نظام حزبی مصر
هر چند زمینههای شکلگیری احزاب سیاسی در مصر به دهههای پایانی قرن نوزدهم بازمیگردد، این احزاب عمدتا در سالهای اولیه قرن بیستم ظهور کردند. سال 1907 از نقاط عطف روند شکلگیری احزاب سیاسی در مصر است که پنج حزب در صحنه سیاسی این کشور ظهور کرد. مهمترین این احزاب، حزب «الوطنی» به ریاست مصطفی کامل بود که جنبش ملی را تا مرحله انقلاب سال 1919 رهبری کرد. قانون اساسی سال 1923 چارچوب حیات سیاسی و به ویژه حیات حزبی و پارلمانی را شکل داد و زان پس احزاب بیشتری در صحنه ظهور کردند (www.sis.gov.eg,2014) برخی از این احزاب البته حزبهای دولتی بودند که از جمله آنها میتوان به حزب «الاتحاد» به ریاست یحیی باشا ابراهیم و حزب «الشعب» به ریاست اسماعیل صدقی باشا در سال 1930 اشاره کرد. (المرجع، 2009: 557). احزاب فعال سیاسی در این سالها را میتوان در پنج طیف حزبی قرار داد:
- احزاب لیبرال، شامل حزب «الوفد» و دیگر احزاب منشعب شده از آن: «الاحرار الدستوریین»، «الحزب السعدی» و حزب «الکتلة الوفدیة»
- احزاب چپ از جمله حزب «مصر الفتاة» که بعدها به حزب «الاشتراکی» تغییر نام داد، حزب «العمال الاشتراکی الشیوعی»، حزب «الشیوعی المصری»، حزب «الفلاح المصری» و «الحرکة الدیمو قراطیة»
- احزاب حامی پادشاه شامل حزب «الشعب» و حزب «الاتحاد»
- احزاب زنان شامل حزب «بنت النیل السیاسی»، «حزب النسائی الوطنی» و حزب «النسائی السیاسی»
- احزاب و گروههای دینی شامل «الاخوان المسلمون»، «حزب الإخاء»، «حزب الله» و «حزب الاصلاح الاسلامی»
با پیروزی افسران آزاد در انقلاب سال 1952، مرحله جدیدی در حیات حزبی این کشور آغاز شد. در این مرحله بیشتر احزاب سیاسی تعطیل و تعدد حزبی از میان رفت و در واقع صحنه سیاسی کشور در اختیار حزب واحد قرار گرفت؛ حزب «الاتحاد الاشتراکی العربی».
حاکمیت حزب سیاسی واحد بر حیات حزبی کشور تا سال 1977 ادامه یافت. در این سال با تصویب قانون احزاب سیاسی، مرحله جدیدی از تعدد حزبی آغاز شد. قانون مزبور در سال 2005 با تعدیل روبرو شد که برخی از بندهای آن عبارت بود از: عدم تأسیس حزب بر مبنای دینی، مذهبی و یا طبقاتی، عدم تشکیل حزب به عنوان شاخه احزاب بیگانه، ممنوعیت داشتن شاخه نظامی یا شبه نظامی برای احزاب سیاسی، شفاف بودن برنامهها، اهداف، شیوههای فعالیت و منابع مالی احزاب.
علیرغم ممانعت یا سختگیری کمیته امور احزاب در خصوص تأسیس احزاب جدید در این مرحله، برخی احزاب توانستند با حمایت دستگاه قضائی امکان حضور در صحه فعالیت حزبی داشته باشند. در طول سالهای 1977 تا 2007، 24 حزب سیاسی در این کشور تأسیس شد. برخی از این احزاب با مجوز کمیته امور احزاب فعال شد که از جمله آنها میتوان از: حزب الوفدالجدید (1978)، حزب الوفاق القومی (2000)، حزب الغد (2004) و حزب الجبهة الدیموقرطیة (2007) نام برد. احزاب دیگری هم بر اساس احکام قضائی اجازه فعالیت یافتند که: حزب الامة (1983)، حزب الفتاة الجدید (1990)، حزب مصر (2001)، حزب الجیل الدیمواطی (2002) و حزب شباب مصر (2005) از آن جمله است(www.sis.gov.eg;2014).
علیرغم چنین تعداد نسبتا بالای احزاب سیاسی در جامعه مصر در دوره یادشده، نظرسنجیهایی که در سال 1993 توسط مرکز ملی تحقیقات اجتماعی و جنایی مصر درباره نظر مردم در خصوص احزاب و فعالیتهای سیاسی انجام شده است، نشان داد که 33% از جامعه آماری به طور مطلق از وجود احزاب سیاسی اطلاعی ندارند و 60% آنان از برنامهها ، سیاستها و طبیعت این احزاب مطلع نیستند. همچنین، 8/64 از کسانی که از وجود احزاب و برنامههای آن آگاهی داشتند، اصولا فعالیتها و اقدامات آنها را پیگیری نمیکردند. 49% از جامعه آماری نیز از بیفایده بودن و ضعف و رخوت احزاب سخن گفتهاند و بالاخره 52% نیز بر این نکته تأکید داشتهاند که احزاب سیاسی اقدامی برای حل مشکلات توده مردم انجام نمیدهند (حسن، 2000: 161).
با پیروزی انقلاب مردم مصر در ژانویه 2011، شورای عالی نیروهای مسلح که مسئولیت اداره کشور را در دوره انتقالی در اختیار گرفته بود، تعدیلهایی را در قانون احزاب سیاسی سال 1977 انجام داد که به موجب آن برخی از موانع و قیود تشکیل حزب از میان برداشته شد؛ از جمله مصوبه کمیته سابق امور احزاب مبنی بر عدم صدور مجوز تأسیس حزب جدید با رأی دیوان عدالت اداری لغو و لذا تعداد قابل توجهی حزب جدید مجوز فعالیت دریافت داشتند که از جمله آنها: حزب «الوسط الحدید»، حزب «الحریة و العدالة» و «حزب النور» بود (www.sis.gov.eg;2014). قانون اساسی مصوب سال 2014 نیز بر در ماده 5 تأکید دارد که نظام سیاسی مصر بر اساس تکثر سیاسی و حزبی بنیاد گرفته است. همچنین بر اساس ماده 74، شهروندان مصری مجازند تا به تشکیل حزب سیاسی بر اساس قانون اقدام کنند؛ البته هرگونه فعالیت سیاسی و یا برپایی احزاب بر پایه دین و یا بر مبانی تفرقهانگیز همچون جنسیت، نژاد، فرقه، منطقه جغرافیایی و نیز فعالیتهای سیاسی مخالف با مبانی دموکراسی، سرّی و یا نظامی و شبه نظامی ممنوع است. انحلال احزاب سیاسی نیز تنها با حکم قضائی ممکن خواهد بود.
احزاب سیاسی:
تا پیش از انقلاب ژانویه حدود 24 حزب سیاسی مجاز به فعالیت بودهاند و پس از انقلاب هم دهها حزب مجوز فعالیت دریافت کردهاند که تعداد آنها به بیش از 40 حزب رسیده است. مهمترین احزابی که دو دهه پیش از پیروزی انقلاب ژانویه 2011 کم و بیش فعال بودهاند و نیز برخی از مهمترین احزابی که پس از آن در صحنه سیاسی مصر ظهور کردند به شرح ذیل معرفی میشود:
الوطنی الدیموقراطی: حزب ملی دموکراتیک که تا پیروزی انقلاب 25 ژانویه، حزب حاکم مصر ودر انتخابات پارلمانی سال 2010 حدود 97% از کرسیها را از آن خود کرده بود (الربیع العربی، 2012: 18)، در سال 1977 توسط انور السادات تأسیس شد و در دوره حسنی مبارک بیشترین ارکان قدرت را در اختیار داشت. در این دوره علیرغم وجود احزاب بزرگ و کوچک دیگر، از آنجا که امکان رقابت با حزب حاکم وجود نداشت، تعدد حزبی و تکثر سیاسی نمود چندانی نداشت. این حزب پس از پیروزی انقلاب ژانویه با حکم قضائی منحل شد.
الوفد الجدید: حزب وفد جدید که بر اساس تجارت حزبی پیشین حزب الوفد المصری (تأسیس در سال 1927)، در سال 1978 با گرایش لیبرال دموکراسی توسط فؤاد سراجالدین تأسیس شد ،از احزاب مؤثر در تحولات سیاسی اجتماعی دهههای گذشته این کشور علیرغم محدودیتها و سختگیریهای رژیم حاکم بود. این حزب از همان بدو تأسیس، اصلاحات سیاسی و اجتماعی را وجهه همت خود قرار داد و به ویژه بر لغو قانون وضعیت فوقالعاده تأکید داشت (www.sis.gov.eg;201 4) . تحکیم دموکراسی، حمایت از حقوق بشر، حمایت از جوانان و حراست از وحدت ملی مصریها از دیگر اهداف این حزب سیاسی است (www.alwafd.org;2014) . محمود اباظه، رئیس فعلی این حزب و روزنامه الوفد ارگان آن است.
