لی یو ادیب نامدار چین باستان
«لی یو» ادیب نامدار چین باستان
در تاریخ ادبیات باستانی چندین هزار سالهی چین، تعداد بیشماری شاعر، درام نویس و نویسندهی مشهور دیده میشوند، اما شخصیتیهایی که همزمان درام نویس، کارگردان، تاتر شناس و نویسنده باشد، نادر بودهاند. « لی یو» در سال 1610 میلادی، و در دوران حکمرانی سلسلهی مینگ در چین به دنیا آمد. 30 سالگی وی درست با دوران جابه جایی سلسلههای یوان و مینگ مصادف شد که برای چندین دهه، زمینهی نوسانات شدیدی در جامعه فراهم آورد.
«لی یو» درست در چنین شرایط پرهرج ومرجی زندگی کرد و در سال 1680میلادی نیز بدرود حیات گفت. او در کودکی تحت آموزش و تربیت مکتب سنتی«جو» یعنی مکتب کنفوسیوس قرار گرفت و آرزوی طی کردن راهی را دشت که روشنفکران سنتی چین اغلب انتخاب میکردند. در واقع، وی میخواست با قبولی در امتحانات دولتی، مامور دربار شود. اما اغشاشات اجتماعی آرزوی وی را بر باد داد و سرانجام مجبور شد درخانه به کتاب فروشی بهپردازد. با این حال، او با دل و جان سرگرم آفرینش درام گردید. بزرگترین موفقیت« لی یو» در تمام عمرش، آفرینش درام و نظریاتی در این زمینه بود.
از وی ده نمایشنامهی تئاتر باقی مانده است که ازجمله آنها« ماهی پهن»، «عشق سیمرغان» است که از زندگی واقعی مردم سوژه گرفته و آرزو و عشق دختران و پسران را میستاید. داستانهایی که وی نگاشته بسیار پیچیده، مهیج و هیجان انگیز بوده و بعضی از آنها طنزآمیز و برای نمایش در صحنه بسیار مناسب هستند.
«لییو» نه تنها نمایشنامهی بسیاری آفرید، بلکه هنرمندان و هنریپیشگان تئاتر را نیز برای این نمایشها سازماندهی میکرد. وی شخصا کارگردان و هنریپیشه هم بود و به مدت بیش از 20 سال در رأس یک گروه تئاتر برای اجرای نمایش، بیش از ده استان و ناحیهی جنوبی و شمالی چین را زیر پا گذاشت. او در به روی صحنه آوردن تئاتر تجربیات فراوانی بهدست آورد و در هر زمینه از اجرای نمایش، و نگارش نمایشنامه گرفته تا انتخاب هنریپیشگان، کاگردانی، آخرین تمرینات نمایشی و نمایشهای رسمی استاد بود. وی دستاوردهای خود را در کتابی بهنام« یاداشتهای زمان فراغت» نگاشت ودر نتیجه سلسله نظریاتی از جمله تئوری چگونگی تهیهی نمایشنامه و کارگردانی نمایش را به وجود آورد که نشانگر پختگی تئوری تئاتر کلاسیک چین بوده و در پیشرفت درام وادبیات نقش مثبتی برجای گذاشت.
«لی یو» در نگارش رمانش بیشتر از سرگذشتها و مشاهدات خود استفاده میکرد وبه این ترتیب فضای آفرینش را برای بروز خلاقیت خویش گشوده و در این زمینه سبک خاصی ایجاد کرده است. گفتنی استکه« لی یو» در دیگر زمینههای ادبیات از قبیل شعر وتاریخ نیز مهارت زیادی داشت.