موزه سربازان سفالی و اسب های چین شی هوانگ

در سال 1974 در نزدیکی پایتخت باستانی «شی اَن»، اتفاق قابل توجهی به وقوع پیوست. برخی از کشاورزان به طور اتفاقی گودالی بزرگی را یافتند که در آن انبوهی از سربازان سفالی(Terracotta Warriors) و اسب‌های سفالی متعلق به دوران امپراتور چین شی هوانگ(Qin Shi Huang)، یا بنیانگذار امپراتوری سلسله چین قرار داشت.امپراتور چین شی هوانگ ،نخستین امپراتوری سلسله چین که حدود 2200 سال پیش سرزمین چین را متحد کرد و تغییرات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی بسیاری را در این کشور به وجود آورد. انگار دوباره، پس از 2200 سال، ارتش عظیم امپراتوری سلسله چین در برابر چشمان مردم زنده شده بودند. مدیریت میراث فرهنگی چین بلافاصله نیروهای خود را برای حفاظت از این منطقه باستانی سازماندهی و تحقیقات اولیه را روی آنها انجام دادند و مشخص شد که این آثار همان جنگجویان و اسب‌های سفالین دوران امپراتور چین شی خوانگ است.

پس از حفاری‌های اولیه حدود 6000 مجسمه سفالی اسب و سرباز را یافتند که گودال شماره 1 نامیده شد. در حفاری‌های بعدی گودال‌های شماره 2 و 3 را نیز کشف کردند که سه گودال به هم مرتبط بودند.

در مساحتی به متراژ 20000 متر مربع، حدود 8000 مجسمه پیدا شد که محل دفن یک ارتش کامل از سربازان در زیر زمین بود و این موضوع در دنیا بی سابقه بود. این یافته باستانی نقبی به دنیای پیچیده و میراث فرهنگی و تمدنی چینی‌ها و یکی از شگفتی‌های جهان در کنار اهرام مصر به شمار می‌رود.

برای حفاظت بهتر از این گنجینه تاریخی، ساختمانی سوله ای به طول 230 متر، عرض 72 متر و ارتفاع 22 متر که اندازه دو زمین فوتبال است بر روی گودال شماره 1 بنا شد که یک سالن نمایشگاهی وسیعی را تشکیل می‌دهد و چندین ردیف از مجسمه‌های افسران، سربازان، اسب‌ها، و ارابه‌های سفالین و مسین را در خود جای داده است.

موزه جنگجویان و اسب‌های سفالین چین شی هوانگ پس از آماده سازی زیرساخت‌ها، به طور رسمی در سال 1979افتتاح و برای بازدید عمومی آماده شد. در داخل سالن و بر فراز گودال شماره 1، می‌توان به تماشای عظمت لشگر بیش از 1000 نفره از اسب‌ها و سربازان سفالین را که آماده سازی شده اند نشست و بقیه 5000 مجسمه دیگر نیز در حال پاکسازی و آماده سازی هستند. این ارتش سفالین به صورت مستطیل شکل و منظم چیده شده و همگی رو به شرق ایستاده اند. در صفوف مقدم سه ردیف با 210 جنگجو قرار گرفته و پشت سر آنها سربازان و اسب‌هایی هستند که ارابه‌های جنگی را می‌کشند و بدنه اصلی این ارتش را تشکیل می دهند. در دو طرف دیگر صفوف منظم ارتش و جنگجویان هستند که به سمت جنوب و شمال تقسیم شده و در سمت غرب نیز گروهی برای حفاظت از پشت ردیف شده اند.

اندازه مجسمه‌های سفالی، اسب‌ها و ارابه‌ها تقریباً یکسان و در اندازه افراد واقعی بوده و تناسب مدل‌های مو و لباس و تسلیحات دقیقا لحاظ شده اند که نشان دهنده سطح بالای هنر مجسمه سازی در دوران سلسله چین است. از نوع پوشیدن لباس و جایگاه استقرار آنها که برخی تونیک پوشیده، برخی سپر حمل می‌کنند، برخی دیگر موهای خود را بسته، برخی کفش پوشیده برخی دیگر نه، بعضی دارای سینه بند‌های زرهی بوده و برخی از آن‌ها زره پوست ماهی دارند، می‌توان درجات نظامی و ژنرال و افسر و سرباز بودن آنها را تشخیص داد.

به وضوح می‌توان دریافت که هر کدام از این آثار کار یک مجسمه ساز خاص بوده و بصورت انبوه تولید نشده اند، چون از طریق جزئیات دقیق ابرو، صورت، دهان و بینی، می‌شود تشخیص داد که از افراد مناطق مختلف چین و از اقلیت‌های گوناگون شمال غرب چین هستند. این دقت در ساخت مجسمه‌ها را می‌شود حتی در مجسمه‌های اسب‌ها که هرکدام از مناطق مختلف چین هستند را نیز به وضوح مشاهده کرد.

وفتی این گودال کشف شد، تعداد زیادی سلاح واقعی نیز پیدا شد. همه سلاح‌ها از برنز ساخته شده و انواع سلاح‌های سرد و سلاح‌های شلیک از راه دور مانند تیر و کمان و قلاب، سلاح برای درگیری‌های از نزدیک و سلاح‌های مورد استفاده از راه دور هم در بین آنها وجود داشت.

شگفت انگیز این که این سلاح‌ها هنوز سالم باقی مانده و پس از 2000 سال همچنان تیز و براق مانده و زنگ نزده اند. صنعت تولید این سلاح‌ها بسیار دقیق، ریخته گری‌ها ظریف و در تولید آنها از آلیاژ‌های مس، قلع و سرب با درصدهای متفاوت استفاده شده است.

این موزه شگفت انگیز که سالانه مورد بازدید میلیون‌ها گردشگر چینی و خارجی هست، به عنوان عجایب هشتم در جهان مشهور شده است.

نیز نگاه کنید به

موزه‌های چین؛ موزه‌های مهم چین

منبع اصلی

_{سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین الملی الهدی.}

نویسنده مقاله

علی محمد سابقی