مراسم و مناسک و اعیاد مذهبی اهل بیت(ع) عراق

در  میان شیعیان عراق مجموعه‌ای از مراسم و مناسک و اعیاد دینی وجود دارد که برخی از آنها بصورت مشترک با اهل تسنن بوده  و برخی از آنها در چارچوبهای مذهبی شیعه صورت می‌گیرد که مهمترین آنها به شرح زیر است.

اعیاد و مناسک دینی شیعیان عراق

مناسک ماه مبارک رمضان و عید فطر

ماه مبارک رمضان برای مردم عراق و از جمله شیعیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شب قدر از شبهای بسیار مهم در ماه رمضان  است که در آن به شب زنده‌داری، خواندن قرآن، ادعیه و زیارت ائمه می‌پردازند. از جمله آداب و رسومی که در ماه مبارک رمضان در عراق مورد توجه است، صله رحم و دید و بازدید بین اقوام، آشنایان و خویشاوندان است. در عراق افطارهای دسته‌جمعی نیز بسیار مورد توجه است، چرا که این کار بر اهمیت بنیان خانواده و اجتماع تأکید دارد. همین امر سبب شده است تا افطار دسته جمعی در مساجد و خانه‌ها در این ماه به طور گسترده قابل مشاهده باشد. از جمله غذاهایی که طول ماه مبارک رمضان در عراق مورد استقبال قرار می‌گیرد عبارت است ازکبّه، حمس، مخلمح، دلمه، مسکوف، سوپ دال عدس، آبگوشت، حلیم، شله زرد و کباب عراقی. زیارت ائمه در شب‌های رمضان نیز از دیگر رسوم ماه مبارک در عراق است. عید فطر در عراق از جمله اعیادی است که بسیار مورد توجه است و دارای چند روز تعطیلی رسمی است. در این تعطیلی‌، سفرهای زیادی انجام می شود که زیارت حرم ائمه جایگاه ویژه‌ای در این میان دارد.

مناسک روز عرفه و عید قربان

خواندن دعای عرفه همچون سایر آداب مذهبی بین شیعیان مشترک بوده و هر ساله هزاران شیعه از نقاط مختلف را در کربلا دور هم جمع می‌کند. به رغم گرمای شدید عراق، هر سال در این روز شاهد حضور پرشور هزاران زائر از کشورهای مختلف از جمله ایران، در بین‌الحرمین هستیم. عید سعید قربان هم، مانند عید فطر یکی از اعیاد مورد توجه مردم عراق است.  از آداب و رسوم مردم عراق در این روز می‌توان به برگزاری نماز عید در مساجد و حسینیه‌ها، صله‌رحم با اقوام و آشنایان و زیارت ائمه اطهار(ع) اشاره کرد.  شیعیان برای زیارت به شهرهای مختلف عراق همچون کربلا، نجف، کاظمین و سامرا سفر می‌کنند.

عید غدیر خم

این عید مختص شیعیان است و مرسوم است که مردم عراق در این روز شادی کنند و در صورت امکان به زیارت قبر امیرالمؤمنین (ع) در نجف بروند. به طور معمول در عراق این روز تعطیل رسمی نیست، اما در استان‌های شیعه‌نشین مانند نجف، کربلا، واسط، ذی‌قار و ... ادارات و مراکز دولتی به مناسبت این عید تعطیل اعلام می‌شود.

میلاد پیامبر اکرم(ص)

روز میلاد پیامبر اکرم(ص) در عراق تعطیل رسمی است که طبق تقویم رسمی اهل سنت مصادف با دوازدهم ربیع الاول سال هجری است. با این حال میلاد پیامبر اکرم(ص) در تاریخ‌های مختلفی برای اهل شیعه و سنت جشن گرفته می شود. به اعتقاد شیعه پیامبر در 17 ربیع الاول و به اعتقاد اهل سنت ایشان در 12 همان ماه دیده به جهان گشودند. در بغداد و دیگر کلان شهرهای عراق مردم با چراغانی کردن معابر و خیابان‌ها به استقبال این روز می‌روند. در برخی از محله‌ها و خیابان‌ها، هیئت‌هایی جهت بزرگداشت این روز به راه می‌افتند و در مساجد و حسینیه‌ها مراسم مداحی و مولودی برگزار می‌شود. مردم برای تبریک این روز و دید و بازدید و صرف شام و شیرینی به خانه های یکدیگر می روند.