التجمع الوطنی التقدمی الوحدوی: حزب تجمع ملی پیشرو وحدتگرا در سال 1977 تأسیس شد. این حزب سیاسی با گرایش چپ در زمان تأسیس، خود را به عنوان گذرگاه حقیقی برای رسیدن به اهداف انقلاب سال 1952 معرفی کرد که در راستای آزادی، سوسیالیسم و وحدت و تحقق اهدافی چون: حمایت از حقوق کارگران، اقشار فقیر و کشاورزان، حمایت از بخش عمومی در حوزه اقتصاد و نقش اجتماعی دولت، حمایت از مقوله تعاون به عنوان ابزار اصلی توسعه و تشویق مشارکت مردمی، تحقق اشتغال و بهبود درآمدها و تلاش برای پیشگیری از افزایش متوسط نرخ تورم، اهتمام به مسائل محیط زیست و حمایت از رودخانه نیل و تولید انرژی پاک و ... فعالیت میکند. (www.sis.gov.eg;201 4). این حزب همچنین در فعالیتهای خود به توسعه انسان مصری، مخالفت با هرگونه تندروی دینی و نوسازی صنایع توجه و تأکید دارد. رئیس کنونی حزب، محمد رفعت السعید است (www.Ikhwanwiki.com;2014).
العربی الدیمو قراطی الناصری: حزب عربی دموکراتیک با گرایش ناصری در سال 1992 تأسیس شد. از جمله مبانی این حزب: تأکید بر حقوق بشر، احیای دستاوردهای انقلاب 1952، برپایی اقتصاد ملی، فراهم آوردن درمان مجانی برای همه مردم، توجه به مسئله فلسطین و بازگرداندن سرزمینهای عربی به عنوان مسئلهای مهم، ضرورت شکلگیری وحدت میان کشورهای عربی را میتوان مورد اشاره قرار داد. شعار این حزب، آزادی، سوسیالیسم و وحدت است.
مصر العربی الاشتراکی: حزب مصر عربی سوسیالیست، از جمله احزاب مصری است که بیشترین اعضای آن را کشاورزان و کارگران تشکیل میدهند. این حزب در سال 1977 تأسیس و پس از مدتی توقف، فعالیتهای خود را دوباره از سال 1992 از سر گرفت. هدف اصلی اعلام شده این حزب، حفظ دستاوردهای انقلاب سال 1952 و مهمترین اصول آن عبارت است از: التزام به فعالیت سیاسی دموکراتیک، پایبندی به شریعت اسلام به عنوان منبع اصلی قانونگذاری، تحکیم وحدت ملی و مخالفت با هرگونه مظاهر تعصب فرقهای و مذهبی، ضرورت محو بیسوادی ملت و تأکید بر توسعه ملی در جنبههای فرهنگی و بهداشتی، آزادی نشریات و رسانهها و تقویت توانمندیهای جوانان و ایجاد فرصتهای لازم برای آنان (www.sis.gov.eg;2014).
الامة: حزب امت در سال 1982 تأسیس شد. ایدئولوژی این حزب سوسیالیسم و شریعت اسلام را به عنوان منبع اصلی قانونگذاری پذیرفته است. حزب امت در زمان تأسیس، خود را حزبی مخالف و میانه معرفی کرده است (همان). رئیس این حزب احمد عوض الله خلیل مشهور به احمد الصباحی است.
الغد: حزب الغد (فردا) در سال 2004 با رأی کمیسیون امور احزاب سیاسی فعالیت خود را آغاز کرده است. از جمله مهمترین اصول این حزب که به دموکراسی لیبرال اجتماعی و مشارکت جدی در اصلاح سیاسی و اجتماعی فراخوان میدهد، به این مبانی میتوان اشاره کرد: ضرورت تدوین طرح ملی برای حمایت و کشف استعدادهای درخشان، حمایت از افراد استثنایی و دارای نیازمندیهای خاص، مقابله با بحران آب و مبارزه با اعتیاد (همان). رئیس کنونی این حزب ایمن نور است.
