موزه سربازان سفالی و اسب های چین شی هوانگ
در سال 1974 در نزدیکی پایتخت باستانی «شی اَن»، اتفاق قابل توجهی به وقوع پیوست. برخی از کشاورزان به طور اتفاقی گودالی بزرگی را یافتند که در آن انبوهی از سربازان سفالی(Terracotta Warriors) و اسب‌های سفالی متعلق به دوران امپراتور چین شی هوانگ(Qin Shi Huang)، یا بنیانگذار امپراتوری سلسله چین قرار داشت.امپراتور چین شی هوانگ ،نخستین امپراتوری سلسله چین که حدود 2200 سال پیش سرزمین چین را متحد کرد و تغییرات اجتماعی و فرهنگی و سیاسی بسیاری را در این کشور به وجود آورد. انگار دوباره، پس از 2200 سال، ارتش عظیم امپراتوری سلسله چین در برابر چشمان مردم زنده شده بودند. مدیریت میراث فرهنگی چین بلافاصله نیروهای خود را برای حفاظت از این منطقه باستانی سازماندهی و تحقیقات اولیه را روی آنها انجام دادند و مشخص شد که این آثار همان جنگجویان و اسب‌های سفالین دوران امپراتور چین شی خوانگ است.
پس از حفاری های اولیه حدود 6000 مجسمه سفالی اسب و سرباز را یافتند که گودال شماره 1 نامیده شد. در حفاری های بعدی گودال های شماره 2 و 3 را نیز کشف کردند که سه گودال به هم مرتبط بودند.
در مساحتی به متراژ 20000 متر مربع، حدود 8000 مجسمه پیدا شد که محل دفن یک ارتش کامل از سربازان در زیر زمین بود و این موضوع در دنیا بی سابقه بود. این یافته باستانی نقبی به دنیای پیچیده و میراث فرهنگی و تمدنی چینی ها و یکی از شگفتی های جهان در کنار اهرام مصر به شمار می رود.
برای حفاظت بهتر از این گنجینه تاریخی، ساختمانی سوله ای به طول 230 متر، عرض 72 متر و ارتفاع 22 متر که اندازه دو زمین فوتبال است بر روی گودال شماره 1 بنا شد که یک سالن نمایشگاهی وسیعی را تشکیل می دهد و چندین ردیف از مجسمه های افسران، سربازان، اسب ها، و ارابه های سفالین و مسین را در خود جای داده است.
موزه جنگجویان و اسب‌های سفالین چین شی هوانگ پس از آماده سازی زیرساخت ها، به طور رسمی در سال 1979افتتاح و برای بازدید عمومی آماده شد. در داخل سالن و بر فراز گودال شماره 1، می توان به تماشای عظمت لشگر بیش از 1000 نفره از اسب ها و سربازان سفالین را که آماده سازی شده اند نشست و بقیه 5000 مجسمه دیگر نیز در حال پاکسازی و آماده سازی هستند. این ارتش سفالین به صورت مستطیل شکل و منظم چیده شده و همگی رو به شرق ایستاده اند. در صفوف مقدم سه ردیف با 210 جنگجو قرار گرفته و پشت سر آنها سربازان و اسب‌هایی هستند که ارابه‌های جنگی را می‌کشند و بدنه اصلی این ارتش را تشکیل می دهند. در دو طرف دیگر صفوف منظم ارتش و جنگجویان هستند که به سمت جنوب و شمال تقسیم شده و در سمت غرب نیز گروهی برای حفاظت از پشت ردیف شده اند.
اندازه مجسمه های سفالی، اسب ها و ارابه ها تقریباً یکسان و در اندازه افراد واقعی بوده و تناسب مدل های مو و لباس و تسلیحات دقیقا لحاظ شده اند که نشان دهنده سطح بالای هنر مجسمه سازی در دوران سلسله چین است. از نوع پوشیدن لباس و جایگاه استقرار آنها که برخی تونیک پوشیده، برخی سپر حمل می کنند، برخی دیگر موهای خود را بسته، برخی کفش پوشیده برخی دیگر نه، بعضی دارای سینه بند‌های زرهی بوده و برخی از آنها زره پوست ماهی دارند، می توان درجات نظامی و ژنرال و افسر و سرباز بودن آنها را تشخیص داد.
به وضوح می توان دریافت که هر کدام از این آثار کار یک مجسمه ساز خاص بوده و بصورت انبوه تولید نشده اند، چون از طریق جزئیات دقیق ابرو، صورت، دهان و بینی، می شود تشخیص داد که از افراد مناطق مختلف چین و از اقلیت های گوناگون شمال غرب چین هستند. این دقت در ساخت مجسمه ها را می شود حتی در مجسمه های اسب ها که هرکدام از مناطق مختلف چین هستند را نیز به وضوح مشاهده کرد.
وفتی این گودال کشف شد، تعداد زیادی سلاح واقعی نیز پیدا شد. همه سلاح ها از برنز ساخته شده و انواع سلاح های سرد و سلاح های شلیک از راه دور مانند تیر و کمان و قلاب، سلاح برای درگیری های از نزدیک و سلاح های مورد استفاده از راه دور هم در بین آنها وجود داشت.
شگفت انگیز این که این سلاح ها هنوز سالم باقی مانده و پس از 2000 سال همچنان تیز و براق مانده و زنگ نزده اند. صنعت تولید این سلاح ها بسیار دقیق، ریخته گری ها ظریف و در تولید آنها از آلیاژ های مس، قلع و سرب با درصدهای متفاوت استفاده شده است.
این موزه شگفت انگیز که سالانه مورد بازدید میلیون ها گردشگر چینی و خارجی هست، به عنوان عجایب هشتم در جهان مشهور شده است.