حوزه های علمیه و مراکز آموزشی اهل سنت در عربستان

در کشور عربستان، چیزی بنام حوزه‌های علمیه، آنطوری که در کشورهای شیعه نشین مرسوم بوده و هست، وجود ندارد. پس از استقرار دولت عربستان سعودی به ویژه در مرحله سوم آن بدست ملک عبدالعزیز، دولت تلاش زیادی به عمل آورد تا غیر از مراکز دانشگاهی، مرکزیتی به عنوان حوزه‌های علمیه مانند حوزه‌های علمیه شیعه و یا مدارس امام خطیب الجامعات الاسلامیة در عثمانی و جامع الأزهر در مصر بوجود نیاید. در واقع، حوزه‌های علمیه دینی عربستان،  به شکل دانشگاهی تکامل یافته است، به طوری که مروّج آیین و مذهب رسمی وهّابیت هم هستند. از گذشته‌های دور تاکنون، از داخل و خارج عربستان علاقه‌مندان به تحصیل در رشته‌های دینی مانند قرآن، تفسیر، حدیث، تاریخ اسلام و فقه جذب دانشگاه‌های این کشور مانند «جامعة ام القری»، «جامعة الملک سعود»، «جامعة الملک عبدالعزیز» و «جامعة الاسلامیة فی المدینة» می‌شوند. برای نمونه، دانشگاه اسلامی در مدینه (تأسیس در سال 1381ق) با پنج دانشکده تخصصی و بخش‌های گوناگون وابسته، به آموزش دانش جویان در شریعت اسلامی، تبلیغ و ارشاد، اصول دین، قرآن و حدیث، حدیث و روایات شریفه، مطالعات اسلامی، زبان عربی و مانند آن می‌پردازد. فارغ التحصیلان این مراکز علمی به اقامه نماز جماعت در مساجد و تبلیغ مسائل شرعی و دینی در داخل و خارج عربستان مشغول می‌شوند. مهمترین دانشگاهها و مراکز آموزشی اهل سنت در عربستان عبارتند از:

• «جامعة ام القری» در مکه مکرمه: این دانشگاه در سال 1369ق ابتدا به صورت دانشکده «الشریعة» تأسیس و در سال 1401ق با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام‌القری تغییر نام داد. هدف از تأسیس این دانشگاه، آموزش زبان عربی و گسترش فرهنگ اسلامی می‌باشد و در شهرهای جدّه و طائف نیز شعبه دارد. دانشکده‌های «کلیة الشریعة»، «مرکز البحوث العلمی»، «احیاء التراث الاسلامی»، «مرکز البحوث النفسیة والتربویة»، «مرکز ابحاث الحج»، «معهد تعلیم اللغة العربیة» و «المرکز العالمی للتعلیم الاسلامی» زیرنظر این دانشگاه فعالیت می‌کنند.
• الجامعة الاسلامیة در مدینة منوّرة: این دانشگاه در سال 1380ق برای خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علما و خطبا و مبلّغان مذهبی در شهر مدینه تأسیس شد و تاکنون فعالیت‌های مهمی در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است.
• جامعة الامام محمدبن سعود الاسلامیة: این دانشگاه در سال 1394ق با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث‌های اسلامی و گسترش و تبلیغ آن در کشورهای گوناگون تأسیس شد. دانشکده‌های مهم «کلیة اللغة العربیة»، «کلیة اصول الدین»، «کلیة العلوم الاجتماعیة»، «المعهد العالی للقضاء» و «مرکز البحوث» وابسته به آن هستند که کتاب‌ها و مجلّات گوناگونی در زمینه اهداف خود، چاپ و توزیع نموده‌اند.
• جامعة الملک سعود: این دانشگاه از سال 1398ق در زمینه مباحث تربیتی، اقتصادی، ادبی، اداری، بیمارستانی و سایر علوم فنی مانند زراعت و هندسه تأسیس شد و آثار و تألیفات گوناگونی به زبان‌های عربی و انگیسی منتشر نموده است.
• جامعة الملک عبدالعزیز: این دانشگاه از سال 1405ق تأسیس و در زمینه مباحث اقتصادی و اداری و آداب و علوم انسانی و زمین شناسی، هندسه و مانند آن فعالیت می‌کند. از مهم‌ترین مراکز علمی این دانشگاه، «مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامی» می‌باشد که تاکنون 207 کتاب و 20 نشریه مهم منتشر نموده و با «سازمان کنفرانس اسلامی» نیز همکاری دارد.