الدستوری الاجتماعی الحر: حزب اجتماعی آزاد حامی قانون اساسی در سال 2004 توسط محمد رزق تأسیس شد. این حزب معتقد است امنیت ملی مصر در گرو اصلاحات سیاسی و دموکراتیک است. از جمله اهداف مورد اهتمام این حزب، اصلاح ساختار آموزشی، اصلاح بخش بهداشت و درمان، فراهم آوردن فضای مناسب سرمایهگذاری با تقویت نظام قضائی، کاهش مالیات و ارائه خدمات مطلوب، ایجاد بانکی برای طبقه فقیر و منوط ساختن انتخاب و تعیین مسئولان عالیرتبه به موافقت مجلس نمایندگان است(همان). رئیس این حزب سیاسی ممدوح قناوی است.
السلام الدیمو قراطی: حزب دموکراتیک صلح در سال 2005 با رأی کمیسیون امور احزاب سیاسی تأسیس شد. این حزب در بدو تأسیس، مخاطب اصلی خود را وجدان انسانها برای برقراری صلح و ریشهکن ساختن جنگ و فعالیت برای تحقق صلح همهجانبه اعلام کرد. از جمله مهمترین مبانی حزب دموکراتیک صلح میتوان به: حراست از جایگاه مصر در جهان، احترام به قانون اساسی، حمایت از گفتگوهای مصر با کشورهای غربی و تمدنهای مختلف در راستای منافع کشور و شهروندان، مردود شمردن تندروی و خشونت و توسعه بخشیدن به مبدأ گفتگوی آزاد و سازنده، تلاش مجدانه برای اصلاح ساختار اداری دولت و تحقق آموزش هدفمند در راستای آرمانهای ملی و در جهت توسعه و پیشرفت اشاره داشت (همان) .احمد محمد بیومی الفضالی، رئیس کنونی این حزب است.
شباب مصر: حزب جوانان مصر در سال 2005 با رأی دیوان عدالت اداری تأسیس شد و رئیس کنونی آن احمد عبدالهادی است. این حزب مهمترین اصول خود را: تلاش برای تربیت سیاسی نسل جوان با هدف ایفای نقش در حیات سیاسی جامعه، اهتمام به جوانان به عنوان پایههای اساسی در ساختن آینده کشور، مخالفت با جهانیسازی ، اهتمام به گفتگوی تمدنها، تدوین قوانین و مقررات لازم برای حل مشکل افزایش جمعیت، تلاشهای سیاسی برای حل همه مشکلات رویاروی مصر در عصر جهانی شدن، به ویژه مشکل بیابانزدایی و بحران آب اعلام کرده است. این حزب از حامیان برکناری محمد مرسی از ریاست جمهوری مصر بود www.shbabmisr.com;2014)).
از دیگر احزاب سیاسی مصر که پیش از انقلاب ژانویه 2011 تأسیس و فعال بودهاند میتوان به حزب الخضر المصری، حزب الوفاق الوطنی، حزب مصر 2000، حزب الجمهوری الحر، حزب المحافظین و الجبهة الدیمو قراطیة اشاره کرد.
احزاب مصری پس از انقلاب ژانویه 2011
نقشه احزاب سیاسی مصر پس از انقلاب با تغییرات عمدهای روبرو شد. با صدور قانون جدید احزاب سیاسی، تحولی بزرگ در این حوزه پدید آمد و حدود 90 حزب سیاسی مجوز تأسیس دریافت کردند. همچنین درک شهروندان مصری از حزب و مشارکت سیاسی کموبیش متحول شد و به عنوان ابزاری برای مبارزه و یا رقابت سیاسی مورد توجه اقشار جامعه به ویژه طبقه متوسط قرار گرفت.
به لحاظ گرایش سیاسی، میتوان احزاب جدید التأسیس در مرحله پس از پیروزی انقلاب را به چهار مجموعه تقسیم کرد:
- احزاب دارای خاستگاه دینی شامل:
احزاب اسلامی الحریة و العدالة، الاصلاح و النهضه ، مصر القویة، النور، النهضة، الفضیلة، البناء و التنمیة، الاصالة، الوسط الجدید و احزاب مسیحی الامة المصریة، ابناء مصر، شباب الثورة و النهر الجدید.
- احزاب لیبرال شامل:
الاصلاح و التنمیة (السادات)، المستقبل الدیمو قراطی، المصریین الاحرار، المستقبل الجدید، الدستور و ....
- احزاب چپ شامل:
التحالف الشعبی الاشتراکی، الشیوعی، الاشتراکی المصری، العمال الدیمو قراطی، القومی المصری، العمال المصری و ...
- احزاب با گرایشهای مختلط شامل:
الدیمو قراطی الاجتماعی، السلام الاجتماعی، التحریر المصری و... (www.ahramdigital.org.eg;2014).
ذیلا برخی از احزاب یادشده به طور مختصر معرفی میشوند:
الحریة و العدالة: حزب آزادی و عدالت، پس از پیروزی انقلاب مردم مصر در ژانویه 2011، با مرجعیتی اسلامی به مفهوم فرهنگی و تمدنی تأسیس شد. این حزب که از سوی جمعیت الاخوان المسلمون و به عنوان شاخه حزبی این جمعیت اسلامگرا ایجاد شده است، در زمان تأسیس، محمد مرسی را به ریاست برگزید.
از جمله مهمترین اهداف این حزب میتوان به تحقق اصلاحات سیاسی و قانونی و گسترش آزادیهای عمومی به ویژه آزادی تأسیس احزاب و مؤسسات جامعه مدنی، گسترش و تعمیق اخلاق، ارزشها و مفاهیم حقیقی اصول اسلام، تحقق دولت مبتنی بر مؤسسات، احیای اقتصاد مصر با شکل دادن به فرآیند توسعه اقتصادی متوازن و پایدار، توجه و تأکید بر آموزش و پژوهشهای علمی، اهتمام به جوانان، تقویت امنیت ملی، حفاظت از محیط زیست، شکل دادن به نوعی روابط بینالملل که پیوستگی انسانی میان ملتها را به دور از برتری جویی تحقق بخشد و نیز، بازگردندن نقش پیشگام مصر در صحنه عربی و اسلامی، آفریقایی و جهانی اشاره داشت (www.sis.gov.eg;2014) .
حزب مزبور که به پشتوانه تجربی فعالیتهای سیاسی اجتماعی هشتاد ساله اخوان المسلمین سازمان حزبی خود را شکل داده بود، پس از اعلام تأسیس با اقبال گستردهای روبرو شد و شاخههایی را در استانهای کشور فعال و همچنین موفق شد در نخستین انتخابات پارلمانی پس از انقلاب بیش از 47% از کرسیها را به دست آورد.
محمد مرسی کاندیدای این حزب موفق شد در انتخابات ریاستجمهوری اکثریت آرا را کسب کرده و این منصب را در اختیار گیرد. پس از برکناری محمد مرسی از مقام ریاستجمهوری، جمعیت الاخوان المسلمون از فعالیت منع و حزب آزادی و عدالت نیز با رأی دیوان عدالت اداری منحل اعلام گردید.
الکرامة: حزب کرامت هم از جمله احزاب جدید التأسیس مصر است که در سال 2011 و پس از انقلاب مردم مصر با رأی کمیسیون امور احزاب سیاسی تأسیس شد. رویکرد اصلی این حزب سیاسی، ناصری و قومیتگرایی عربی است. همچنین شعارهای حزب، آزادی، عدالت اجتماعی و کرامت شهروندی است (همان). حمدین صباحی، مؤسس این حزب و رئیس فعلی آن محمد سامی احمد است.
الوسط الجدید: حزب میانه جدید با گرایش اسلامی در سال 2011 توسط ابوالعلا ماضی ابوالعلا از شخصیتهای سیاسی و عضو سابق جمعیت اخوان المسلمین و با رأی دیوان عدالت اداری تأسیس شد. برخی از اهداف این حزب سیاسی عبارت است از: تحقق اصلاحات سیاسی و قانونی، تحقق استقلال دستگاه قضاء، تحقق تکثر فکری و سیاسی، اجرای اصلاحات در زمینههای بهداشت و آموزش، حمایت از هویت فرهنگی عربی و اسلامی مصر. (همان).
الفضیلة: این حزب از احزاب سلفی است که پس از انقلاب ژانویه در سال 2011 با رأی کمیسیون احزاب سیاسی مجوز فعالیت دریافت کرده است. (همان). این حزب به زودی دچار اختلاف درونی شد و رئیس حزب، عادل عبدالمقصود عفیفی و برخی از اعضای دفتر سیاسی با انشعاب از آن، حزب الاصالة را تأسیس کردند.
الاصالة: حزب سلفی الاصالة با رأی کمیسیون احزاب سیاسی در سال 2011 توسط سرلشگر بازنشسته عادل عبدالمقصور عفیفی تأسیس و رئیس کنونی آن ایهاب محمدعلی موسی شیحة است.
