ویژگی های جمعیتی عراق
ویژگی های جمعیتی در کشور عراق شامل نرخ باروری، تحلیل روندها، نرخ سواد، تحلیل روند، امید به زندگی و تحلیل روند است که در ذیل شرح داده شده است:
نرخ باروری
نرخ باروری عراق طی دهه گذشته روند نزولی داشته است:
- در سال ۲۰۱۵: نرخ باروری بین ۴.۰۸ تا ۴.۳۱۰ فرزند بهازای هر زن برآورد شده بود[۱].
- در سال ۲۰۲۴/۲۰۲۵: این میزان به ۳.۲۲ تا ۳.۲۵ فرزند کاهشیافته است[۲].
تحلیل روند
کاهش نرخ باروری در عراق ناشی از چندین عامل کلیدی است:
- افزایش سطح تحصیلات، بهویژه در میان زنان که موجب تغییر نگرش نسبت به فرزندآوری شده است؛
- بهبود خدمات بهداشتی و دسترسی به مراقبتهای پزشکی که امکان کنترل بهتر بارداری را فراهم کرده است[۳]؛
- تحولات اجتماعی و اقتصادی، از جمله افزایش هزینههای زندگی و تغییر الگوهای خانوادگی[۴].
پیشبینیها نشان میدهند که این روند ادامه خواهد داشت و ممکن است نرخ باروری تا سال ۲۰۵۰ به کمتر از ۲.۰ فرزند بهازای هر زن کاهش یابد که پیامدهای مهمی برای ساختار سنی جمعیت و بازار کار خواهد داشت[۵].
نرخ سواد
سطح سواد در عراق طی سالهای اخیر افزایشیافته است:
تحلیل روند
افزایش نرخ سواد نشاندهنده تلاشهای مستمر در حوزه آموزش و توسعه زیرساختهای تحصیلی است. بااینحال، چالشهای جنسیتی و منطقهای همچنان مانع دستیابی به آموزش باکیفیت برای همه گروههای اجتماعی هستند:
- شکاف جنسیتی: نرخ سواد در میان زنان همچنان پایینتر از مردان است، بهویژه در مناطق روستایی[۸]؛
- تفاوتهای منطقهای: مناطق شهری از زیرساختهای آموزشی بهتری برخوردارند، درحالیکه مناطق محروم با کمبود مدارس و امکانات آموزشی مواجهاند.
برای دستیابی به نرخ سواد بالاتر، سرمایهگذاری در آموزش و کاهش نابرابریهای جنسیتی و منطقهای ضروری است.
امید به زندگی
امید به زندگی در عراق طی دهه گذشته افزایشیافته است:
- در سال ۲۰۱۵: میانگین امید به زندگی ۶۹.۸ سال بود[۹]؛
- در سال ۲۰۲۵: این میزان به ۷۱.۱ سال رسیده است[۱۰].
تحلیل روند
افزایش امید به زندگی نشاندهنده بهبود نسبی در خدمات بهداشتی و کاهش نرخ مرگومیر است. بااینحال، چالشهای بهداشتی و ناامنی ناشی از درگیریها همچنان بر این شاخص تأثیرگذارند:
- بهبود مراقبتهای پزشکی: افزایش دسترسی به خدمات درمانی و کاهش بیماریهای واگیردار نقش مهمی در افزایش امید به زندگی داشته است؛
- تأثیرات جنگ و بیثباتی: درگیریهای نظامی و بحرانهای اقتصادی موجب کاهش کیفیت زندگی در برخی مناطق شدهاند.
پیشبینیها نشان میدهند که با ادامه سرمایهگذاری در بخش بهداشت، امید به زندگی در عراق میتواند تا سال ۲۰۵۰ به ۷۵ سال برسد[۱۱].
- ↑ Countryeconomy. (2015). Iraq - fertility 2015. Countryeconomy.com. https://countryeconomy.com/demography/fertility/iraq?year=2015
- ↑ Iraq Fertility Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/IRQ/iraq/fertility-rate
- ↑ Ministry of Health, Iraq. (n.d.). Title of the document. Retrieved from https://moh.gov.iq/upload/1000.pdf
- ↑ Shabila, N. P., Ahmed, H. M., & Yasin, M. Y. (2024). Women’s views and experiences of antenatal care in Iraq: a Q methodology study. BMC Pregnancy and Childbirth, 14(1). https://doi.org/10.1186/1471-2393-14-43
- ↑ [iv] International Labour Organization. (2025). Title of the document. Retrieved from https://www.ilo.org/sites/default/files/wcmsp5/groups/public/@arabstates/@ro-beirut/documents/publication/wcms_848620.pdf
- ↑ Iraq Literacy Rate 2000-2024. (2024). Macrotrends.net. Retrieved from https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/IRQ/iraq/literacy-rate
- ↑ Iraq - Literacy Rate. (2025). Maxinomics.com. Retrieved from https://www.maxinomics.com/iraq/adult-literacy-rate
- ↑ United Nations Iraq. (2025). Statement on International Women’s Day 2025. Retrieved from https://iraq.un.org/en/290479-united-nations-iraq-statement-international-women%E2%80%99s-day-2025
- ↑ Life expectancy at birth, total (years) - Iraq / Data. (2019). Worldbank.org. Retrieved from https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?locations=IQ
- ↑ Life Expectancy in Iraq 1950-2025 & Future Projections. (2025). Database.earth. Retrieved from https://database.earth/population/iraq/life-expectancy
- ↑ Iraq data / World Health Organization. (n.d.). Data.who.int. Retrieved from https://data.who.int/countries/368