جامعه فئودالی و شبکه های متنوع مدارس در چین

جامعه­ی فئودالی و شبکه­های متنوع مدارس 

برجسته ترین دستاورد فرهنگی مردم چین، در طول بیش از 2000 سال عمر جامعه­ی فئودالی به وجود آمد، که عبارت بود از گسترش، توسعه و باز سازی اندیشه­ی آموزش در مدارس. در این مدت طولانیِ جامعه­ی ارباب و رعیتی، سیستم مدارس با آن­چه در دوران جو غربی بود کاملاً تفاوت پیدا کرد. سنت طولانی مدت مدارس دولتی هم­چنان حفظ شد، ولی مدارس غیر دولتی متنوع و گسترده تر شدند.

الف- مدارس دولتی.

در نتیجه­ی سقوط حکومت اشرافی، سیستم مدارس دولتی سلسله­های شیا، شانگ و جو غربی، از میان رفت. به محض وقوع این اتفاق، به سرعت مدارس غیر دولتی شکل گرفتند. روش­های قدیمیِ اداره­ی مدارس دولتی سه سلسله­یِ پیشین به فراموشی سپرده شد، و روش جدید تری که آزادی بیشتری به مدارس غیر دولتی می­داد، به کار گرفته شد. این موضوع تأثیر ژرفی در توسعه­ی سیستم بعدی مدارس با مدیریت دولتی گذاشت. در عصر سلسله­ی مینگ(1644-1368 میلادی)، روش جدیدی برای کار آزموی در مدیریت آموزشی (عالی ترین مؤسسه-ی آموزشی) ایجاد شد. دانشجویانی که در این مؤسسه تحصیل می کردند به مدت سه تا شش ماه برای کار آموزی به ادارات دولتی فرستاده می­شدند.

مدارس خصوصی، شکل جدیدی از آموزش بود که ریشه در  زوال مدارس دولتیِ تحت سیستم برده داری دارد. پیدایش آن­ها نه تنها توفیقاتی برای تحقیقات علمی و فرهنگی به وجود آورد و موجب شکوفایی مکاتب مختلف فکری شد، بلکه موجب پرورش تعداد زیادی از شخصیت­های برجسته و با ذوق و استعدادی شد که به شکل گیری سلسله­ی متمرکز فئودالی خدمات شایسته­ای کردند. به طور کلی، مدارس خصوصی در جامعه­ی فئودالی با دو جنبه زیر مشخص می­شوند.

1-   به طور نسبی، یک سیاست اجرایی آموزش آزاد و سبک آموزشی خاصی ایجاد شد که موجب پیشرفت و توسعه­ی جامع تفکر علمی، فناوری، فرهنگی و آموزشی فئودالی چین در جامعه­ی فئودالی شد.

2-   مدارس خصوصی نقش مهمی در ترویج علم و فناوری و هنر و ادبیات چین باستان ایفا کردند.

ب - مدارس خصوصی

در طول تاریخ، مدارس خصوصی، با موفقیت بار مسئولیت آموزش ابتدایی در جامعه­ی فئودالی را بر دوش کشیده و از تلاش­های ناچیز دولت حمایت کرده است. از آنجا که دولت از نظر مالی مشکل اداره­ی مدارس ابتدایی را داشت، این مسئولیت را مدارس خصوصی بر دوش کشیدند. این مدارس بنیاد آموزش در جامعه­ی فئودالی را شکل دادند، و در طول قرن­ها معلمان زیادی به تدریج گروه کاملی از متن­ها و کتاب­های آموزشی معلومات عمومی، اخلاقیات و ... را تولید کرده، و جذب اینگونه مدارس شدند.

اولاً، آن­ها بر ترکیب آموزش و تحقیق تأکید داشتند و جو آزاد بحث و مناظره پیرامون مشکلات علمی در آنجا پرورش می­یافت.

دوماً، آموزشگاه­ها بر ترکیب دانشجویان، بین مطالعات خصوصی و راهنمایی معلمان تأکید داشتند، و بر اهمیت پرورش توانایی و استعداد دانشجویان برای تعقیب مطالعات مستقل خود اصرار می­کردند.

سوماً، آنان در نظر داشتند محیطی طبیعی و ایده­آل(ساختمان محیط آموزشگاه) و یک محیط فرهنگی هماهنگ (رابطه­ی بین دانشجویان و اساتید) ایجاد کنند، و سنت خوب احترام گذاشتن دانشجویان نسبت به استادان، و محبت استادان نسبت به شاگردانشان را به ارث گذاشته و توسعه دهند.

به طور خلاصه، سیستم مدرسه­ای در جامعه­ی فئودالی چین اساساً ترکیبی از مدارس دولتی، مدارس خصوصی و مدارج عالی تر آن­ها، آموزشگاه­های عالی بود. مدارس دولتی نقش اساسی در جامعه­ی فئودالی داشتند، ولی وقت که این نوع از مدارس دولتی با سقوط سلسله­ها تنزل می­کردند، به جای آن­ها مدارس خصوصی توسعه یافته و پیشرفت می­کردند. قابل ذکر است که ساختار دوره­های آموزشی در سر تا سر چین بر محور آموزش­های اخلاقی به عنوان پایه و اساس آموزش متمرکز، و از ویژگی­های اصلی آموزش سنتی و اخلاقی بود.