خانقاهها و آئینهای مذهبی تصوف در عربستان
در گذشته در مکه بیش از سیصد تکیه و زاویه یا خانقاه وجود داشته است که به پیروان طریقتهای مختلف خدمترسانی میکردند. این زوایا تنها محل ذکر نبودند، بلکه به عنوان مدارس، مراکز تجاری، مراکز اجتماعی، و پناهگاهی برای فقرا نیز عمل میکردند. در جده زوایای متعددی وجود داشت، مانند زاویه سید البدری، زاویه قادریه، زاویه عیدروس، زاویه شاذلیه و غیره. در دوران معاصر، این مراکز بیشتر به شکل "مجالس ذکر" خصوصی در خانهها برگزار میشوند که فهرستی از آنها ارایه شد. برای نمونه مجلس سید عباس مالکی در مکه، مجلس سید عبدالله فدعق در جده و مجلس حبیب زین بن سمیط در مدینه در این خصوص قابل اشاره است[۱]. مهمترین نمادها، سنتها و آیینهای مذهبی تصوف در عربستان نیز عبارتند از:
- مجالس الذکر: جلسات ذکر و دعا که در آن کتابهای عرفانی مانند آثار ابن عربی خوانده و اشعار ابن فارض قرائت میشد.
- جشنهای مذهبی: برگزاری مراسم «مولد النبی» (جشن میلاد پیامبر) و «الإسراء و المعراج» (سفر شبانه پیامبر) از سنتهای رایج بود که بعدها توسط سلفیها بدعت شمرده شد.
- زیارت قبور و تبرک: «زیاره القبور» (دیدار از مقبرهها) برای «تبرک» (طلب برکت) یک عمل رایج در میان صوفیها بود.
- توسل و استغاثه: مفاهیمی مانند توسل (واسطه قرار دادن)، استغاثه (کمک خواستن) و شفاعت از اعمالی هستند که مورد انتقاد شدید سلفیها قرار دارند.
- پوشش: سید عبدالله فدعق تأکید میکند که عمامه و جبه (نوعی ردای گشاد) بخشی از لباس سنتی مردم مکه است و لزوماً نماد خاص تصوف نیست[۲].
نیز نگاه کنید به
تصوف در عربستان سعودی؛ خانقاه ها و مراکز تبلیغی تصوف در عراق
کتابشناسی
- ↑ محمد عبالله الغامدی، الصوفيه فی المملكه العربيه السعوديه، 2018، علی الموقع:https://mghamedi.files.wordpress.com/2018/05/d8a7d984d8b5d988d981d98ad8a9-d981d98a-d8a7d984d985d985d984d983d8a9-d8a7d984d8b9d8b1d8a8d98ad8a9-d8a7d984d8b3d8b9d988d8afd98ad8a9.pdf
- ↑ Al Nassar, Khalid S. (2025) The future of Sufism in Saudi Arabia under Salafi–Sufi polemics and vision 2030’s adoption of Wasaṭiyya. PhD thesis.