النور: حزب النور از جمله مهمترین احزاب اسلامگرایان مصر با گرایش سلفی است که در سال 2011 با رأی موافق کمیسیون احزاب سیاسی، فعالیت حزبی خود را در صحنه سیاسی مصر آغاز کرد. هدف عمده حزب النور، تطبیق شریعت اسلامی و تحقق اهداف آن از راههای مسالمتآمیز و علمی و ذیل احکام شرعی و دینی است. در مرامنامه حزب بر التزام کامل به نظم و قوانین عمومی کشور و احترام به مشروعیت دولت و عدم خروج از چارچوبهای آن تأکید شده است. رئیس فعلی حزب دکتر یونس زکی عبدالحلیم مخیون است (همان) .این حزب هرچند در ائتلاف با حزب عدالت و آزادی (الاخوان المسلمون) قرار داشت، در جریان برکناری محمد مرسی، رئیسجمهور منتخب توسط ژنرال السیسی، از این اقدام حمایت کرد.
البناء و التنمیة: حزب سازندگی و توسعه نیز از جمله احزاب اسلامگرای مصر است که پس از انقلاب، با رأی کمیسیون احزاب سیاسی، مجوز فعالیت گرفت. این حزب شاخه سیاسی جماعت اسلامی مصر و رئیس کنونی آن نصر عبدالسلام نصر است.(www.sis.gov.eg;2014) . از جمله اهداف این حزب، حراست از هویت اسلامی و عربی مصر، مقابله با هرگونه تلاش برای غربی سازی و فساد و انحرافهای اخلاقی و ارزشی، حراست از دستاوردهای انقلاب ژانویه 2011، تحکیم و تحکیم ارزشهای اسلامی در جامعه وتحقق عدالت اجتماعی است. حزب سازندگی و توسعه بر ساختن انسانهای مؤمن، اخلاقی، آگاه به شخصیت، کرامت انسانی و حقوق اساسی خود، برپایی جامعهای با ساختارهای علمی، معرفتی، سیاسی و فرهنگی تأکید دارد. از نگاه این حزب مهمترین مسائل مرتبط با توسعه انسانی عبارت است از: حمایت از خانواده، حمایت و متحولسازی حوزه آموزش، حمایت و متحولسازی حوزه بهداشت و درمان و توجه به فرهنگ و هنر (www.benaaparty.com;2014).
الاصلاح والتنمیة (السادات): حزب اصلاح و توسعه در سال 2011 با رأی دیوان عدالت اداری تأسیس شد. این حزب، مشارکت دادن شهروندان در حیات سیاسی، مواجهه با فساد، استقلال نهادهای دینی، قضائی و آموزشی، عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه فرصتها را در زمره اهداف و مبانی خود قرار داده است (www.relpegypt.org:2014). محمد انور عصمت السادات، رئیس این حزب مصری است.
الدستور: حزب قانون اساسی در سال 2011 توسط محمد البرادعی و احمد حرارة و با شعار «زندگی، آزادی و عدالت اجتماعی» تأسیس شد. این حزب در تحولات پس از انقلاب ژانویه 2011 در زمره احزاب فعال مصر بود. از جمله اهداف و مبانی این حزب میتوان به این موارد اشاره کرد: حقوق مساوی همه شهروندان در برابر دولت و نهادهای وابسته به آن، بنیان نظام حکومتی بر احترام به مبدأ شهروندی، مشارکت سیاسی و فعال شهروندان، حاکمیت قانون، نقش اساسی دولت در هدایت توسعه اقتصادی و تحقق عدالت اجتماعی، مسالمتآمیز بودن هر گونه کنش سیاسی (www.aldostourparty.org;2014). این حزب هر چند در جریان برکناری محمد مرسی، رئیسجمهور منتخب توسط ژنرال السیسی از حامیان آن بود، اکنون از منتقدان برخی سیاستها و اقدامات دولت است. خانم دکتر هالة شکرالله، رئیس کنونی این حزب سیاسی مصری است.
مصر القویة: حزب مصر قدرتمند از جمله احزاب جدید التأسیس مصر است که در سال 2012 با رأی کمیسیون احزاب سیاسی توسط عبدالمنعم ابوالفتوح تأسیس شد (www.sis.gov.eg;2014). مؤسس این حزب، پیشتر عضو جمعیت الاخوان المسلمون، دبیر کل اتحادیه پزشکان عرب و یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری پس از انقلاب بود. این حزب بر هویت عربی و ویژگیهای مصری، اسلام معتدل و تکثر فرهنگی تأکید دارد. حزب مصر قدرتمند در زمره منتقدان حکومت فعلی حاکم بر مصر است. (www.islamist-movements.com/28671;2014)