانند از ماه ژانویه و یا ماه سپتامبر تحصیلات خود را آغاز نمایند. بسیاری از دانشگاهها تنها چند واحد در ترم تابستان ارائه میکنند. برای آگاهی بیشتر از برنامهریزی این دانشگاهها، باید با دفتر ثبتنام دانشکده تماس برقرار کرد.
ارزیابی مدارک تحصیلی
متقاضی باید پیش از شروع دوره تحصیلی اطمینان حاصل كند که مدارک پایان دوره مورد نظر در کشور متبوع پذیرفته خواهد شد. مدارک دانشگاههای کانادا معادل مدارک دانشگاههای آمریکا و کشورهای مشترکالمنافع است.
بینالمللی نمودن دانشگاه
بحث بینالمللی نمودن دانشگاهها، که در سال 1995م از سوی جامعه دانشگاهی کانادا پذیرفته شد، به عنوان یک دگرگونی و تغییر ضروری و حیاتی مطرح است و دستاندرکاران کشور برآنند تا با ارتقاء هرچه بیشتر سطح تحصیلات عالی به ایجاد آینده بهتر و روشنتر کمک کنند.
بسیاری از دانشگاههای این کشور در این راستا حرکت میکنند و به همین خاطر هر سال دانشجویان بسیاری از کشورهای مختلف جهان در دانشگاههای کانادا مشغول به تحصیل میشوند. راهاندازی برنامههای تحصیل از راه دور، تبادل دانشجو با سایر مؤسسات و دانشگاهها نیز گامی در این راه محسوب میشود.
به هر حال مسئولان بر این باورند که آماده نمودن مردم این کشور برای آينده نیازمند دانش جدید است ودیدگاههای نوین را میطلبد. این امر مهم بدون بینالمللی کردن تحصیلات میسر نخواهد شد. البته ممکن است این مسأله برای بسیاری از دانشگاهها محسوس نباشد و سود مالی چندانی در بر نداشته باشد، اما این برنامه در درازمدت ضرورت دارد و نیاز به آن محسوس است.
پذيرش دانشجوي خارجي
دانشجوي خارجي (يا دانشجوي بينالمللي) به كساني اطلاق ميشود كه فاقد تابعيت و اقامت دائم كانادا هستند و در دورههاي رسمي آكادميك، فني يا حرفهاي در دانشگاهها، كالجها يا ساير مراكز آموزش عالي به تحصيل اشتغال دارند. كليه دانشجويان خارجي مكلف به اخذ مجوز دانشجويي از اداره مهاجرت ميباشند (به استثناء گروه معدودي كه داراي مجوز دولتي يا ديپلماتيك هستند).
مقررات ورود: مقررات ورود به كشور توسط دولت مركزي تعيين ميشود. قبل از هر چيز، داوطلبان بايد داراي پذيرش رسمي از يكي از مراكز آموزش عالي باشند. دارا بودن مجوز دانشجويي، رواديد ورود (براي شهروندان 107 كشور جهان)، ضمانت مالي، پذيرش كتبي از مركز آموزش عالي (با ذكر رشته تحصيلي)، گواهي پزشكي و مدرك زبان الزامي است.
مقررات بهداشتي: گواهي پزشكي را بايد پزشكان مجاز (مورد تأييد سفارت كانادا) صادر کنند. دانشجويان خارجي فاقد بيمهنامه درماني براي پوشش هزينههاي احتمالي درمان در طول مدت اقامت ملزم به دریافت بيمهنامه طرح خدمات درماني در بدو ورود به اين کشور ميباشند.
زبان: متقاضیان باید به زبان دانشگاه محل تحصيل خود (انگليسي يا فرانسه) تسلط داشته باشند. به عنوان مثال، دارا بودن مدرك تافل با حداقل نمره 575 از ضرورتهای راهيابي به مراكز آموزش عالي در دانشگاههای اغلب ايالتها است.
شرايط بهداشتي- اجتماعي
دانشجويان خارجي مشمول مقررات تأمين اجتماعي هستند. پوشش مكمل و بيمه خصوصي (مانند صليب آبي) نيز قابل دستیابی است. سازمان خدمات دانشجويي مجري طرح جامع ملي بيمه درماني براي دانشجويان است.
نظام ارزشیابی: هر مركز مسئول ابداع نظام خاص خود ميباشد. مقياس الفبايي رايجترين نظام ارزشيابي در ميان مراكز آموزش عالي به شمار ميرود. بعضي مقياسهاي الفبايي به طور همزمان با اعداد رتبهبندي شده تا محاسبه معدل امكانپذير باشد. اكثر نظامها 4 امتيازي هستند. شماري از مراكز عالي از نظام 9 امتيازي استفاده ميكنند.