ولادت امیرالمومنین(ع)

سیزده رجب ولادت امیرالمؤمنین (ع) است و در این روز  به خصوص شهرهای نجف و کربلا آذین‌بندی می‌شود و مراسم شادی بطور گسترده در این شهرها دیده می‌شود.

سوم شعبان

ولات امام حسین (ع) است که در میان شیعیان عراق رسم است این جشن در شهر نجف و کربلا برگزار شود و مردم در این مراسم شهرها را چراغانی کرده و به شادی می‌پردازند.

نیمه شعبان

اعیاد نیمه شعبان یکی از عیدهای بزرگ شیعیان است  و کربلا مرکز این جشن بزرگ در عراق است. یکی از تجمعات فرهنگی و اجتماعی در آیین مردم عراق پس از پیاده‌روی اربعین و روز 25 رجب (شهادت امام موسی کاظم(ع) )، پیاده‌روی در روز‌های جشن نیمه شعبان در مسیر نجف به کربلا است.

مراسم سوگواری شیعیان عراق

سوگواری ماه محرم و عزاداریهای تاسوعا و عاشورا

برگزاری مراسم ایام محرم خصوصاً روز عاشورا، از جمله آداب و رسومی است که شیعیان عراق تا امروز به آن پایبند بوده‌اند. شیعیان در عراق، حدود 10 روز پیش از شروع ماه محرم با نصب پرچم‌های منقش به نام امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا بر ‌بام خانه‌ها، کوچه و خیابان‌ها و با سیاه‌پوش کردن شهرها و اماکن زیارتی، خود را برای مراسم عزاداری ماه محرم مهیا می‌کنند. مردم این کشور، رسوم و آداب خاصی را در ایام محرم در شهر کربلا اجرا می‌کنند که این مراسم خاص همین سرزمین است و در جای دیگری نمی‌توان مشابه آن را یافت.

پیاده‌روی اربعین

پیاده‌روی اربعین یکی از رسوم دینی است که سال‌هاست توسط مردم نقاط مختلف عراق با اتحاد و یکپارچگی اجتماعی در حال اجراست و در سالیان اخیر با حضور شیعیان سایر کشورها، ازجمله ایران شور و حال خاصی دارد. در این مراسم، علاوه بر پیاده‌روی به سوی شهر کربلا به قصد زیارت امام حسین(ع)، دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در روز اربعین در نزدیکی حرم امام حسین(ع) نیز به راه می‌افتند. مراسم اربعین هر ساله حدودا  از اوایل ماه صفر آغاز و تا بیستم این ماه ادامه دارد. هوسه‌خوانی یکی از آداب عزاداری مردم عراق در راه کربلا در روز اربعین است.

بیست و پنجم رجب

یکی از مناسبت‌هایی که در عراق هر ساله مورد توجه بوده، مراسم سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) است که بعد از تاسوعا، عاشورا و اربعین حسینی از بزرگترین مراسمات دینی و مذهبی در عراق به حساب می‌آید. مردم عراق همه ساله در فاصله چند روز مانده به سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) از نقاط مختلف شهر بغداد و مناطق دیگر عراق، با پای پیاده به سمت کاظمین حرکت می‌کنند.

بیست و یک رمضان

روز شهادت امام علی (ع) است. هر چند که این مناسبت در ماه مبارک رمضان است و سفر در این ماه مشکل است ولی عمده مراسم سوگواری و سفر به نجف اشرف در این مناسبت بطور شبانه صورت می‌گیرد و عزاداران پس از انجام شعائر مذهبی صبح روز 21 به شهرهای خود باز می‌گردند.

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی